610
ROCZNICA BITWY POD GRUNWALDEM
10 lat temu wyruszyłem na okrągłą rocznicę
600- lecia bitwy pod Grunwaldem. [1]
Pamiętny dzień był dosyć długi na tą rocznicę licznie przybyli turyści, co
stworzyło dość poważne problemy z dotarciem na pola, gdzie miała się odbyć
tradycyjna rekonstrukcja największej bitwy średniowiecznej Europy.
15 lipca 1410 roku, [2] to ważna data dla Polsko –
Litewskiego oręża pod dowództwem króla Polski Władysława II Jagiełły i wielkiego
księcia Litewskiego Witolda, który stanął przeciwko siłom zakonu krzyżackiego, a
wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie pod dowództwem wielkiego
mistrza Ulricha von Jungingena. Bitwa ta choć była pogromem sił krzyżackich to
nie doprowadziła do całkowitego zniszczenia zakonu i zdobycia stolicy Malborka.
[3] Oręż marszu wojsk króla
Jagiełły, który dotarł 22 lipca 1410 roku był powolny co pozwoliło umocnić
swoją obronę. Ostateczna bitwa zwycięstwa rycerstwa Polskiego była pod Koronowem
i podpisaniem I pokoju Toruńskiego. [4] Wielu z nas oglądało „Krzyżaków”
[5]– ten film ukazuje Zakon
Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie to jeden z
trzech największych zakonów rycerskich, dawnych czasów, które powstały w czasie
pierwszych wypraw krzyżowych. Zrozumienie historii i działalności zakonu
pokazane jest w filmowym dokumencie.
Ale zatrzymajmy się już na samej bitwie na
polach Grunwaldu kronikarze tamtych czasów dość dokładnie opisali bitwę to
między inny tzw. „Kronika konfliktu” z łacińskiego Cronica conflictus Wladislai
regis Poloniae cum Cruciferis anno Christi 1410, [6] czy Kronika Historiae
Polonicae spisana przez Jana Długosza i tak przeczytamy że:[7]
Bitwa rozpoczęła się około 9 rano. Naprzeciw wojsk
wielkiego mistrza – ...a dzieliła ich nawzajem od siebie odległość jednej
strzały – stały ukryte w lasach armie sprzymierzonych. Długie wyczekiwanie w
pełnym słońcu sprowokowało wielkiego mistrza do wysłania emisariuszy z
prowokacyjnym podarunkiem: dwoma nagimi mieczami. W manuskrypcie autor tak opisuje ten fakt:
„Wielki mistrz pruski Ulryk posyła tobie i
twojemu bratu... dwa miecze, ku pomocy, byś z nim i z jego wojskiem mniej się
ociągał i odważniej, niż to okazujesz, walczył, a także żebyś dalej się nie chował
i, pozostając w lasach i gajach, nie odwlekał walki. Niedługo potem całe wojsko
królewskie zaśpiewało donośnym głosem ojczystą pieśń Bogurodzicę, a potem
wznosząc kopie rzuciło się do walki. Aby w ferworze walki można było rozpoznać
się na polu bitwy, ustalono hasła, które brzmiały: Kraków, Wilno.”
Jakże istotne jest zaznaczenie późniejszej tworzonej
historii oręża Polskiego na dalsze pokolenia Pod sztandarami Maryi i Boga które
wywodzą się ze średniowiecza kiedy to nie
milknący śpiew Bogurodzica [8] wyznaczał zwycięstwo. W
staropolskim języku usłyszymy słowa Bogurodzicy tak:
„Bogv rodzicza
dzewicza bogem slawena maria
U twego syna gospodzina matko swolena maria
Siszczi nam spwczi nam Kyrieleyson
Twego dzela krzcziczela boszicze Uslisz glosi
naplen misli czlowecze Slisz modlitwo yosz
nosimi A dacz raczi gegosz prosimi a naswecze
zbozni pobith posziwocze raski przebith kyrieleyson.”
Najbardziej znaną formą tekstu Bogurodzicy to pochodząca
ze statutów Jana Łaskiego z 1506 roku i obejmuje 15 zwrotek:
„Bogarodzica dziewica, Bogiem sławiona Maryja,
U twego syna Gospodzina matko zwolona, Maryja!
