NABOŻEŃSTWA MAJOWE
Maj[1] jest miesiącem w sposób
szczególny poświęconym Maryi. Nie tylko w Polsce, ale na całym świecie,
niezwykle popularne są w tym czasie nabożeństwa majowe[2]. Nam kojarzą się one z
małymi kapliczkami skrytymi w bzach lub wiejskimi kościołkami, skąd szeroko po
okolicy niosła się majowa pieśń ku czci Najświętszej Panienki[3]. Początkowo sądzono, że
nabożeństwa majowe zaczęto odmawiać w XVIII wieku[4]. Tymczasem badania
mariologów wykazały, że były one znane dużo wcześniej, i to właśnie na Wschodzie.
Gdzie indziej za Maryjny uchodził sierpień[5] i nawet nakazywano prawem
modlitwy ku czci Matki Bożej właśnie w tym miesiącu. Na Wschodzie prekursorami
majowych nabożeństw byli chrześcijanie koptyjscy[6]. Spotykali się na
modlitwach wokół Maryjnych figur, śpiewali pieśni w podziale na chóry,
obsypywali posąg kwiatami. W każdą sobotę nabożeństwo było bardziej uroczyste i
obowiązkowe dla tych, co nie chodzili na nie codziennie. Ponoć pomysłodawcą
tego nabożeństwa był święty Cyryl Aleksandryjski[7],
Święty Cyryl Aleksandryjski
(zdjęcie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Cyril_of_Alexandria.jpg)
gorący obrońca boskiego
macierzyństwa Maryi. Miesiąc Maryi znany był także w Ziemi Świętej, Grecji,
Syrii, ale prawdziwą popularność zdobyło on dopiero na przełomie XIII i XIV wieku.
Dlaczego właśnie maj?
Po pierwsze dlatego, że najpiękniejszy w roku.
Po drugie - wiosną ludziom przychodzą do głowy różne, czasem mało zbożne
pomysły, więc w średniowieczu wykoncypowano, iż wiosną należy skierować uwagę człowieka
ku rzeczom wyższym. Pierwszym, który nazwał Maryję Królową Wiosny, względnie
zapoczątkowany już zwyczaj rozszerzył, był podobno król hiszpański Alfons X
(1239-84).[8]
król Hiszpański Alfons X El Sabio
(zdjęcie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Alfons_X.jpg)
Król pisywał wiersze, w
tym chwalące Maryję, opiekunkę człowieka. Wielkim propagatorem nabożeństwa majowego
na zachodzie Europy był błogosławiony Henryk Suzo (zmarł w 1365 roku), [9]który podobno codziennie
wyplatał wianki z róż i ozdabiał statuę Maryi na chórze zakonnym. Następnie
długo leżał przed figurą, która w sposób cudowny okazywała mu swoją miłość.
Dane mu było nawet raz ujrzeć chóry aniołów śpiewające na cześć Maryi. Odtąd
zakonnik starał się powtarzać zasłyszane melodie. Innym razem posłyszał w maju,
jak w niebie duchy czyste śpiewały swej Królowej Jej ulubiony hymn -
Magnificat.
W XV i
XVI wieku [10] nabożeństwo
majowe znano już w Ameryce Środkowej, a potem i Południowej. W 1549 roku Wolfang
Seidl [11] w Maju duchowym dzielił
nabożeństwo majowe na 4 części (tygodnie) z odpowiednimi aktami czci dla Jezusa
i Maryi. W drugiej połowie XVI wieku propagował nabożeństwo majowe święty Filip
Nereusz [12](zmarł
w 1595 roku), którego uznaje się czasem za twórcę tej praktyki. W początkach
XVII wieku nabożeństwo to przyjęło się u dominikanów włoskich[13]. Żarliwym jego apostołem
był ojciec Anioł Dominik Guinigi. Za jego namową w 1676 roku powstało
Stowarzyszenie Comunella - w maju modlono się przy żłóbku otoczonym figurami
Maryi i św. Józefa i śpiewano hymny i pieśni maryjne.
