modlitwa na każdy tydzień 20 Wrzesień 2020

MODLITWA NA KAŻDY TYDZIEŃ

Boże, [1]

Ty zawarłeś wszystkie

nakazy świętego Prawa

w przykazaniach miłości

 Ciebie i bliźniego,

spraw,

abyśmy zachowując

Twoje przykazania

zasłużyli na życie wieczne

Amen.

---

[1] Modlitwa na każdy tydzień - GN 38

SZLAKIEM SŁOWACKIM – ZVOLEN TABLICE PAMIĄTKOWE -BÁLINT BALASSI

SZLAKIEM SŁOWACKIM – ZVOLEN

TABLICE PAMIĄTKOWE -BÁLINT BALASSI

Wędrując po Zvoleniu [1] możemy napotkać pamiątkowe tablice jedna poświęcona jest poecie renesansu Bálint Balassi. Dość ciekawa postać, która też ma swoją tablicę pamiątkową w Krakowie. [2]

Kim był Bálint Balassi [3] ?

Zanim poznamy tą postać zatrzymajmy się na epoce renesansu. [4]

W historii Europejskiej kultury to termin jest najbardziej rozpoznawanym okres odrodzenia w wielu dziedzinach kultury nauki i sztuki. Kolebką epoki renesansu są Włochy i Francja.

A nazwa „renesans” pochodzi od francuskiego słowa renaissance. Kształtowanie się epoki odrodzenia zapoczątkowanie było upadkiem Konstantynopola czy odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba. Jak każdy okres ma swoich znanych przedstawicieli. Najbardziej znaną postacią jest Leonardo da Vinci. [5] Co wyróżnia sztukę renesansu?

W dziedzinie malarstwa renesansu to artyści korzystali z postaci biblijnych i mitologii co zapoczątkowało malarstwo portretowe.

W architekturze, muzyce, rzeźbie i tańcu spotkamy też znaczenie skupienia na człowieku czyli humanizmu. Zwróćmy jeszcze na odkrycia i opanowania zasad perspektywy linearnej [6] , to technika przedstawiająca rzeczywistość na płaskiej powierzchni ,która sprawia uczucie głębi.

To właśnie we Florencji[7] w sztukach pięknych narodził się styl renesansu uznawany w architekturze tam zobaczymy projekt drzwi baptysterium artysty Lorenzo Ghiberti [8]. Przejdźmy już do humanizmu, czyli ruchu filozoficznego, kulturalnego i moralnego dający nowe światło w nurt literacki. Zwróćmy uwagę że humanizm sięgał kultury starożytnej Greków i Rzymian. Co dało odnowienie filozoficznej myśli starożytnej i dało możliwości w studiach klasycznej Łaciny i Greki. Do przedstawicieli humanistów odrodzenia możemy zaliczyć Węgierskiego poetę Bálinti Balassi. Pochodzący z protestanckiej rodzinny Węgierskiej. Balassi urodził się w Zvoleniu 20 października 1554 roku w tamtych czasach w dobrach graniczących z Polską dawnych północnych Węgrzech. Początkowo naukę pobierał u Pétera Bornemisza [9], który wzbudził w nim zainteresowania literaturą. Jako jedenastolatek kontynuował naukę w Norymberdze 1565 roku to tam spotkał się nurtem humanizmu i sztuką renesansu. Prawdopodobnie też kształcił się we Włoszech w Padwie. (zobacz też) W latach 1573-74 studiował w szkole wojennej w Egerze [10]. Wykształcenie militarne dało mu wraz z ojcem uczestniczyć w walkach z Turkami i Siedmiogrodem. Podczas walk z Siedmiogrodem dostał się do niewoli księcia Istvána Báthorego [11] (Stefan Batory), (zobacz też)  który po koronacji na króla Polski zabrał swego więźnia-poetę ze sobą do Polski. Dopiero w 1577 roku udało się Balassiemu wrócić na Węgry, gdzie roztrwonił majątek prowadząc liczne miłostki i procesy. W 1578 poznał Annę Losonczi [12], żonę Bana Chorwacji, (zobacz też) dla której pisał wiersze miłosne.

W 1579 do 1582 służył w husarii w Egerze. W niedługim czasie zmienia swoje protestanckie wyznanie  na katolickie i zaczyna tworzyć twórczość religijną.

HYMNI TRES AD SACROSANCTAM TRINITATEM [13]

HYMNUS PRIMUS

- A Szentháromságnak első személye -

Ad Deum Patrem pro levamine malorum

Coś w Trójcy Świętej jest osobą pirwszą,

Ojcze nasz, chwałą otoczon najwyższą,

Wszechświata Stwórco razem z istnień rzeszą,

Wejrzyj na człeka trapionego zewsząd!

