NA SZLAKU BRATYSŁAWSKICH ZABYTKÓW SAKRALNYCH KLASZTOR FRANCISZKANÓW

NA SZLAKU BRATYSŁAWSKICH ZABYTKÓW

SAKRALNYCH KLASZTOR FRANCISZKANÓW

Spacerując Hlavné námestie [1] głównego placu miasta Bratysławy dotrzemy do Františkánskie námestii. [2] Przy placu zobaczymy fontannę z XIX-wiecznym posążkiem strażaka.[3] 

Pierwszą budowlą przyciągającą uwagę na Františkánskim námestii jest bryła kościoła Jezuitów Najświętszego Zbawiciela, sąsiaduje z ratuszową wieżą przez wąziutką uliczkę Kostolną.

  Odkryjemy tam najstarszy kompleks budynków sakralnych jest to klasztor i kościół franciszkanów pod wezwaniem Zwiastowania Najświętszej Marii Panny. [4] 

Gdy już dotrzemy pod kościół to zobaczymy barokową fasadę skrywająca najstarszą świątynię w mieście, wraz z przylegającym klasztorem.

 Kościół konsekrowany w 1297 roku w obecności Węgierskiego króla Andrzeja III, który sześć lat wcześniej nadał osadzie prawa miejskie. Średniowieczny budynek to perełka architektury gotyckiej.

 W 1209 papież Innocenty III [5] zatwierdza regułę zakonu Franciszkanów co daje możliwość ekspansji zakonu.

Pierwsza wzmianka o obecności Franciszkanów znajduje się w dokumencie papieża Grzegorza IX [6] z 1239 roku i dotyczy Trnawskich klarysek.

 Współczesna historia Franciszkanów w stolicy Bratysławy to dopiero zaczyna się przed kilku laty, kiedy to arcybiskup Trnawsko –Bratysławski Jan Sokol przekazał mały kościółek Świętego Michała Archanioła, a ulokowany jest  w zachodniej dzielnicy miasta, zwanej Karlova Wes.

Ale zatrzymajmy się na najstarszym budynku sakralnym.

 Historia kościoła pod wezwanie Zwiastowania Matki Bożej sięga czasów króla węgierskiego Władysława IV Kumańczyka, [7] kiedy to zwyciężył nad czeskim królem Przemysławem Otokarem II w bitwie na Morawskim Polu w 1278 roku.

 Budowana dziękczynnego kościoła i klasztoru na północnych obrzeżach miasta powstaje około 1320 roku i zostaje ukończona w końcu XIII wieku.

 Gotycka wieża [8]znajduje się w południowej stronie okręgu i była budowana w latach 1410 -1420 do 1897 roku po tym czasie została rozebrana część górnej konstrukcji dziś pełni funkcję ozdobną unikalnej altany ogrodowej w sadzie Janka Kralja w Petrze.

Obecna wieża jest wykonana w stylu neogotyckim.

 Nawiedzając kościół zobaczymy tam jednonawową prostą konstrukcję gotycką. 

Dość długa historia budynku sakralnego miała swoje wzloty i upadki.

Jednym z niszczących sił było trzęsienie ziemi [9]- jakie nawiedziło stolicę Pressburga – dzisiejszej Bratysławy w 1590 roku spowodowało to zawalenie gotyckiego sklepienia krzyżowego. 

Co w latach 1613-1616 zostaje zastąpione renesansowym sklepieniem grzebieniowym.

Gotyckie prezbiterium i boczne ściany nawy możemy oglądać dzisiejszego dnia i są najstarsze.

Gdy już wejdziemy do kościoła przywitajmy się słowami modlitwy:[10]

„Drogi święty Antoni,

Światło w Kościele poprzez nasze nauczanie,

oświecamy nasze umysły

i otwieramy je na Boską prawdę.

Amen.”

Modlitwa do Matki Miłości 

Po krótkiej modlitwie przyjrzymy się ołtarzowi głównemu pochodzi z połowy XVIII wieku.

Kościół - Franciszkański - Ołtarz Główny 

W centralnym punkcie zobaczymy malowidło na szkle (witraż) przedstawiające Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny pochodzące z końca XIX wieku, wykonane według pierwotnego malowidła olejnego z XVIII wieku.

