Szkoci w Chudowie zapraszamy

SZKOCI W CHUDOWIE 

ZAPRASZAMY NA  WYDARZENIE 

PIEŚNI BOJOWE  NA DUDY 

NIEDZIELA  7 LIPIEC 2024 

 GODZINA  15 :00 

RUINY ZAMKU CHUDÓW 

NA SZLAKU SŁOWACKIM - ZAMEK DEVIN

NA SZLAKU SŁOWACKIM

ZAMEK DEVIN

Na bursztynowym szlaku u zbiegu rzek Dunaju i Morawy odkryjemy w pradawnym dunajskich brodach zamek Devin. [1] 

Z Bratysławy dojedziemy autobusem linii 29. Turyści, którzy lubią wędrować mogą iść znakowanym szlakiem Cesta hrdinov SNP [2] zwanym pod nazwą Generała Stefanika –(Štefánika) ,prowadzącego aż z przełęczy Dukielskiej w Beskidzie Niskim. 

Urok zamku wyróżnia się nad krajobrazem dorzecza Dunaj i Morava,

Zakole Dunaju i Morawicy

 gdyż znajduje na wielkim skalnym kopcu.
 Zatrzymajmy się chwilę poznając najstarsze dzieje Słowaków i Słowacji. Wędrując ulicą Murańską dotrzemy do dużego parkingu i bramy Morawskiej.

 W bliskości bramy możemy się zatrzymać w hotelu Hradná Brána na kilka dni, a w restauracji możemy zjeść.

Po lewej stronie  zatrzymasz się  w hotelu 

 Gdy już dotrzemy do zachodniej bramy Morawskiej - Moravská brána [3]

Brama Morawska 

przeczytamy o powstaniu zamku i osadnictwie madziarskim. Historia osadnictwa [4] na tych terenach sięga młodej epoki kamienia [5] we wczesnej epoce brązu z kręgu kultury mogitowej. 

Co potwierdzają wykopaliska archeologiczne. Gdybyśmy oglądali z lotu ptaka to zamek ze swoim areałem ma nieregularny rzut poziomy i jest dostosowany do kształtu skały zamkowej.

Cały zamek jest otoczony murem obronnym. Brama prowadząca do zamku jest kamienna bramą łukową , chroniona przez dwie półkuliste baszty.

 Powstała w XV wieku na starszym wielkomorawskim wale.

W bramie kupimy bilet do zamku. Spacerując dalej niedaleko bramy w małym budynku znajdziemy cenny zabytek archeologiczny z epoki rzymskiej.

zabytek archeologiczny z epoki rzymskiej 

 Są tam resztki masywnej budowy z IV wieku swoim rzutem poziomym przypominają antyczny grobowiec. Osadnictwo na wzgórzu potwierdza że wśród ludów byli też Celtowie [6] z późnej epoki żelaza w I wieku przed naszą erą ,który tworzyli swoją kulturę i warsztaty rzemieślnicze.

 Ostatecznie Celtowie zostali wyparci przez plemiona Germańskie w 20 i 30 latach I wieku, co potwierdzają artefakty. 

Kolejnymi ludami były ludy z Imperium Rzymskiego podbijając ziemie w końcu I wieku przed naszą erą rozszerzając swoje granice, aż po region nad centralnym Dunajem. 

Devin stał się wtedy przyłączonym i tworzącym systemem fortyfikacji obronnej zwanym Limes Romamus [7]

i był kluczowym posterunkiem obozu XIV i XV legionu w Carnuntum. Wraz z osadnictwem różnych ludów odkryjemy coś jeszcze, że w krajobraz wpisała się zwierzyna do dzisiaj tam zobaczymy małych kosiarzy- a są to owce i osiołek.

zawsze najlepiej smakuje od turystów (link do zdjęć)

Rzymianie zostawili po sobie kamienne budowle był to zamek niski, gdzie spędzali czas notable. 

Dla archeologów poznawanie Devina może dać wiele ciekawych artefaktów. Pokazując, że ziemia ta posiadała też religijność to wykopaliska ukazały świątynię z okresu wczesnego chrześcijaństwa datowanej na 2 połowę IV wieku.

Stary krzyż -jako pamięć o
religijności wczesnochrześcijańska 

W tym samym czasie ludy Rzymskie wycofują się z regionu Dunaju,

a przybywają ludy Germańskie, których migracje związane z napływem Hunów, dały nazwę okresowi wędrówek ludów.

