Wędrując
ulicą Hvalna w Koszycach [1]
na Słowacji możemy poznać wiele historii ziemi Koszyckiej. Wśród kamienic
możemy odkryć różne tablice pamięci. Jedną z takich tablic pamiątkowych jest
poświęcona „Męczennikom Koszyckim” [2]
Kim
były te trzy postacie widniejące na spiżowej tablicy?
Zanim
przejdziemy do postaci z tablicy to musimy sięgnąć czasów wojny
trzydziestoletniej, [3] kiedy to w Europie trwał
konflikt pomiędzy katolicką dynastią Habsburgów, a protestanckimi państwami
Świętego Cesarstwa Rzymskiego Europą. Wojna miała zadanie osłabienia potęgi Habsburgów.
Europejski konflikt trwający od 23 maja 1618 do 24 października 1648 roku. Historycznym
tłem było królestwo Czeskie i w pierwszej kolejności list majestatyczny cesarza
Rudolfa II Habsburga (zobacz też)
mówiący o swobodzie religijnej, ten akt został wydany 9
lipca i 20 sierpnia 1609 roku. Nowo powołany cesarz Maciej
jednak nie
przestrzegał zasad wolnościowych 23
maja 1618 roku doszło do sporu w zamku królewskim na Hradczanach w Pradze w
czasie której protestanccy parlamentarzyści Czescy wyrzucili przez okno
katolickich przedstawicieli cesarskich. Przywódcą powstania antyhabsburskiego w
Królestwie Węgierskim był Gábor Bethlen [4] w traktacie pokojowym
zawartym 6 stycznia 1622 roku w Nikolsburgu [5] (dziś Mikulov) (zobacz też) przywódca
powstania zrzeka się korony Węgierskiej w zamian za 5 kombinatów (województw) dzisiejsze
ziemie Słowackie z Koszycami. Wcześniejszym przywódcą powstania na Węgrzech był
Stefan Bocskaya [6]
pod jego przewodnictwem wojska Jerzego Rakoczego zdobywają Koszyce. 7 września
1619 roku dostali się na zamek i aresztowali katolickich 3 księży Melchiora
Grodzieckiego, Jezuitę, Stefana Pongracz, Jezuitę i Marka Križa, kanonika.(zobacz też) Kanonika
zamordowali od razu, natomiast jezuitów torturowano, aby zmusić ich do
wyrzeczenia się wiary, gdy to nic nie dało, a gdy torturowani nie mieli już
sił, odrąbano im głowy toporem. W rokowaniach z Bethlenem posłowie cesarza
Ferdynanda II uzyskali wydanie ciał męczenników, które pogrzebano w okolicach
Preszowa. W 1635 roku ciała przeniesiono do Trnawy. [7] Tym męczennikom Koszyckim (tutaj modlitwa) ludność Słowacji, Moraw, Węgier i Śląska przypisywała cuda i łaski co
przyczyniło do rozpoczęcia procesu beatyfikacyjnego już w 1628 roku. Beatyfikowani
zostali 15 stycznia 1905 przez papieża Piusa X w Rzymie, a kanonizowani 2 lipca
1995 w Koszycach na Słowacji przez Jana Pawła II. Papież Jan Paweł II [8] podczas kanonizacji w
Koszycach mówił:
„Melchior Grodzicki był […] jezuitą,
Polakiem ze Śląska, który przybył [do Koszyc] z Pragi, gdzie przez wiele lat
posługiwał jako nauczyciel młodych chłopców. Zmuszony do opuszczenia tego
miasta wraz z innymi jezuitami na początku wojny trzydziestoletniej poprzez
Morawy i Słowację dotarł do Koszyc. Tu otrzymał łaskę potwierdzenia własną krwią
całkowitego oddania Chrystusowi i posłudze swoim braciom i siostrom […]
Trzej nowi święci pochodzili z trzech
narodów ale dzielili tę samą wiarę i, nią odżywiani, w niej pozostali złączeni
aż do śmierci. […] W godzinie próby wytrwali w obliczu pokus i tortur i woleli
umrzeć niż zaprzeć się wiary i wierności Chrystusowi i Kościołowi […]
Niech ich przykład zachęci do mężnego
dawania świadectwa Chrystusowi i Jego Ewangelii, bez jakiegokolwiek kompromisu
z tzw. duchem tego świata”…
Zwrócił
uwagę:
„Oprócz trzech męczenników koszyckich
wiele innych osób, w tym także z innych wyznań chrześcijańskich, musiało znieść
tortury i surowe kary. Niektórzy zostali nawet zabici. Czy możemy na przykład
nie uznać duchowej wielkości 24 ewangelików uśmierconych w Preszowie? Im i
wszystkim, którzy znosili cierpienia i śmierć, aby dochować wierności swoim
przekonaniom i sumieniu, Kościół oddaje chwałę i wyraża swój podziw”…
Na tablicy pamiątkowej zobaczymy jeszcze Jezusa
ukrzyżowanego, ale bez krzyża. Powyżej Jezusa ukrzyżowanego widnieje
symboliczna twarz świętego patrzącego ku niebu.
[1] Koszyce – Słowackie
i Czeskie: Košice, Węgierskie: Kassa, Niemieckie: Kaschau, Romski: Kasza,
Łacińskie: Cassovia. Miasto w Słowacji leżące w Kotlinie Koszyckiej Košická
kotlinanad rzeką Hornad.
[2] Męczennicy
Koszyccy- męczennicy antykatolickich prześladowań, święci Kościoła
katolickiego: Melchior Grodziecki SJ, Stefan Pongracz SJ i Marek Križ, kanonik.
[3] Wojna trzydziestoletnia
-konflikt na tle religijnym pomiędzy
protestami a katolikami dynastią Habsburgów. Od 23 maja 1618 do 24 października
1648 roku.
[4] Gábor Bethlen
przywódca powstania w Królestwie Węgierskim.
[5] Nikolsburg –
dzisiejsze miasto Mikulov w Czechach przy granicy z Austrią 6 styczna 1622
został podpisany traktat pokojowy.
[6] Stefan Bocskaya przywódca
powstania w Królestwie Węgierskim.
[8] Papież Jan Paweł
II- 2 lipca 1995 roku kanonizuje Męczenników Koszyckich: Melchiora Grodzieckiego
SJ, Stefana Pongracza SJ i Marka Križa,
kanonik.
[9] Jacek Źróbek –
pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od
2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo,
reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik
blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz
współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych
między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.
Autor
kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę
istnienia.
W
działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska –
współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych
inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości
państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe,
północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.