Witraż - Wniebowzięcie  Najświętszej Marii Panny 

Boczne ołtarze wykonane są w stylu barokowym, wykonane w połowie XVIII wieku.

Niewątpliwie każdy zwróci uwagę na kazalnicę [11] z 1756 roku, to rokokowa i ozdobiona kilkoma interesującymi reliefami –płaskorzeźbami.

Ostateczny kształt kościoła po wielu przebudowach w XVIII wieku przybierał styl barokowy. Poszukajmy jeszcze perełek kościoła, a jest nią przylegająca do północnej ściany kaplica świętego Jana Ewangelisty z II połowy XIV wieku, zbudowana na wzór Sainte Chapelle w Paryżu.

 Dwupoziomowa kaplica w dolnej części pełniła funkcję krypty rodzinnej burmistrza Jakuba, [12] który zbudował pierwszy ratusz.

 Do dziś pozostaje ona najcenniejszą perełką gotyku w Bratysławie. Zatrzymajmy się jeszcze na budynku klasztornym przyległym do kościoła. 

To dwupiętrowy budynek w stylu klasycystycznym przebudowywany w 1860 roku. 

Pierwotnie klasztor powstał w XIII wieku i jest rozbudowywany z krużgankami.

Jest rok 1439 wtedy to rozpoczyna się budowa gotyckiego klasztoru[13] z przejściem krzyżowym wokół czteroramiennego dziedzińca.

 Dziedziniec do dziś jest małym ogrodem.

dziedziniec Franciszkański 

W 1708 roku wzbogaca się o fontannę.

 Na wschodnim skrzydle klasztoru oczy dostrzegą -słoneczne godziny z Dawidem grającym na harfie.

Istotną rolę dla życia klasztoru są wydarzenia. 

Królewskie miasto i klasztor franciszkański był światkiem wydarzeń historycznych.

W średniowieczu kościół Franciszkański pełnił kilka ról tam odbywały się ceremonie Pressburskich koronacji królów węgierskich ,

 w trakcie których nowy władca pasował wybranych szlachciców na rycerzy złotej ostrogi, [14] oraz wybierano sędziego miejskiego. 

Jest rok 1526 wtedy to wybrano na króla Węgier pierwszego Habsburga - Ferdynanda I.[15]

Dynastia ta panowała następnie na Węgrzech niemal 400 lat.

Dziś Franciszkanie służą miastu przez organizowanie pielgrzymek i poświęcają się ascezie reguły założyciela.

 Co znaczy być katolikiem współcześnie ?

W słowach świętego Antoniego z Padwy to:

„Być katolikiem to nie tylko

kwestia umysłu i duszy,

ale także ciała i zmysłów,

ponieważ to słowo stało się ciałem.

W jednym z jego uczniów Antoni pisze:

"Jezus jest dobrym pasterzem.

Codziennie przekazuje nam naukę

Ewangelii i sakramenty Kościoła.

Dał nam swoją rękę z rękami na krzyżu.

Karmi nas swoją krwią jak mleko. "

Jakie tajemnice kryją mury klasztoru i kościoła zostawiam podróżnikom.

 JZ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/najstarsze-zabytki-kosciol-franciszkanow-bratyslawy

QR do albumu zdjęć

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Hlavné námestie- główny plac rynku Bratysławy

[2] Františkánskie námestii –uliczka przy głównym placu rynku

[3] Fontanna z posążkiem strażaka

[4] Kościół i klasztor Franciszkański pw.: Zwiastowania Najświętszej Marii Panny najstarszy budynek sakralny w mieście – konsekracja dokonana w 1297 roku

[5] Papież Innocenty III - zatwierdzenie reguły zakonu Franciszkanów (1209 rok)

[6] Papież Grzegorz IX - wydaje dokument w sprawie Trnawskich Klarysek (1239rok)

[7] Król Węgierski Władysław IV Kumańczyk - zwycięzca bitwy na Morawskim Polu – ( 1278 rok )

