SKARBY POMORZA ZACHODNIEGO. RENESANSOWE WITRAŻA GABINETOWE

SKARBY POMORZA ZACHODNIEGO. RENESANSOWE WITRAŻA GABINETOWE

Wędrując po Koszalinie[1] (zobacz też)nasze drogi często kierują się do muzeum. Gdy już dotrzemy zobaczymy do kompleksu budynków w jednym z nich znajduje się muzeum miasta Koszalina[2]. Inne budynki to już skansen budynków dawnych. Sięgnijmy do kartek z kalendarza. Początkiem założenia muzeum może być pierwsza wystawa zorganizowana w 1912 roku w ratuszu przez Towarzystwo Krajoznawcze i Ochrony Kraju[3]. W 1929 roku Towarzystwo Krajoznawcze otrzymuje willę przy ulicy Marszałka Józefa Piłsudskiego,[4] gdzie prezentuje zbiory archeologiczne przyrodnicze etnograficzne i zabytki sztuki dawnej i współczesnej, zobaczymy też tu dużą kolekcję numizmatyki. Jedną z ciekawych wystaw - to tytułowa prezentacja pod tytułem: „Skarby Pomorza Zachodniego. Renesansowe witraże gabinetowe.” [5] Rok 2017 został ogłoszony rokiem reformacji, gdyż przypada 500-lecie reformacji[6].

 Jaka jest sztuka protestancka dzisiejszego Pomorza Zachodniego?

Co wpisało się zabytkowe wiejskie kościoły?

Małe dzieła sztuki z XVI i XVII wieku to witraże gabinetowe [7] wykonane ze szkła, były bardzo powszechne zdobiąc okna kościołów ewangelickich - tu warto dodać, że Pomorze to skarbnica dawnego witrażownictwa wyróżniając ten region w skali kraju. W muzeum jest przechowywana część zbiorów, ale najciekawszy zbiór to unikatowa przedwojenna dokumentacja renesansowych witraży. Słupski artysta i pedagog Rudolf Hardow [8] w latach 1933-1934 sporządził dokumentację jeżdżąc rowerem do kościołów we wsiach Pomorza Zachodniego wykonując barwne kopie witrażyków w skali 1:1. Na kartkach papieru przy pomocy techniku akwareli odzwierciedlał kształty miniaturowych kompozycji, a były to scenki przedstawień figularnych, czy herbów szlacheckich. Wybitny talent artysty pokazał też dokładność wykonania prezentując też inskrypcje do osób fundacyjnych, co niewątpliwe dla lokalnej społeczności ma ogromne znaczenie. Sztuka protestancka to też malarstwo rzeźba i przedmioty liturgiczne pochodzące od XVI wieku do 30 lat XX wieku. Nasze oczy dostrzegą epitafium małżonków Freter[9], to umieszczona scena Ukrzyżowania wizerunku ówczesnego burmistrza Kołobrzega i jego żony w miejsce postaci Marii i Świętego Jana co obrazuje początki reformacji Pomorza.

Jakie jeszcze bogactwo skrywają ziemie pomorskie?

 Gdy już oczy zaspokoją ciekawość dawnej sztuki protestanckiej idźmy dalej poznając eksponaty muzeum i pokolenia przodków tworzącą historię współczesnego Koszalina i Pomorza

JZ

---

[1] Koszalin- miasto w województwie zachodniopomorskim nad rzeką Dzierżęcinką, nad jeziorami: Jamno i Lubiatowo Północne niem. Köslin, łac. Coslinum, kasz. Kòszalëno

[2] Muzeum Miasta Koszalina Ul. Młyńska 37-39 kompleks budynków to pałac Młynarza, młyn, zagroda rybacka ze wsi Dąbki -Chałupa, budynek gospodarczy zagrody rybackiej, stodoła z Paprot, budynek z działem archeologii, gospoda Jamneńska

[3] Towarzystwo Krajoznawcze i Ochrony Kraju założone 1910 roku w Koszalinie Gesellschaft für Heimatkunde und Heimatschutz . Pierwsza zorganizowana wystawa 1912 roku w ratuszu Koszalińskim

[4] Willa i budynki przyległe – dzisiejsze Muzeum ziemi Koszalińskiej 1929 rok, 15 czerwiec 1947 to otwarcie muzeum z ekspozycją

[5] Wystawa czasowa pt. „Skarby Pomorza Zachodniego. Renesansowe witraże gabinetowe.”

[6] Ruch reformatorski - 500 lecie istnienia

[7] Witraże Gabinetowe – Pomorze, sztuka na szkle 

[8] Rudolf Hardow – Słupski artysta i pedagog. Urodził się w 1878 roku w miejscowości Lübbersdorf w okolicach Friedlandu Zmarł w obozie w Fünfeichen w 1946 roku. Na zlecenie Landesmuseum w Szczecinie wykonywał dokumentację witraży pomorskich kościołów docierając na wsie rowerem Odnalazł około 800 witraży z XVI, XVII i XVIII wieku. Zawarł je opisując w trzech rękopiśmiennych tomach.

[9] Epitafium małżonków Freter -  to umieszczenie w scenie Ukrzyżowania wizerunku burmistrza Kołobrzegu i jego żony