NA SZLAKU BRATYSŁAWSKICH ZABYTKÓW SAKRALNYCH KLASZTOR FRANCISZKANÓW

NA SZLAKU BRATYSŁAWSKICH ZABYTKÓW

SAKRALNYCH KLASZTOR FRANCISZKANÓW

Spacerując Hlavné námestie [1] głównego placu miasta Bratysławy dotrzemy do Františkánskie námestii. [2] Przy placu zobaczymy fontannę z XIX-wiecznym posążkiem strażaka.[3] 

Pierwszą budowlą przyciągającą uwagę na Františkánskim námestii jest bryła kościoła Jezuitów Najświętszego Zbawiciela, sąsiaduje z ratuszową wieżą przez wąziutką uliczkę Kostolną.

  Odkryjemy tam najstarszy kompleks budynków sakralnych jest to klasztor i kościół franciszkanów pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. [4] 

Gdy już dotrzemy pod kościół to zobaczymy barokową fasadę skrywająca najstarszą świątynię w mieście, wraz z przylegającym klasztorem.

 Kościół konsekrowany w 1297 roku w obecności Węgierskiego króla Andrzeja III, który sześć lat wcześniej nadał osadzie prawa miejskie. Średniowieczny budynek to perełka architektury gotyckiej.

 W 1209 papież Innocenty III [5] zatwierdza regułę zakonu Franciszkanów co daje możliwość ekspansji zakonu.

Pierwsza wzmianka o obecności Franciszkanów znajduje się w dokumencie papieża Grzegorza IX [6] z 1239 roku i dotyczy Trnawskich klarysek.

 Współczesna historia Franciszkanów w stolicy Bratysławy to dopiero zaczyna się przed kilku laty, kiedy to arcybiskup Trnawsko –Bratysławski Jan Sokol przekazał mały kościółek Świętego Michała Archanioła, a ulokowany jest  w zachodniej dzielnicy miasta, zwanej Karlova Wes.

Ale zatrzymajmy się na najstarszym budynku sakralnym.

 Historia kościoła pod wezwanie Zwiastowania Matki Bożej sięga czasów króla węgierskiego Władysława IV Kumańczyka, [7] kiedy to zwyciężył nad czeskim królem Przemysławem Otokarem II w bitwie na Morawskim Polu w 1278 roku.

 Budowana dziękczynnego kościoła i klasztoru na północnych obrzeżach miasta powstaje około 1320 roku i zostaje ukończona w końcu XIII wieku.

 Gotycka wieża [8]znajduje się w południowej stronie okręgu i była budowana w latach 1410 -1420 do 1897 roku po tym czasie została rozebrana część górnej konstrukcji dziś pełni funkcję ozdobną unikalnej altany ogrodowej w sadzie Janka Kralja w Petrze.

Obecna wieża jest wykonana w stylu neogotyckim.

 Nawiedzając kościół zobaczymy tam jednonawową prostą konstrukcję gotycką. 

Dość długa historia budynku sakralnego miała swoje wzloty i upadki.

Jednym z niszczących sił było trzęsienie ziemi [9]- jakie nawiedziło stolicę Pressburga – dzisiejszej Bratysławy w 1590 roku spowodowało to zawalenie gotyckiego sklepienia krzyżowego. 

Co w latach 1613-1616 zostaje zastąpione renesansowym sklepieniem grzebieniowym.

Gotyckie prezbiterium i boczne ściany nawy możemy oglądać dzisiejszego dnia i są najstarsze.

Gdy już wejdziemy do kościoła przywitajmy się słowami modlitwy:[10]

„Drogi święty Antoni,

Światło w Kościele poprzez nasze nauczanie,

oświecamy nasze umysły

i otwieramy je na Boską prawdę.

Amen.”

Modlitwa do Matki Miłości 

Po krótkiej modlitwie przyjrzymy się ołtarzowi głównemu pochodzi z połowy XVIII wieku.

Kościół - Franciszkański - Ołtarz Główny 

W centralnym punkcie zobaczymy malowidło na szkle (witraż) przedstawiające Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny pochodzące z końca XIX wieku, wykonane według pierwotnego malowidła olejnego z XVIII wieku.

Witraż - Wniebowzięcie  Najświętszej Marii Panny 

Boczne ołtarze wykonane są w stylu barokowym, wykonane w połowie XVIII wieku.

Niewątpliwie każdy zwróci uwagę na kazalnicę [11] z 1756 roku, to rokokowa i ozdobiona kilkoma interesującymi reliefami –płaskorzeźbami.