Wybaw mnie, Panie, z licznych sideł wroga,

Zważ na mnie, którym sierota nieboga,

Bym wciąż się trzymał Ciebie, mego Boga,

Dopomóż, w Tobie jedyna załoga.(…)

W roku 1588 służył w wojsku w twierdzy Nowe Zamki. W 1589 roku podróżował po Siedmiogrodzie, z końcem tego roku powrócił do Polski. Przebywał głównie w Krakowie i w Braniewie na Warmii, oraz gościł u Bonerów w zamku Kamieniec. Jesienią 1591 roku wrócił na Węgry, gdzie handlował. W 1593 roku Balassi wstąpił ponownie do wojska cesarskiego i u boku Mikołaja II Pálffy'ego [14] walczył przeciw Turkom. W czasie oblężenia Esztergomu [15] został ciężko ranny od pocisku artyleryjskiego i zmarł 30 maja 1594 roku. Na zakończenie sięgnijmy jeszcze do epoki renesansu Polskiego. Wpływy Włoskie nasiliły się po zaślubinach Zygmunta Starego z Boną Sforzą. Do Polski przybyli sławni poeci i myśliciele: Włoch Filip Kallimach (Filippo Buonaccorsi), Niemiec Konrad Celtis. W roku 1488 powstało pierwsze w Europie towarzystwo literackie – Nadwiślańskie Bractwo Literackie. Wtedy też powstały wybitne dzieła literatury Polskiej [16] Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego, a Akademia Krakowska stała się ważnym ośrodkiem naukowym Europy. Myśl naukowa dała też powstanie nowych uniwersytetów: 1544 w Królewcu, 1579 w Wilnie (zobacz też)  i 1594 w Zamościu.

JZ [17]

GALERIA FOTOGRAFII

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-slowackim-zvolen

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Zvoleń – miasto na Słowacji.

[2] Tablica pamiątkowa Bálint Balassa –Pałac „Pod Baranami” Kraków.

[3] Bálint Balassi lub Bálint Balassa urodzony 20 października 1554 roku w Zvoleniu, dziś Słowacja, zmarł 30 maja 1594 roku w Ostrzyhomiu –Węgry. Węgierski poeta renesansu.

[4] Epoka Renesansu czyli odrodzenie – nurt w kulturze i sztuce -w XV- XVI wieku wywodzący się w Włoch i Francji

[5] Leonardo Da Vinci - Leonardo di ser Piero da Vinci i , urodzony 15 kwietnia 1452 roku w Anchiano, zmarł 2 maja 1519 roku w Clos Lucé – Włoski przedstawiciel epoki odrodzenia ,renesansowy malarz, rzeźbiarz, architekt, inżynier, odkrywca, matematyk, anatom, wynalazca, geolog, filozof, muzyk, pisarz.

[6] Perspektywa linearna – technika przedstawiająca rzeczywistość na płaskiej powierzchni ,która sprawia uczucie głębi.

[7] Florencja – miasto we Włoszech.

[8] Lorenzo Ghiberti - Lorenzo di Bartolo urodzony około 1378 roku , zmarł  1 grudnia 1455 roku we Florencji to – Florencki rzeźbiarz, złotnik i architekt, i teoretyk sztuki. – Włoski artysta okresu renesansu.

[9] Péter Bornemisz urodzony 22 lutego 1535 roku – Peszt, Budapeszt, zmarł w 1584 roku  Rohožník - wieś na Słowacji. Był Węgierskim biskupem Luterańskim o szlacheckim urodzieniu. – nauczyciel Bálint Balassi.

[10] Eger – Chorwacki: Jegar, Serbski: Jegra, Niemiecki: Erlau, Turecki: Eğri, Łaciński: Agria, Czeski: Jager, Słowiacki:Jáger - Węgierskie miasto położone nad potokiem Eger, między Górami Bukowymi i górami Mátra.

[11] István Báthor - to Stefan Batory – książę Siedmiogrodu późniejszy król Polski

[12] Anna Losonczi – żona Bana Chorwacji.

[13] Hymni Tres AD Sacrosanctam Trinitatem – fragment twórczości religijnej Balassiniego.

[14] Mikołaja II Pálffy'ego –hrabia Węgierski.

[15] Ostrzyhom Węgeskie: Esztergom, Niemieckie: Gran, Słowackie: Ostrihom, Łacińskie: Strigonium – węgierskie miasto nad Dunajem. Najstarsze miasto na Węgrzech. Założone w roku 960 przez księcia Gejzę, który w miejscu dawnej Rzymskiej strażnicy granicznej Strigonium ustanowił pierwszą stolicę Węgier. Miały tu miejsce chrzest i koronacja świętego Stefana, i narodziny świętej Kingi i jej siostry błogosławionej Jolanty. Ostrzyhom jest stolicą arcybiskupią prymasów Węgier. Często nazywane jest „Węgierskim Watykanem”.

[16] Przedstawiciele literackiego Polskiego renesansu – Mikołaj Rej i Jan Kochanowski.