 Na terenie wzgórza Devín odkryto ślady bytności Gotów, Herulów, Gepidów i Longobardów. Ciekawostki dawnego pokolenia z V wieku zostawiło jedyne w Europie zachowane znalezisko skarbonizowanego bochenka sfermentowanego chleba. [8] 

Turyści współcześni wędrują poznając naddunajską ziemię ,tak też wielką wędrówkę ludów prowadziło dawne pokolenia Słowian, co umacniało zasiedlanie części wzgórza. Dając wzmocnienie w tworzenie imperium wielkomorawskiego.

W kronikach Fuldiana [9] w 864 roku rozpoczyna się historia i wzmianka o Devinie. 

Na grzbiecie wzgórza zamkowego ścieżka się rozwidla.

Lewa odnoga prowadzi do miejsca, w którym w IX wieku stał wielkomorawski kościół. Miejscem tym było na południowo-wschodnim zboczu wzgórza zamkowego. Kościół ten był w kształcie prostokąta z trzema absydami z ołtarzem zorientowanym na wschód. Wnętrze świątyni ozdobione było polichromią z motywami roślinnymi figuratywnymi. Kształtowanie kultury chrześcijańskiej i apostolstwa prawdopodobnie rozpoczęli na tych regionie Cyryl i Metody. [10]

 Warto dodać ,że w południowej części odkryto 6 grobów z bogatym wyposażeniem. Idąc dalej na ruiny zamku średniego zobaczymy studnię zamkową o głębokości 55metów powstała za czasów Garayów.

Studnia  o głębokości 55 metrów za czasów Garayów 

 Devin posiadał status zamku królewskiego i służył jako przygraniczna forteca Imperium Węgierskiego. Kolejna pisana wzmianka pochodzi z roku 1223 ,kiedy to zamek przechodzi w ręce austriackiego księcia Leopolda VI Sławnego [11] zwanego Babenberg. W niedalekiej bliskości zobaczysz austriackie wzgórze Braunsberg.

Widok na zamek środkowy i górę Braunberg 

 W pierwszej połowie XV wieku został zbudowany dwupiętrowy pałac gotycki. W XVI wieku był do niego dołączony pałac renesansowy i nowe fortyfikacje.
 W przepięknej scenerii z dwukolorowym dorzeczem rzek Dunaju i Morawy wznosi się elegancka iglasta wieża z zębatymi murami. Pokolenia sobie opowiadają i nazywają Wieżą dziewiczą (Panenská veža). [12] 

Mostem nad fosą można dojść do górnej platformy z pozostałościami baszty z XIII wieku, która była przebudowana w XV wieku. Zamek przekazywany był sukcesją kolejnym arystokratycznym rodom. Palatyn Mikulasz (Mikołaj) III z Gary [13] otrzymuje zamek w 1419 roku od cesarza Zygmunta Luksemburskiego. Ród ten posiadał zamek do 1460 i do dokonał kompleksowej rozbudowy i przebudowy zamku górnego. 

Kolejnymi posiadaczami byli hrabia ze święty Jura (Jerzy) i Pezinka do roku 1521.W niedalekiej bliskości znajduje się miejscowość. W 1527 Ferdynand I Habsburg przyznaje zamek Stefanowi Batoremu. [14] 

zamek Stefana Batorego

Rodzina Batorych ufundowała pałac w stylu renesansowym w centralnej części dziedzińca, a przy zbiegu Dunaju i Morawy wieżę strażniczą zwaną „Mniszką”.

Wieża  strażnicza -zwana Mniszka
-lub Panieńska

Jak każdy zamek ma swoją opowieść i tak wieża strażnica ma legendę, mówiącą nieszczęśliwie zakochanymi dziewczętami skaczącymi w odmęty rzeki lub dziewicami ratującymi w ten sam sposób swoją cnotę zagrożoną przez niechcianych adoratorów. 

Ostatnimi posiadaczami zamku od 1635 roku była rodzina Pálffy. [15] 

Wojna Napoleońskie w 1809 roku wysadzają zamek po tych wydarzeniu rodzina Palffy zostawia zamek sprzedając w 1935 za 1000 koron i w taki stanie jako ruina zostaje do dziś. 

Spacerując po ruinach zamku zobaczymy dwie wystawy. Tajemnice zamku kryją jeszcze inne ciekawostki, rycerskie dziedzictwo, gdzie z łuku sprawdzisz swoją krzepę strzelając do tarczy i posiądziesz pisemną wiedzę zapisując swoje imiona w języku staro-cerkiewno-słowiańskim [16]. 