Zyszczy nam, spuści nam.
Kyrieleison.
Twego syna Krciciela zbożny czas,
Usłysz głosy, napełni myśli człowiecze.
Słysz modlitwę, jenże cię prosimy.
O o, dać raczy, jegoż prosimy:
Daj na świecie zbożny pobyt,
Po żywocie rajski przebyt.
Kyrieleison.
Narodził się nas dla syn boży.
W to wierzy, człowiecze zbożny,
Iż przez trud Bog swoj lud
Odjął diabłu strożą (…)”
Dziś możemy zauważyć jak ważną rolę odegrała Matka Boża
i zrozumieć słowa, które są napisane na sztandarach oręża Polskiego :
„Bóg,
Honor, Ojczyzna”. [9]
możemy
jeszcze spotkać też:
„Bóg,
Maryja, Honor, Ojczyzna”
Dziś kiedy to już minęła kolejna 610 rocznica bitwy pod
Grunwaldem dla całej Europy powinna dać pewną zadumę nad losem współczesnej
Europy aby nie dzieliła.
JZ [10]
DO
GALERII ZDJĘĆ
Podróżnicy
polecają sprawdzoną bazę noclegową
[1] 600 lecie -Bitwy
pod Grunwaldem - 15 lipiec 2010 roku.
Grunwald
Z litewskiego Griunvaldas, historycznie to: Žalgiris; z Białoruskiego: Грунвальд,
z Niemieckiego. Grünfelde –to wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim,
w powiecie ostródzkim, w gminie Grunwald.
[2] 15 lipiec 1410 roku
bitwa na polach Grunwaldu stoczona przez Zakon Krzyżacki, a Armią Polsko –Litewską
pod dowództwem króla Władysława II Jagiełły
[3] Malbork- dawna
stolica zakonu Krzyżackiego 22 lipca 1410 armia króla Jagiełły dotarła pod zamek
w Malborku ale go nie zdobyła.
[4] I pokój Toruński traktat
pokojowy podpisany 1 lutego 1411 na wiślanej wyspie Kępa Bazarowa w Toruniu,
między Polską i Litwą a Krzyżakami, kończący wielką wojnę z lat 1409–1411.
[5] Krzyżacy - film
dokumentalny o zakonie Szpitalnym Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego.
[6] „Kronika konfliktu”
z łacińskiego Cronica conflictus Wladislai regis Poloniae cum Cruciferis anno
Christi 1410 – to opis bitwy pod Grunwaldem.
[7] Kronika Historiae
Polonicae - Jana Długosza i manuskrypcie Banderia Prutenorum w których znajdziemy
batalię wojenną, oraz opis i obrazy zdobytych flag Krzyżackich z pod Grunwaldu.
[8] Bogurodzica – najstarsza
polska pieśń religijna i najstarszy zachowany polski tekst poetycki wraz z
melodią. Utwór powstał w średniowieczu, na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwszy
zapis tekstu pochodzi z 1407 roku i jest tylko małym fragmentem. Kolejny tekst
pochodzi z 1408 roku i odnajdziemy go w zbiorze łacińskich kazań przygotowanych
przez Macieja z Grochowa, wikariusza w Kcyni koło Gniezna. W 1506 roku tekst
pieśni został dołączony do Statutów Jana Łaskiego Na przestrzeni wieków
XIV–XVIII Bogurodzica pełniła także rolę hymnu państwowego Wielkiego Księstwa
Litewskiego. Zwróćmy jeszcze uwagę że tekst jak i pieśń w tradycji kościelnej był
przypisany okresowi Bożego narodzenia, co w swej formie oddają słowa modlitewnego
wstawiennictwa. Dziś jest śpiewana jako pieśń patriotyczna.
[9] „Bóg, Honor, Ojczyzna”
– motto oręża Polskiego i pojawiające się na sztandarach wojskowych i
kościelnych.
[10] Jacek Źróbek –
Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, -
udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej,
miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka
Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co
tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie
Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.
Autor
kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę
istnienia.
W
działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska –
współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych
inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości
państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe,
północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.