Na zakończenie maja
odśpiewywano Litanię Loretańską, ale nie urządzano nabożeństw w inne dni tego
miesiąca. Modlono się pojedynczo przez cały maj, a dopiero w ostatnim dniu
składano serca ze srebra jako wota, na których ryto często nazwiska ludzi świeckich,
którzy brali udział w tych nabożeństwach. W 1692 roku ojciec Wawrzyniec
Schnueffis[14],
kapucyn, wydał zbiór pieśni i hymnów na maj. W XVIII wieku powstało dzieło ojca
Hannibala Dionisi SI[15], wydane w Veronie w 1725
roku, stanowiące całościowy i wielce poręczny spis modlitw maryjnych. Dzieło to
miało w ciągu 70 lat 18 wydań. Autor zebrał wszystkie, różnorodne objawy kultu
Najświętszej Panny w maju, jasno i systematycznie je zestawił. Poleca jako zasadnicze
następujące rzeczy:
- zdobienie girlandami kwiatów i zieleni, światłem
itd. ołtarza lub obrazu Najświętszej Panny,
- gromadzenie się przed nim codziennie
wieczorem od 30 kwietnia począwszy, w celu odmówienia cząstki Różańca lub
Litanii czy innych modlitw do Najświętszej Panny,
- ofiarowanie Najświętszej Pannie jakiegoś
kwiatu duchowego w każdym dniu maja,
- odczytanie trzech punktów rozważań o Maryi,
nad którymi każdy powinien się w następnym dniu zastanowić.
Głównym i
największym apostołem nabożeństwa majowego był w XVIII wieku jezuita Alfons
Muzzarelli[16],
który nawet wymodlił sobie śmierć w maju. Dzięki gorliwości tego zakonnika Pius
VII [17] wydał bullę o
nabożeństwie majowym, ubogacając je odpustem zupełnym. Od tego czasu zaczyna
się niesłychanie szybki rozwój nabożeństwa majowego na całym świecie. Oprócz
Włoch, Hiszpanii, Portugalii i Francji obejmuje ono Szwajcarię, Niemcy,
Austrię, Węgry, Polskę, Czechy, Irlandię, Stany Zjednoczone, Meksyk, Chiny i
Australię. W Polsce nabożeństwo majowe po raz pierwszy publicznie odprawiono w
1837 roku w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, [18] zaraz potem trafiło ono
do Krakowa i na Jasną Górę oraz do kilku innych kościołów. W ciągu następnych
30 lat nabożeństwem majowym modliła się cała Polska. Obecnie do każdego dnia
nabożeństwa majowego publicznie odprawianego przywiązany jest odpust 7 lat. Za
uczestniczenie przynajmniej przez 10 dni w nabożeństwie majowym publicznie
odprawianym można zyskać pod zwykłymi warunkami odpust zupełny[19]. Kto nie ma możności
uczestniczenia w publicznym nabożeństwie, może zyskać odpust 5 lat za każdy
dzień i odpust zupełny za cały miesiąc, prywatnie je odprawiając.
[1] Maj –
miesiąc Maryjny
[2]
Nabożeństwa maryjne w Polsce i na świecie
[3] Pieśni
ku czci Najświętszej Matce
[4] Wiek XVIII
-nabożeństwa majowe
[5] Sierpień
– uznawany był za miesiąc Maryjny
[6]
Chrześcijanie koptyjscy, sypanie kwiatów
na posągi maryjne
[7] Święty
Cyryl Aleksandryjski
[8] Król hiszpański
Alfons X El Sabio (zwany Mądry urodzony 23 listopad -1221 Toledo zmarł 4
kwiecień 1284 Sewilla autor 450 cantigas (Cantigas de Santa Maria)-pieśni
poświęconych czci Matce Bożej -nazwał Maryją Królową wiosny
[9] Henryk
Suzo – orędownik nabożeństw majowych na zachodzie Europy
[10] XV i XVI
wiek nabożeństwa majowe odprawiane są w Ameryce Środkowej i południowej
[11] Wolgang
Seidl 1549 podzielił nabożeństwa majowe na 4 części
[12] święty
Filip Nereusz
[13]
Dominikanie włoscy XVII wieku zaczynają odprawiać nabożeństwa majowe, Ojciec Anioł
Dominik Guinigi - 1676 roku powstaje Stowarzyszenie Comunella
[14] Kapucyn
ojciec Wawrzyniec Schnueffis- 1692 rok wydanie zbioru pieśni i hymnów majowych
[15] Ojciec
Hannibal Dionisi SI wydaje w Weronie 1725 roku zbiór modlitw maryjnych w pięknej
oprawie
[16] jezuita
Alfons Muzzarelli XVIII apostoł nabożeństw majowych
[17] Papież
Pius VII wydaje bullę o nabożeństwach majowych
[18] 1837
rok pierwsze nabożeństwo majowe w Polsce – kościół Świętego Krzyża w Warszawie