Ostateczny kształt kościoła po wielu przebudowach w XVIII wieku przybierał styl barokowy. Poszukajmy jeszcze perełek kościoła, a jest nią przylegająca do północnej ściany kaplica świętego Jana Ewangelisty z II połowy XIV wieku, zbudowana na wzór Sainte Chapelle w Paryżu.

 Dwupoziomowa kaplica w dolnej części pełniła funkcję krypty rodzinnej burmistrza Jakuba, [12] który zbudował pierwszy ratusz.

 Do dziś pozostaje ona najcenniejszą perełką gotyku w Bratysławie. Zatrzymajmy się jeszcze na budynku klasztornym przyległym do kościoła. 

To dwupiętrowy budynek w stylu klasycystycznym przebudowywany w 1860 roku. 

Pierwotnie klasztor powstał w XIII wieku i jest rozbudowywany z krużgankami.

Jest rok 1439 wtedy to rozpoczyna się budowa gotyckiego klasztoru[13] z przejściem krzyżowym wokół czteroramiennego dziedzińca.

 Dziedziniec do dziś jest małym ogrodem.

dziedziniec Franciszkański 

W 1708 roku wzbogaca się o fontannę.

 Na wschodnim skrzydle klasztoru oczy dostrzegą -słoneczne godziny z Dawidem grającym na harfie.

Istotną rolę dla życia klasztoru są wydarzenia. 

Królewskie miasto i klasztor franciszkański był światkiem wydarzeń historycznych.

W średniowieczu kościół Franciszkański pełnił kilka ról tam odbywały się ceremonie Pressburskich koronacji królów węgierskich ,

 w trakcie których nowy władca pasował wybranych szlachciców na rycerzy złotej ostrogi, [14] oraz wybierano sędziego miejskiego. 

Jest rok 1526 wtedy to wybrano na króla Węgier pierwszego Habsburga - Ferdynanda I.[15]

Dynastia ta panowała następnie na Węgrzech niemal 400 lat.

Dziś Franciszkanie służą miastu przez organizowanie pielgrzymek i poświęcają się ascezie reguły założyciela.

 Co znaczy być katolikiem współcześnie ?

W słowach świętego Antoniego z Padwy to:

„Być katolikiem to nie tylko

kwestia umysłu i duszy,

ale także ciała i zmysłów,

ponieważ to słowo stało się ciałem.

W jednym z jego uczniów Antoni pisze:

"Jezus jest dobrym pasterzem.

Codziennie przekazuje nam naukę

Ewangelii i sakramenty Kościoła.

Dał nam swoją rękę z rękami na krzyżu.

Karmi nas swoją krwią jak mleko. "

Jakie tajemnice kryją mury klasztoru i kościoła zostawiam podróżnikom.

 JZ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/najstarsze-zabytki-kosciol-franciszkanow-bratyslawy

QR do albumu zdjęć

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Hlavné námestie- główny plac rynku Bratysławy

[2] Františkánskie námestii –uliczka przy głównym placu rynku

[3] Fontanna z posążkiem strażaka

[4] Kościół i klasztor Franciszkański pw.: Zwiastowania Najświętszej Marii Panny najstarszy budynek sakralny w mieście – konsekracja dokonana w 1297 roku

[5] Papież Innocenty III - zatwierdzenie reguły zakonu Franciszkanów (1209 rok)

[6] Papież Grzegorz IX - wydaje dokument w sprawie Trnawskich Klarysek (1239rok)

[7] Król Węgierski Władysław IV Kumańczyk - zwycięzca bitwy na Morawskim Polu – ( 1278 rok )

[8] Gotycka wieża – powstawanie w 1410 -1420

[9] Trzęsienie ziemi w Bratysławie – 1590 rok

[10] Modlitwa do świętego Antoniego

[11] Kazalnica – w stylu Rokoka – 1756 rok

[12] Burmistrz  Jakub – budowniczy ratusza

[13] Klasztor budowany w 1439

[14] Ceremonia pasowania szlachciców na rycerzy złotej ostrogi

[15] Król Węgier Ferdynand I  wybrany w 1526 roku

NA SZLAKU SŁOWACKIM - ZAMEK DEVIN

NA SZLAKU SŁOWACKIM

ZAMEK DEVIN

Na bursztynowym szlaku u zbiegu rzek Dunaju i Morawy odkryjemy w pradawnym dunajskich brodach zamek Devin. [1] 

Z Bratysławy dojedziemy autobusem linii 29. Turyści, którzy lubią wędrować mogą iść znakowanym szlakiem Cesta hrdinov SNP [2] zwanym pod nazwą Generała Stefanika –(Štefánika) ,prowadzącego aż z przełęczy Dukielskiej w Beskidzie Niskim. 