[8] Gotycka wieża – powstawanie w 1410 -1420

[9] Trzęsienie ziemi w Bratysławie – 1590 rok

[10] Modlitwa do świętego Antoniego

[11] Kazalnica – w stylu Rokoka – 1756 rok

[12] Burmistrz  Jakub – budowniczy ratusza

[13] Klasztor budowany w 1439

[14] Ceremonia pasowania szlachciców na rycerzy złotej ostrogi

[15] Król Węgier Ferdynand I  wybrany w 1526 roku

MISTYCYZM WŁOSKICH SANKTUARIÓW - ŚWIĘTE OBLICZE Z MANOPELLO

MISTYCYZM WŁOSKICH SANKTUARIÓW - ŚWIĘTE OBLICZE Z MANOPELLO
Wśród masywów górskich Gran Sasso i Maleja położonej w Abruzji niedaleko Pescary znajduje się sanktuarium ojców Kapucynów w miejscowości Manopello.
Kościół, którego neoromańska fasada zbudowana jest z beżowych i różowych kamiennych bloków, ułożonych w geometryczny wzór. Z zewnątrz budowla nie ma w sobie nic majestatycznego, charakterystycznego choćby dla włoskich bazylik –na szczycie wyłania się skromny kościółek z potężnym placem.

(grupa pielgrzymów z Parafii Kolbego w Mysłowicach)
Jaką tajemnicę skrywa ten kościółek?. Dla pielgrzyma,ale i teologa czy historyka sztuki jest coś co budzi respekt małego kawałka najdroższego materiału świata – bisioru.
Święty Ojciec Pio tak określił gdzie chrześcijanie kłaniają się i patrzą w zadumie na „największy cud, jaki mają”.
W głównym miejscu ołtarza nad tabernakulum, umieszczony jest relikwiarz (monstrancja), a w nim mały kawałek najdroższego materiału świata – bisioru.

Na tkaninie o wymiarach 24x17 cm „zakodowana” jest twarz: otwarte oczy, ciepłe spojrzenie, rozwarte usta, bujne włosy, opadający na czoło kosmyk, lekko nabrzmiały prawy policzek.
Ten wizerunek mężczyzny nie został uczyniony ludzką ręką – bez użycia kropli farby, ale bez jednego pociągnięcia pędzlem powstała twarz Zmartwychwstałego.
Święte oblicze relikwiarz można zobaczyć z dwóch stron.
Materiał oglądany pod światło zdaje się czysty – oblicze jest wówczas prawie zupełnie niewidoczne.

Gdy zaczniemy obserwować wizerunek to zobaczymy jak wpływ światła, jak kolory przechodzą z jednego w drugi, np. z ciemnoczerwonego w żółty, potem zielony, aż staje się prawie przezroczysty i na koniec w zasadzie znika całkowicie.
Sięgnijmy trochę do historii tej tkaniny sięgając czasów VII wieku można odszukać w poezji, Georgiosa Pisidesa Hymnu bizantyjskiego o wyjątkowym obrazie malowanym.
Gdy sięgniemy do starożytnych tekstów chrześcijańskich to odkryjemy że święty wizerunek powstał za czasów Chrystusa po zmartwychwstaniu pisze o tym Euzebiusz z Cezarei w liście do Abgara.
Źródła historyczne potwierdzają istnienie obrazu na materiale Ewagriusza Scholastyka datowane na ok. 594 roku a mówiące o „stworzonym przez Boga obrazie, którego nie uczyniła ludzka ręka, a który został posłany przez Jezusa Abgarowi pragnącemu Go ujrzeć”. W tym samym okresie czasu znalazły się informacje o całunie z Kamulii (miasto w Kapadocji),
z którym związane są dwie legendy.

