SKARBY POMORZA ZACHODNIEGO.
RENESANSOWE WITRAŻA GABINETOWE
Wędrując po Koszalinie[1] (zobacz też)nasze
drogi często kierują się do muzeum. Gdy już dotrzemy zobaczymy do kompleksu budynków
w jednym z nich znajduje się muzeum
miasta Koszalina[2]. Inne
budynki to już skansen budynków dawnych. Sięgnijmy do kartek z kalendarza.
Początkiem założenia muzeum może być pierwsza wystawa zorganizowana w 1912 roku
w ratuszu przez Towarzystwo
Krajoznawcze i Ochrony Kraju[3]. W 1929
roku Towarzystwo Krajoznawcze otrzymuje willę przy ulicy Marszałka Józefa
Piłsudskiego,[4] gdzie
prezentuje zbiory archeologiczne przyrodnicze etnograficzne i zabytki sztuki
dawnej i współczesnej, zobaczymy też tu dużą kolekcję numizmatyki. Jedną z
ciekawych wystaw - to tytułowa prezentacja pod tytułem: „Skarby Pomorza Zachodniego. Renesansowe witraże gabinetowe.”
[5] Rok 2017
został ogłoszony rokiem reformacji, gdyż przypada 500-lecie reformacji[6].
Jaka
jest sztuka protestancka dzisiejszego Pomorza Zachodniego?
Co wpisało się zabytkowe wiejskie kościoły?
Małe dzieła sztuki z XVI i XVII wieku to witraże gabinetowe [7] wykonane
ze szkła, były bardzo powszechne zdobiąc okna kościołów ewangelickich - tu
warto dodać, że Pomorze to skarbnica dawnego witrażownictwa wyróżniając ten
region w skali kraju. W muzeum jest przechowywana część zbiorów, ale
najciekawszy zbiór to unikatowa przedwojenna dokumentacja renesansowych
witraży. Słupski artysta i pedagog
Rudolf Hardow [8] w latach
1933-1934 sporządził dokumentację jeżdżąc rowerem do kościołów we wsiach
Pomorza Zachodniego wykonując barwne kopie witrażyków w skali 1:1. Na kartkach
papieru przy pomocy techniku akwareli odzwierciedlał kształty miniaturowych
kompozycji, a były to scenki przedstawień figularnych, czy herbów
szlacheckich. Wybitny talent artysty pokazał też dokładność wykonania
prezentując też inskrypcje do osób fundacyjnych, co niewątpliwe dla lokalnej
społeczności ma ogromne znaczenie. Sztuka protestancka to też malarstwo rzeźba
i przedmioty liturgiczne pochodzące od XVI wieku do 30 lat XX wieku. Nasze oczy
dostrzegą epitafium małżonków Freter[9], to
umieszczona scena Ukrzyżowania wizerunku ówczesnego burmistrza Kołobrzega i
jego żony w miejsce postaci Marii i Świętego Jana co obrazuje początki
reformacji Pomorza.
Jakie jeszcze bogactwo skrywają ziemie
pomorskie?
Gdy już
oczy zaspokoją ciekawość dawnej sztuki protestanckiej idźmy dalej poznając
eksponaty muzeum i pokolenia przodków tworzącą historię współczesnego Koszalina
i Pomorza
JZ
[1] Koszalin- miasto w
województwie zachodniopomorskim nad rzeką Dzierżęcinką, nad jeziorami: Jamno i
Lubiatowo Północne niem. Köslin, łac. Coslinum, kasz. Kòszalëno
[2] Muzeum Miasta Koszalina
Ul. Młyńska 37-39 kompleks budynków to pałac Młynarza, młyn, zagroda rybacka ze
wsi Dąbki -Chałupa, budynek gospodarczy zagrody rybackiej, stodoła z Paprot,
budynek z działem archeologii, gospoda Jamneńska
[3] Towarzystwo
Krajoznawcze i Ochrony Kraju założone 1910 roku w Koszalinie Gesellschaft für
Heimatkunde und Heimatschutz . Pierwsza zorganizowana wystawa 1912 roku w
ratuszu Koszalińskim
[4] Willa i budynki
przyległe – dzisiejsze Muzeum ziemi Koszalińskiej 1929 rok, 15 czerwiec 1947 to
otwarcie muzeum z ekspozycją
[5] Wystawa czasowa pt.
„Skarby Pomorza Zachodniego. Renesansowe witraże gabinetowe.”
[6] Ruch reformatorski -
500 lecie istnienia
[7] Witraże Gabinetowe –
Pomorze, sztuka na szkle
[8] Rudolf Hardow –
Słupski artysta i pedagog. Urodził się w 1878
roku w miejscowości Lübbersdorf w okolicach Friedlandu Zmarł w obozie w
Fünfeichen w 1946 roku. Na zlecenie Landesmuseum w Szczecinie wykonywał
dokumentację witraży pomorskich kościołów docierając na wsie rowerem Odnalazł
około 800 witraży z XVI, XVII i XVIII wieku. Zawarł je opisując w trzech
rękopiśmiennych tomach.
[9] Epitafium małżonków
Freter - to umieszczenie w scenie Ukrzyżowania
wizerunku burmistrza Kołobrzegu i jego żony