Każda chwila zbliża nas do końca podziwiając zakole Dunaju zejdźmy do portu łodzią popłyńmy w stronę Bratysławy Hainburga lub Budapesztu.

INFORMACJE PRAKTYCZNE [17]

Godziny otwarcia: od listopada do marca: Codziennie: 10:00 – 16:00

kwiecień i październik Wtorek – Sobota:  10:00 – 17:00

od maja do września  Wtorek – Piątek: 10:00 – 18:00

Sobota – Niedziela: 10:00 – 19:00

Ceny Biletów:

Bilet normalny: 4,- €  Bilet ulgowy: 2,- €

Bilet rodzinny: 8,- € (z dziećmi do 14 r.ż.) Grupy szkolne: 1,30 €

Adres: Muzeum Miasta Bratysławy – Hrad Devín  Muránská    841 10 Bratislava-Devín

Moja baza hotelowa z której korzystam rezerwując  

możesz otrzymać 60 złotych 

https://www.booking.com/s/34_6/jacekz97

ZOBACZ TEŻ ZDJĘCIA 

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/devin-zamek-slowackie-dziedzictwo

Kosiarze – Devina –Owce

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/owce-zamku-devin

---

[1] Zamek Devin – dawna fortyfikacja obronna - znajdująca się nad rzeką Dunaj i Morawy na szlaku handlowym Bursztynowym. Początki powstania to koniec I wieku przed naszą erą był to  system fortyfikacji Imperium Rzymskiego – zwanego Limes Romanus z posterunkami XIV I XV legionu w Carnuntum – zamek wybudowany był około 864 roku wtedy to jest wymieniany w kronikach Fuldiana . znajduje się  na Słowacji około pół godziny drogi autobusem z Bratysławy  Dziś  to zamek jest ruiną

[2] szlak Cesta hrdinov SNP zwanym pod nazwą Generała Stefanika –(Štefánika) Czerwony - to najdłuższy szlak na Słowacji kończący się na zamku Devin , a rozpoczyna się od przełęczy Dukielskiej

[3] Morawska Brama - -jedna z 3 bram – do zamku znajduje się na zachodniej części . Tam dostaniemy się do zamku i zakupimy bilet

[4] Osadnictwo – to działalność ludzka na zajmowaniu środowiska  geograficznego i podziału terenu z użytkowaniem

[5] Epoka kamienia – najwcześniejsza i najdłuższa z epok prehistorycznych – to okres kiedy pierwsi ludzi zaczynają tworzyć i używać narzędzi kamiennych

[6] Celtowie –to grupa ludów indoeuropejskich  - wywodząca sięz regionu Kurhanów w południowych  Niemczech  od 800 roku p.n.e. osiedlają się nad Dunajem w Europie środkowej

[7] Limes Romanus z łacińskiego –to droga ,droga graniczna – system rzymski umocnień granicznych wznoszony na krańcach imperium  system tworzony był od I-V wieku

[8] Bochenek chleba –jedyny zachowany w Europie pochodzi V wieku

[9] Kroniki Fuldiana – (annales Fuldenses) – roczniki fuldajskie –to zbiór pochodzący  z różnych klasztorów tekstów opisujący historię Europy  w latach 714 -901 – nazwa pochodzi od klasztoru  Fuldzie – o Devinie pisała Rudolf z Fuldy – w latach 838-863 .- XI wieczną kopie Annales Fuldensses przechowuje się w bibliotece humanistycznej w Selestat we Francji w regionie Grand Est

[10] Cyryl i Metody – Apostołowie ,misjonarze Prowadzili w IX wieku misje chrystianizacyjne na ziemiach Słowian, warto tu zwrócić uwagę że byli twórcami rytu słowiańskiego , święci kościoła katolickiego i prawosławnego, apostołowie Słowian i Bułgarii . Święty Cyryl ur. ok 827 w Tesalonice zm 14lutego 869 roku , a święty Metody ur. około 815 zm. 6 kwietnia 885 roku

[11] Leopold VI Sławny - -Babenberg – ur 1176 zm 28 lipca 1230 w san Germano – książę Austrii i Styrii w latach 1190-1230 – Dynasta Babenbergowie – dobrodziej klasztorów franciszkańskich i dominikańskich. Fundator pierwszej gotyckiej budowli w naddunajskim Capella Spieciosa w Klosterneuburg