Urok zamku wyróżnia się nad krajobrazem dorzecza Dunaj i Morava,

Zakole Dunaju i Morawicy

 gdyż znajduje na wielkim skalnym kopcu.
 Zatrzymajmy się chwilę poznając najstarsze dzieje Słowaków i Słowacji. Wędrując ulicą Murańską dotrzemy do dużego parkingu i bramy Morawskiej.

 W bliskości bramy możemy się zatrzymać w hotelu Hradná Brána na kilka dni, a w restauracji możemy zjeść.

Po lewej stronie  zatrzymasz się  w hotelu 

 Gdy już dotrzemy do zachodniej bramy Morawskiej - Moravská brána [3]

Brama Morawska 

przeczytamy o powstaniu zamku i osadnictwie madziarskim. Historia osadnictwa [4] na tych terenach sięga młodej epoki kamienia [5] we wczesnej epoce brązu z kręgu kultury mogitowej. 

Co potwierdzają wykopaliska archeologiczne. Gdybyśmy oglądali z lotu ptaka to zamek ze swoim areałem ma nieregularny rzut poziomy i jest dostosowany do kształtu skały zamkowej.

Cały zamek jest otoczony murem obronnym. Brama prowadząca do zamku jest kamienna bramą łukową , chroniona przez dwie półkuliste baszty.

 Powstała w XV wieku na starszym wielkomorawskim wale.

W bramie kupimy bilet do zamku. Spacerując dalej niedaleko bramy w małym budynku znajdziemy cenny zabytek archeologiczny z epoki rzymskiej.

zabytek archeologiczny z epoki rzymskiej 

 Są tam resztki masywnej budowy z IV wieku swoim rzutem poziomym przypominają antyczny grobowiec. Osadnictwo na wzgórzu potwierdza że wśród ludów byli też Celtowie [6] z późnej epoki żelaza w I wieku przed naszą erą ,który tworzyli swoją kulturę i warsztaty rzemieślnicze.

 Ostatecznie Celtowie zostali wyparci przez plemiona Germańskie w 20 i 30 latach I wieku, co potwierdzają artefakty. 

Kolejnymi ludami były ludy z Imperium Rzymskiego podbijając ziemie w końcu I wieku przed naszą erą rozszerzając swoje granice, aż po region nad centralnym Dunajem. 

Devin stał się wtedy przyłączonym i tworzącym systemem fortyfikacji obronnej zwanym Limes Romamus [7]

i był kluczowym posterunkiem obozu XIV i XV legionu w Carnuntum. Wraz z osadnictwem różnych ludów odkryjemy coś jeszcze, że w krajobraz wpisała się zwierzyna do dzisiaj tam zobaczymy małych kosiarzy- a są to owce i osiołek.

zawsze najlepiej smakuje od turystów (link do zdjęć)

Rzymianie zostawili po sobie kamienne budowle był to zamek niski, gdzie spędzali czas notable. 

Dla archeologów poznawanie Devina może dać wiele ciekawych artefaktów. Pokazując, że ziemia ta posiadała też religijność to wykopaliska ukazały świątynię z okresu wczesnego chrześcijaństwa datowanej na 2 połowę IV wieku.

Stary krzyż -jako pamięć o
religijności wczesnochrześcijańska 

W tym samym czasie ludy Rzymskie wycofują się z regionu Dunaju,

a przybywają ludy Germańskie, których migracje związane z napływem Hunów, dały nazwę okresowi wędrówek ludów.

 Na terenie wzgórza Devín odkryto ślady bytności Gotów, Herulów, Gepidów i Longobardów. Ciekawostki dawnego pokolenia z V wieku zostawiło jedyne w Europie zachowane znalezisko skarbonizowanego bochenka sfermentowanego chleba. [8] 

Turyści współcześni wędrują poznając naddunajską ziemię ,tak też wielką wędrówkę ludów prowadziło dawne pokolenia Słowian, co umacniało zasiedlanie części wzgórza. Dając wzmocnienie w tworzenie imperium wielkomorawskiego.

W kronikach Fuldiana [9] w 864 roku rozpoczyna się historia i wzmianka o Devinie. 

Na grzbiecie wzgórza zamkowego ścieżka się rozwidla.

