SZLAKIEM
SŁOWACKIM – ZVOLEN
TABLICE
PAMIĄTKOWE -BÁLINT BALASSI
Wędrując
po Zvoleniu
możemy napotkać pamiątkowe tablice jedna poświęcona jest poecie renesansu
Bálint Balassi. Dość ciekawa postać, która też ma swoją tablicę pamiątkową w
Krakowie.
Zanim poznamy tą postać zatrzymajmy się na epoce
renesansu.
W historii Europejskiej kultury to termin jest
najbardziej rozpoznawanym okres odrodzenia w wielu dziedzinach kultury nauki i
sztuki. Kolebką epoki renesansu są Włochy i Francja.
A nazwa „renesans” pochodzi od francuskiego słowa
renaissance. Kształtowanie się epoki odrodzenia zapoczątkowanie było upadkiem
Konstantynopola czy odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Jak każdy okres
ma swoich znanych przedstawicieli. Najbardziej znaną postacią jest Leonardo da
Vinci. Co wyróżnia sztukę
renesansu?
W dziedzinie malarstwa renesansu to artyści korzystali z
postaci biblijnych i mitologii co zapoczątkowało malarstwo portretowe.
W architekturze, muzyce, rzeźbie i tańcu spotkamy też
znaczenie skupienia na człowieku czyli humanizmu. Zwróćmy jeszcze na odkrycia i
opanowania zasad perspektywy linearnej , to technika
przedstawiająca rzeczywistość na płaskiej powierzchni ,która sprawia uczucie
głębi.
To właśnie we Florencji w sztukach pięknych narodził
się styl renesansu uznawany w architekturze tam zobaczymy projekt drzwi baptysterium
artysty Lorenzo Ghiberti . Przejdźmy już do
humanizmu, czyli ruchu filozoficznego, kulturalnego i moralnego dający nowe
światło w nurt literacki. Zwróćmy uwagę że humanizm sięgał kultury starożytnej
Greków i Rzymian. Co dało odnowienie filozoficznej myśli starożytnej i dało
możliwości w studiach klasycznej Łaciny i Greki. Do przedstawicieli humanistów
odrodzenia możemy zaliczyć Węgierskiego poetę Bálinti Balassi. Pochodzący z protestanckiej
rodzinny Węgierskiej. Balassi urodził się w Zvoleniu 20 października 1554 roku
w tamtych czasach w dobrach graniczących z Polską dawnych północnych Węgrzech. Początkowo
naukę pobierał u Pétera Bornemisza , który wzbudził w nim
zainteresowania literaturą. Jako jedenastolatek kontynuował naukę w Norymberdze
1565 roku to tam spotkał się nurtem humanizmu i sztuką renesansu.
Prawdopodobnie też kształcił się we Włoszech w Padwie. (zobacz też) W latach 1573-74 studiował w szkole wojennej w Egerze . Wykształcenie militarne
dało mu wraz z ojcem uczestniczyć w walkach z Turkami i Siedmiogrodem. Podczas
walk z Siedmiogrodem dostał się do niewoli księcia Istvána Báthorego (Stefan Batory), (zobacz też) który po
koronacji na króla Polski zabrał swego więźnia-poetę ze sobą do Polski. Dopiero
w 1577 roku udało się Balassiemu wrócić na Węgry, gdzie roztrwonił majątek
prowadząc liczne miłostki i procesy. W 1578 poznał Annę Losonczi , żonę Bana Chorwacji, (zobacz też) dla
której pisał wiersze miłosne.
W 1579 do 1582 służył w husarii w Egerze. W niedługim
czasie zmienia swoje protestanckie wyznanie
na katolickie i zaczyna tworzyć twórczość religijną.
HYMNI
TRES AD SACROSANCTAM TRINITATEM
HYMNUS
PRIMUS
- A
Szentháromságnak első személye -
Ad
Deum Patrem pro levamine malorum
Coś
w Trójcy Świętej jest osobą pirwszą,
Ojcze
nasz, chwałą otoczon najwyższą,
Wszechświata
Stwórco razem z istnień rzeszą,
Wejrzyj
na człeka trapionego zewsząd!
Wybaw
mnie, Panie, z licznych sideł wroga,
Zważ
na mnie, którym sierota nieboga,
Bym
wciąż się trzymał Ciebie, mego Boga,
Dopomóż,
w Tobie jedyna załoga.(…)
W roku 1588 służył w wojsku w twierdzy Nowe Zamki. W
1589 roku podróżował po Siedmiogrodzie, z końcem tego roku powrócił do Polski. Przebywał
głównie w Krakowie i w Braniewie na Warmii, oraz gościł u Bonerów w zamku
Kamieniec. Jesienią 1591 roku wrócił na Węgry, gdzie handlował. W 1593 roku
Balassi wstąpił ponownie do wojska cesarskiego i u boku Mikołaja II Pálffy'ego walczył przeciw Turkom. W
czasie oblężenia Esztergomu został ciężko ranny od
pocisku artyleryjskiego i zmarł 30 maja 1594 roku. Na zakończenie sięgnijmy
jeszcze do epoki renesansu Polskiego. Wpływy Włoskie nasiliły się po
zaślubinach Zygmunta Starego z Boną Sforzą. Do Polski przybyli sławni poeci i
myśliciele: Włoch Filip Kallimach (Filippo Buonaccorsi), Niemiec Konrad Celtis.
W roku 1488 powstało pierwsze w Europie towarzystwo literackie – Nadwiślańskie
Bractwo Literackie. Wtedy też powstały wybitne dzieła literatury Polskiej Mikołaja Reja i Jana
Kochanowskiego, a Akademia Krakowska stała się ważnym ośrodkiem naukowym Europy.
Myśl naukowa dała też powstanie nowych uniwersytetów: 1544 w Królewcu, 1579 w
Wilnie (zobacz też) i 1594 w Zamościu.
GALERIA
FOTOGRAFII
Podróżnicy
polecają sprawdzoną bazę noclegową
Hymni
Tres AD Sacrosanctam Trinitatem – fragment twórczości religijnej Balassiniego.