[17] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

KRAJOBAZ NADMORSKI MALARSTWO XVII WIECZNE

SZLAKIEM SŁOWACKIM – ZVOLEN SZTUKA - JOHANN ANTON EISMANN

SZLAKIEM SŁOWACKIM – ZVOLEN

SZTUKA - JOHANN ANTON EISMANN

Poszukując kolejnych przedstawili sztuki pędzla Zvolenskiej galerii na zamku [1] odkryjemy sztukę pejzażową [2] czy malarstwa rodzajowego inaczej petit. Jednej z sal zamku zobaczymy dwa obrazy pejzażu artysty Johanna Antona Eismanna.

Sztuka pejzażu gdzie ją spotkamy ?

Niewątpliwie w dawnych czasach malarstwo (zobacz też) cieszyło się uznaniem społecznym. Stąd też wiele wybitnych artystów często malowało dla kościołów. Między innym we Włoszech możemy podziwiać obrazy i freski z gatunku pejzażowego np. w Loretto. [3] W apsydach bazyliki otaczających Święty Domek znajdują się kaplice narodowe i tak odkryjemy Niemiecką, Hiszpańską, Amerykańską, Szwajcarską. Nawiedzają bazylikę Maryją możemy się zatrzymać w kaplicy Polskiej, [4] która zamyka prawą nawę bazyliki. Przyjrzyjmy się całej kaplicy. Posadzkę kaplicy stanowi wspaniała mozaika, przedstawiająca fale, symbolizujące polski Bałtyk. Na sklepieniu kaplicy widzimy Najświętszą Maryję Pannę jako Królową Polski. U stóp Maryi klęczy święty Kazimierz, obok stoi wsparty o szablę król Jan III Sobieski. Z drugiej strony Maryi – przedstawiciele różnych stanów. W dolnej części sklepienia widać świętych patronów Polski: Wojciecha i Stanisława, Stanisława Kostkę, Jana Kantego oraz błogosławionych – Salomeę i Jakuba Strzemię.

Na ścianach kaplicy znajdują się freski przedstawiające zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Wiedniem 1683 roku, oraz Cud nad Wisłą 1920 roku. Wracając już do malarstwa pejzażowego jednym z przedstawicieli XVII wieku był Johann Anton Eismann. [5] Artysta Eismann to Austriacki malarz urodzony w Salzburgu (zobacz też) 1604 roku, ale swoje dzieła tworzył Weronie i Wenecji. Gdy przyjrzymy się jego sztuce pędzla to zauważymy że jest przedstawicielem sztuki malarstwa pejzażowego i gatunku rodzajowego czyli petit. Głównie malarz przedstawiał porty, oraz bitwy. Tak też zobaczymy w Zvoleńskiej galerii obrazy- Harbor with Fortress[6] czyli port z twierdzą 

i Primorska krajina, czyli krajobraz nadmorski. Artysta w swoich obrazach przedstawiał też bitwy i sceny rodzajowe przedstawiające zwykłych ludzi zaangażowanych we wspólne działania. Zmarł w Wenecji w 1698 roku. 
W galerii Zvoleńskiej odkryjemy jeszcze jednego przedstawiciela Europejskich malarzy Włoskiego artystę Giovanniego Bonattiego.

JZ  [7]

GALERIA FOTOGRAFII

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-slowackim-zvolen

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Zamek gotycki – sala w Zvoleniu – Słowacja.                                                       

[2] Sztuka pejzażowa – forma malarstwa krajobrazowego, czyli malarstwo przedstawiające krajobraz, widok natury lub otoczenia miejskiego. W zależności od przedstawionej rzeczywistości wyróżnia się pejzaż topograficzny – odzwierciedlający konkretny motyw i pejzaż fantastyczny – będący wytworem wyobraźni. Można wyróżnić specyficzne typy pejzażu w zależności od obrazowanego motywu: weduta – pejzaż przedstawiający scenę miejską, marina – krajobraz marynistyczny, morski, pejzaż ze sztafażem – w pejzażu pojawia się postać ludzka lub zwierzęca. Rozkwit malarstwa pejzażowego zaczął się XVII wieku. W Holandii najbardziej znanymi artystami tego okresu są Jan van Goyen, Meindert Hobbema, Jacob van Ruisdael.

We Francji i Włoszech - Nicolas Poussin, czy Claude Lorrain.

[3] Loretto – Sanktuarium Maryjne.

[4] Loretto –kaplica Polska  freski „zwycięstwo króla Jana III Sobieskiego pod Wiedniem” i „Cud nad Wisłą”.

[5] Johann Anton Eismann-1604 rok urodzony w Salzburgu – Austria. Zmarł 1698 roku w Wenecji - Włochy Austriacki malarz pejzażowy.

[6]Harbor with Fortress-Port z twierdzą obaz Johanna Antona Eismanna znajdujący się w Zvoleniu.

[7] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.