Lewa odnoga prowadzi do miejsca, w którym w IX wieku stał wielkomorawski kościół. Miejscem tym było na południowo-wschodnim zboczu wzgórza zamkowego. Kościół ten był w kształcie prostokąta z trzema absydami z ołtarzem zorientowanym na wschód. Wnętrze świątyni ozdobione było polichromią z motywami roślinnymi figuratywnymi. Kształtowanie kultury chrześcijańskiej i apostolstwa prawdopodobnie rozpoczęli na tych regionie Cyryl i Metody. [10]

 Warto dodać ,że w południowej części odkryto 6 grobów z bogatym wyposażeniem. Idąc dalej na ruiny zamku średniego zobaczymy studnię zamkową o głębokości 55metów powstała za czasów Garayów.

Studnia  o głębokości 55 metrów za czasów Garayów 

 Devin posiadał status zamku królewskiego i służył jako przygraniczna forteca Imperium Węgierskiego. Kolejna pisana wzmianka pochodzi z roku 1223 ,kiedy to zamek przechodzi w ręce austriackiego księcia Leopolda VI Sławnego [11] zwanego Babenberg. W niedalekiej bliskości zobaczysz austriackie wzgórze Braunsberg.

Widok na zamek środkowy i górę Braunberg 

 W pierwszej połowie XV wieku został zbudowany dwupiętrowy pałac gotycki. W XVI wieku był do niego dołączony pałac renesansowy i nowe fortyfikacje.
 W przepięknej scenerii z dwukolorowym dorzeczem rzek Dunaju i Morawy wznosi się elegancka iglasta wieża z zębatymi murami. Pokolenia sobie opowiadają i nazywają Wieżą dziewiczą (Panenská veža). [12] 

Mostem nad fosą można dojść do górnej platformy z pozostałościami baszty z XIII wieku, która była przebudowana w XV wieku. Zamek przekazywany był sukcesją kolejnym arystokratycznym rodom. Palatyn Mikulasz (Mikołaj) III z Gary [13] otrzymuje zamek w 1419 roku od cesarza Zygmunta Luksemburskiego. Ród ten posiadał zamek do 1460 i do dokonał kompleksowej rozbudowy i przebudowy zamku górnego. 

Kolejnymi posiadaczami byli hrabia ze święty Jura (Jerzy) i Pezinka do roku 1521.W niedalekiej bliskości znajduje się miejscowość. W 1527 Ferdynand I Habsburg przyznaje zamek Stefanowi Batoremu. [14] 

zamek Stefana Batorego

Rodzina Batorych ufundowała pałac w stylu renesansowym w centralnej części dziedzińca, a przy zbiegu Dunaju i Morawy wieżę strażniczą zwaną „Mniszką”.

Wieża  strażnicza -zwana Mniszka
-lub Panieńska

Jak każdy zamek ma swoją opowieść i tak wieża strażnica ma legendę, mówiącą nieszczęśliwie zakochanymi dziewczętami skaczącymi w odmęty rzeki lub dziewicami ratującymi w ten sam sposób swoją cnotę zagrożoną przez niechcianych adoratorów. 

Ostatnimi posiadaczami zamku od 1635 roku była rodzina Pálffy. [15] 

Wojna Napoleońskie w 1809 roku wysadzają zamek po tych wydarzeniu rodzina Palffy zostawia zamek sprzedając w 1935 za 1000 koron i w taki stanie jako ruina zostaje do dziś. 

Spacerując po ruinach zamku zobaczymy dwie wystawy. Tajemnice zamku kryją jeszcze inne ciekawostki, rycerskie dziedzictwo, gdzie z łuku sprawdzisz swoją krzepę strzelając do tarczy i posiądziesz pisemną wiedzę zapisując swoje imiona w języku staro-cerkiewno-słowiańskim [16]. 

Każda chwila zbliża nas do końca podziwiając zakole Dunaju zejdźmy do portu łodzią popłyńmy w stronę Bratysławy Hainburga lub Budapesztu.

INFORMACJE PRAKTYCZNE [17]

Godziny otwarcia: od listopada do marca: Codziennie: 10:00 – 16:00

kwiecień i październik Wtorek – Sobota:  10:00 – 17:00

od maja do września  Wtorek – Piątek: 10:00 – 18:00

Sobota – Niedziela: 10:00 – 19:00

Ceny Biletów:

Bilet normalny: 4,- €  Bilet ulgowy: 2,- €

Bilet rodzinny: 8,- € (z dziećmi do 14 r.ż.) Grupy szkolne: 1,30 €

Adres: Muzeum Miasta Bratysławy – Hrad Devín  Muránská    841 10 Bratislava-Devín

Moja baza hotelowa z której korzystam rezerwując  

możesz otrzymać 60 złotych 

https://www.booking.com/s/34_6/jacekz97

ZOBACZ TEŻ ZDJĘCIA 

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/devin-zamek-slowackie-dziedzictwo