[12] Wieża dziewicza – zwana mniszka Panenská veža –wysunięta na skale wieża przypominająca wieżę z szachów znajduje się przy zbiegu rzek Dunaju i Morawy

[13] Mikołaj III z Gary ( Mikołaj III d’Este) ur. 9 listopada 1383, zm. 26 grudnia 1441 - Ród Garów

[14] Stefan Batory (Báthory István)–Król Polski i Węgier, ur 27 września 1533 w Szilágysomlyó , zm 12grudnia 1586 w Grodnie koronowany na króla Polski 1 maja 1576 roku

[15] Pálffy – (palffy)-znany ród arystokratyczny Węgierski  początek istnienia rodziny to XVI wiek za rządów Habsburgów fundator wielu budynków w Bratysławie

[16] Język Staro cerkiewno- słowiański - język starobułgarski – jest najstarszym językiem literackim słowiański kształtujący się w IX wieku- a oparty na gwarze Sołunia - czyli Saloniki. Święty Cyryl i Metody opracowali język literacki skracając do 38 liter– stając się tym samym językiem obrządku chrześcijańskiego Słowiańskiego – pismo to głagolica –wczesna cyrylica

[17] Informacje praktyczne dojazd z Bratysławy linią autobusową nr 29 wysiąść przystanek Hrad Devin ceny biletów 4 i 2 euro rodzinny 8 euro

NA SZLAKU-ZAGÓRZ

NA SZLAKU-ZAGÓRZ

Poznawanie Polskich szlaków turystycznych [1] zaprowadziło mnie w rejon podkarpacia w Bieszczadzkie góry, doliny i dorzecze Górnego Sanu[2]. Co przyciąga turystów, globtroterów w odległe zakątki województwa podkarpackiego[3], to niewątpliwie klimat i niezapomniane widoki. Wyprawę możemy rozpocząć z Sanoka do Zagórza, Leska, Komańczy czy Ustrzyk Górnych. 
Zatrzymajmy się na chwilę w Zagórzu[4] małym miasteczku położonym w pobliżu ujścia Osławy do Sanu. Historia osady sięga XIV wieku i była to wieś. 
W kronikach zostały odnotowana osada pod Sagorsze, Sogorsch[5].
 W 1343 roku [6]powstała kaplica filialna parafii w Porażu. Jednym z pierwszych właścicieli Zagórza był Jan z Tarnawy [7]od 1412 roku. 
W 1490 roku wieś przechodzi na własność Piotra Kmity [8] z Wiśnicza starosty spiskiego. Późniejsze znane rody szlacheckie którzy byli właścicielami Zagórza to Łobaszewscy Ossolińscy, Krasiccy. Wojewoda Wołyński hrabia Jan Adam Stadnicki [9] w 1710 roku zbudował obrony klasztor -twierdzę Ojców Karmelitów Bosych. Okres świetności i pożary doprowadziły zabytek architektury sakralnej do ruiny, to jedna z niewielu pozostałości po klasztorach warownych w Polsce. 7 sierpnia 1700 roku został położony kamień węgielny pod budowę klasztoru, a w 1714 roku wprowadzili się pierwsi zakonnicy[10]. Ruiny monumentalne klasztoru i kościoła znajdują się na wzgórzu Mariemontu [11] na wysokości 345 metrów w zakolu rzeki Osławy[12].
 W skład zespołu klasztornego [13] wchodziły Kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, klasztor i zabudowania gospodarcze. Całość otaczały mury obronne na wysokości 5 metrów. Brama wjazdowa znajdowała się od strony północnej. Za murami znajdował się szpital -przytułek dla weteranów wojennych pochodzenia szlacheckiego Warto tu zaznaczyć, że pierwszymi mieszkańcami szpitala byli weterani odsieczy wiedeńskiej z 1683 roku. 
Okres świetności klasztoru panował do 1772 roku, kiedy to pod czas konfederacji barskiej klasztor stał się ostoją ukrywających się żołnierzy 29 listopada 1772 [14] roku wojska rosyjskie ostrzelały z armat zabudowania klasztoru i ich część uległa spaleniu. Dla konferencji Barskiej [15]obrona klasztoru w Zagórzu była ostatnią bitwą. Pod zaborem Austriackim konwent upadł przez prowadzoną przez Austrię politykę józefinizmu 26 listopada 1822 roku [16] wybuch pożar, który strawił zabudowania karmelu. w 1831 roku rząd austriacki zamknął klasztor, a Karmelici Bosi zostali przeniesieni do Przeworska i Lwowa. Ocalone z pożaru resztki wyposażenia kościoła i obraz zostały umieszczone w kościele parafialnym w Zagórzu. Przy wejściu do ruin Kościoła odkryjemy znajdującą się na elewacji tablicę pamiątkową z 2007 roku, a poświęconą Świętemu Janowi Pawłowi II[17], możemy też zobaczyć pozostałości malowideł. Przed wejściem do kościoła stoi potężna kolumna z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, a przy bramie oczy dostrzegą kamienną tablicę klasztoru Karmelitów Bosych. Na wzgórze Mariemont do ruin klasztoru prowadzi ścieżka droga krzyżowa Nowego Życia - ukazująca rzeźby bieszczadzkie. [18]To tylko jedno ze szlaków jakie posiada miasteczko Zagórz. 
Dla miłośników przyrody to na pewno będą miały do pokazania wody Osławy, gdzie od kwietnia do maja kipią od kotłujących się świnek. Bieszczadzkie szlaki kryją jeszcze zachowane cerkwie. W Zagórzu to cerkiew prawosławna świętego Michała Archanioła. [19]
Spacerując po uliczkach możemy zatrzymać się przy miejscach pamięci i starym cmentarzu, gdzie zobaczymy kaplicę grobową rodziny Gubrynowiczów[20], oraz hrabiny Sobańskiej i odkryjemy nagrobki powstańców styczniowych z 1863 roku. Na nowym cmentarzu znajduje się kwatera wojskowa żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza poległych w walkach z UPA w Jasielu 1946 roku.[21] Czas na turystyczną przygodę w Zagórzu dobiega końca jakie legendy i skarby jeszcze kryje miasteczko to pewnie odkryje znana seria książek przygodowych ,,Pan samochodzik i templariusze”[22]