Pierwsza mówi o pogance Hypatii, która nie chciała przyjąć wiary, ponieważ nie widziała Boga. W odpowiedzi na te wątpliwości miał się jej ukazać na powierzchni źródła obraz Pana „namalowany wodą na lnianym płótnie”, który po wydobyciu z wody był zupełnie suchy. Wtedy to została chrześcijanką.
Druga legenda mówi o kobiecie imieniem Bassa lub Aquilina, która za panowania Dioklecjana, prześladowcy chrześcijan, pragnęła nawrócić się z pogaństwa. Z obawy przed swoim mężem zwróciła się o pomoc do Jezusa. Ten polecił jej, by położyła na stole białe płótno i naczynie z wodą. W nocy miał się jej ukazać Jezus, obmyć twarz i osuszyć ją płótnem.
Według relacji kobiety na materiale od razu pojawił się wizerunek bosko-ludzkiej postaci.
W 574 roku całun z Kamulii został przeniesiony w uroczystej procesji w drodze przez Azję Mniejszą do Konstantynopola. Miał tam pełnić rolę labarum – sztandaru zapewniającego zwycięstwo władcom i dobrobyt obywatelom. W końcu chusta trafiła do Rzymu: gdy sytuacja cesarstwa bizantyjskiego stała się niepewna, patriarcha Konstantynopola przekazał relikwię papieżowi Janowi VII, który umieścił ją w specjalnej kaplicy.
Od 1200 roku chustę zaczęto czcić publicznie. Papież Innocenty III w 1208 roku wprowadził zwyczaj dorocznej procesji z „Weroniką” (vera eikon z greckiego znaczy „prawdziwe oblicze”).

W czasie Sacco di Roma 1527 roku szturmu wojsk Karola V na Rzym – płótno zostało wyniesione. W 1645 roku według opowieści kapucyna, Donata da Bomby chusta po zniknięciu z Rzymu została podarowana kapucynom w Manoppello przez lekarza Giacom’Antonio Leonelli. Wręczył mu ją w kościele św. Mikołaja nieznany pielgrzym, który zniknął bez śladu.
Tajemniczy podarunek lekarz skrywał skrzętnie w swoim pokoju. W 1618 roku Marzia Leonelli, dziedziczka rodu, sprzedała materiał doktorowi Donatowi’Antoniu De Fabritiisiemu, a za otrzymane pieniądze wykupiła męża z więzienia.
Po dokonaniu transakcji doktor, widząc w jak opłakanym stanie znajduje się chusta, uznał ją za bezwartościową i postanowił zażądać zwrotu pieniędzy.
Ze swoich zamiarów zwierzył się kapucynowi Clemente da Castelvecchio , a ten, prosząc o pokazanie tajemniczego płótna, zobaczył od razu jego prawdziwą wartość.
Od 1620 roku (od 1638 roku –z aktem notarialnym) chusta jest już na stałe u Kapucynów w Manoppello.

Zatrzymajmy się na chwilę na tajemniczym materiale zwanym Volto Santa, czyli chustą świętej Weroniki Bisior to wiązka nici powstała z szybko krzepnącej wydzieliny wytwarzanej przez gruczoł bisiorowy niektórych małżów, a znajduje się u nasady nogi i służy mu do przytwierdzania się do podłoża.
W starożytności i w średniowieczu z bisioru pozyskiwanego głównie z małża Pinna nobilis wyrabiano bardzo cienkie i lśniące tkaniny jako jedwab morski.
Ten rodzaj materiału był bardzo ceniony ze względu na swoją rzadkość i złocisty połysk, niebywale drogi oraz trudny do zdobycia.
Na świecie żyje jedna kobieta – Chiara Vigo , mieszkanka Sardynii, która wytwarza tkaniny bisiorowe.
W 2004 roku oglądała chustę z Manoppello i potwierdziła hipotezę, że jest utkana z bisioru.

1 września 2006 roku do Manopello pielgrzymuje ojciec Święty Benedykt XVI (link do modlitwy) w słowach zawarł istotę chrześcijaństwa mówiąc:
,, Szukam Oblicza Twego, Panie. Poszukiwanie Oblicza Chrystusa powinno być podstawowym pragnieniem wszystkich chrześcijan. W istocie to właśnie my jesteśmy pokoleniem, które teraz szuka Jego Oblicza, Oblicza Boga Jakuba’’

Na drzwiach bazyliki możemy zobaczyć rzeźby wykonane z brązu,a przedstawiające przybycie Ojca Świętego Benedykta XVI .

Jacek Źróbek
https://plus.google.com/events/c6v3ksp26euuch1mpj16lvbnbpc