Kosiarze – Devina –Owce

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/owce-zamku-devin

---

[1] Zamek Devin – dawna fortyfikacja obronna - znajdująca się nad rzeką Dunaj i Morawy na szlaku handlowym Bursztynowym. Początki powstania to koniec I wieku przed naszą erą był to  system fortyfikacji Imperium Rzymskiego – zwanego Limes Romanus z posterunkami XIV I XV legionu w Carnuntum – zamek wybudowany był około 864 roku wtedy to jest wymieniany w kronikach Fuldiana . znajduje się  na Słowacji około pół godziny drogi autobusem z Bratysławy  Dziś  to zamek jest ruiną

[2] szlak Cesta hrdinov SNP zwanym pod nazwą Generała Stefanika –(Štefánika) Czerwony - to najdłuższy szlak na Słowacji kończący się na zamku Devin , a rozpoczyna się od przełęczy Dukielskiej

[3] Morawska Brama - -jedna z 3 bram – do zamku znajduje się na zachodniej części . Tam dostaniemy się do zamku i zakupimy bilet

[4] Osadnictwo – to działalność ludzka na zajmowaniu środowiska  geograficznego i podziału terenu z użytkowaniem

[5] Epoka kamienia – najwcześniejsza i najdłuższa z epok prehistorycznych – to okres kiedy pierwsi ludzi zaczynają tworzyć i używać narzędzi kamiennych

[6] Celtowie –to grupa ludów indoeuropejskich  - wywodząca sięz regionu Kurhanów w południowych  Niemczech  od 800 roku p.n.e. osiedlają się nad Dunajem w Europie środkowej

[7] Limes Romanus z łacińskiego –to droga ,droga graniczna – system rzymski umocnień granicznych wznoszony na krańcach imperium  system tworzony był od I-V wieku

[8] Bochenek chleba –jedyny zachowany w Europie pochodzi V wieku

[9] Kroniki Fuldiana – (annales Fuldenses) – roczniki fuldajskie –to zbiór pochodzący  z różnych klasztorów tekstów opisujący historię Europy  w latach 714 -901 – nazwa pochodzi od klasztoru  Fuldzie – o Devinie pisała Rudolf z Fuldy – w latach 838-863 .- XI wieczną kopie Annales Fuldensses przechowuje się w bibliotece humanistycznej w Selestat we Francji w regionie Grand Est

[10] Cyryl i Metody – Apostołowie ,misjonarze Prowadzili w IX wieku misje chrystianizacyjne na ziemiach Słowian, warto tu zwrócić uwagę że byli twórcami rytu słowiańskiego , święci kościoła katolickiego i prawosławnego, apostołowie Słowian i Bułgarii . Święty Cyryl ur. ok 827 w Tesalonice zm 14lutego 869 roku , a święty Metody ur. około 815 zm. 6 kwietnia 885 roku

[11] Leopold VI Sławny - -Babenberg – ur 1176 zm 28 lipca 1230 w san Germano – książę Austrii i Styrii w latach 1190-1230 – Dynasta Babenbergowie – dobrodziej klasztorów franciszkańskich i dominikańskich. Fundator pierwszej gotyckiej budowli w naddunajskim Capella Spieciosa w Klosterneuburg

[12] Wieża dziewicza – zwana mniszka Panenská veža –wysunięta na skale wieża przypominająca wieżę z szachów znajduje się przy zbiegu rzek Dunaju i Morawy

[13] Mikołaj III z Gary ( Mikołaj III d’Este) ur. 9 listopada 1383, zm. 26 grudnia 1441 - Ród Garów

[14] Stefan Batory (Báthory István)–Król Polski i Węgier, ur 27 września 1533 w Szilágysomlyó , zm 12grudnia 1586 w Grodnie koronowany na króla Polski 1 maja 1576 roku

[15] Pálffy – (palffy)-znany ród arystokratyczny Węgierski  początek istnienia rodziny to XVI wiek za rządów Habsburgów fundator wielu budynków w Bratysławie

[16] Język Staro cerkiewno- słowiański - język starobułgarski – jest najstarszym językiem literackim słowiański kształtujący się w IX wieku- a oparty na gwarze Sołunia - czyli Saloniki. Święty Cyryl i Metody opracowali język literacki skracając do 38 liter– stając się tym samym językiem obrządku chrześcijańskiego Słowiańskiego – pismo to głagolica –wczesna cyrylica

[17] Informacje praktyczne dojazd z Bratysławy linią autobusową nr 29 wysiąść przystanek Hrad Devin ceny biletów 4 i 2 euro rodzinny 8 euro