J Ź⟰釿👦🛄🚌🌄💱

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 DO PODRÓŻY WARTO MIEĆ :         UBEZPIECZENIA TURYSTYCZNE 

                                                                UBEZPIECZENIE  SAMOCHODOWE 

                                                                KARTY mBANKU 

*********************************************************************************

[1] Polskie szlaki turystyczne, Bieszczady Podkarpacie

[2] „Dorzecze Górnego Sanu” - powierzchnia 1578,7 ha. – obejmuje rzekę San na odcinku od zapory zbiornika Myczkowce do Sanoka

[3] Województwo Podkarpackie

[4] Zagórze – miasteczko na Ziemi Sanockiej

[5] Kroniki pisały: osadzie pod Sagorsze, Sogorsch

[6] 1343 powstanie kaplicy filialnej w Porażu

[7] Jan z Tarnawy – pierwszy właściciel – Zagórza od 1412 roku  

[8] 1490 – Piotr Kmita Starosta spiski – po sądowych bataliach przejmuje wieś Zagórz

[9] Wojewoda Wołyński hrabia Jan Adam Stadnicki – buduje klasztor karmelitów Bosych w Zagórzu, kamień węgielny wmurowany   został 7 sierpnia 1700 roku

[10] W 1714 -wprowadzają się pierwsi zakonnicy

[11] Wzgórze Mariemont – 345 n.p.m. i znajduje się w zakolu rzeki Osławy

[12] Rzeka Osława – stanowiąca granicę pomiędzy Beskidem Niskim, a Bieszczadami Zachodnimi, długość linii brzegowej liczy 55km

[13] Skład zespołu Klasztornego to Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, klasztor i zabudowa gospodarcza

[14] 29 listopada 1772 roku- Wojska rosyjskie ostrzelały klasztor -

[15] Konfederacja Barska

[16] 26 listopada 1822 roku – wybuch pożar – w klasztorze

[17] Tablica pamiątkowa 2007 poświęcona świętemu Janowi Pawłowi II, elewacja ruin kościoła

[18] Ścieżka prowadząca do ruin klasztoru – Zwana Drogą Krzyżową Nowego Życia

[19] cerkiew prawosławna świętego Michała Archanioła.

[20] kaplicę grobową rodziny Gubrynowiczów -Stary Cmentarz

[21] kwatera wojskowa żołnierzy Wojsk Ochrony Pogranicza poległych w walkach z UPA w Jasielu 1946 roku. - Nowy cmentarz

[22] „Pan samochodzik i templariusze” -klasztor w Zagórzu nr 104 -Janusz Czarnik, książka i Film