NABOŻEŃSTWA MAJOWE

NABOŻEŃSTWA MAJOWE

Maj[1] jest miesiącem w sposób szczególny poświęconym Maryi. Nie tylko w Polsce, ale na całym świecie, niezwykle popularne są w tym czasie nabożeństwa majowe[2]. Nam kojarzą się one z małymi kapliczkami skrytymi w bzach lub wiejskimi kościołkami, skąd szeroko po okolicy niosła się majowa pieśń ku czci Najświętszej Panienki[3]. Początkowo sądzono, że nabożeństwa majowe zaczęto odmawiać w XVIII wieku[4]. Tymczasem badania mariologów wykazały, że były one znane dużo wcześniej, i to właśnie na Wschodzie. Gdzie indziej za Maryjny uchodził sierpień[5] i nawet nakazywano prawem modlitwy ku czci Matki Bożej właśnie w tym miesiącu. Na Wschodzie prekursorami majowych nabożeństw byli chrześcijanie koptyjscy[6]. Spotykali się na modlitwach wokół Maryjnych figur, śpiewali pieśni w podziale na chóry, obsypywali posąg kwiatami. W każdą sobotę nabożeństwo było bardziej uroczyste i obowiązkowe dla tych, co nie chodzili na nie codziennie. Ponoć pomysłodawcą tego nabożeństwa był święty Cyryl Aleksandryjski[7],

Święty Cyryl Aleksandryjski 

(zdjęcie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Cyril_of_Alexandria.jpg)

gorący obrońca boskiego macierzyństwa Maryi. Miesiąc Maryi znany był także w Ziemi Świętej, Grecji, Syrii, ale prawdziwą popularność zdobyło on dopiero na przełomie XIII i XIV wieku.

Dlaczego właśnie maj?

 Po pierwsze dlatego, że najpiękniejszy w roku. Po drugie - wiosną ludziom przychodzą do głowy różne, czasem mało zbożne pomysły, więc w średniowieczu wykoncypowano, iż wiosną należy skierować uwagę człowieka ku rzeczom wyższym. Pierwszym, który nazwał Maryję Królową Wiosny, względnie zapoczątkowany już zwyczaj rozszerzył, był podobno król hiszpański Alfons X (1239-84).[8] 

król Hiszpański Alfons X El Sabio

(zdjęcie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d1/Alfons_X.jpg)

Król pisywał wiersze, w tym chwalące Maryję, opiekunkę człowieka. Wielkim propagatorem nabożeństwa majowego na zachodzie Europy był błogosławiony Henryk Suzo (zmarł w 1365 roku), [9]który podobno codziennie wyplatał wianki z róż i ozdabiał statuę Maryi na chórze zakonnym. Następnie długo leżał przed figurą, która w sposób cudowny okazywała mu swoją miłość. Dane mu było nawet raz ujrzeć chóry aniołów śpiewające na cześć Maryi. Odtąd zakonnik starał się powtarzać zasłyszane melodie. Innym razem posłyszał w maju, jak w niebie duchy czyste śpiewały swej Królowej Jej ulubiony hymn - Magnificat.

W XV i XVI wieku [10] nabożeństwo majowe znano już w Ameryce Środkowej, a potem i Południowej. W 1549 roku Wolfang Seidl [11] w Maju duchowym dzielił nabożeństwo majowe na 4 części (tygodnie) z odpowiednimi aktami czci dla Jezusa i Maryi. W drugiej połowie XVI wieku propagował nabożeństwo majowe święty Filip Nereusz [12](zmarł w 1595 roku), którego uznaje się czasem za twórcę tej praktyki. W początkach XVII wieku nabożeństwo to przyjęło się u dominikanów włoskich[13]. Żarliwym jego apostołem był ojciec Anioł Dominik Guinigi. Za jego namową w 1676 roku powstało Stowarzyszenie Comunella - w maju modlono się przy żłóbku otoczonym figurami Maryi i św. Józefa i śpiewano hymny i pieśni maryjne.

Na zakończenie maja odśpiewywano Litanię Loretańską, ale nie urządzano nabożeństw w inne dni tego miesiąca. Modlono się pojedynczo przez cały maj, a dopiero w ostatnim dniu składano serca ze srebra jako wota, na których ryto często nazwiska ludzi świeckich, którzy brali udział w tych nabożeństwach. W 1692 roku ojciec Wawrzyniec Schnueffis[14], kapucyn, wydał zbiór pieśni i hymnów na maj. W XVIII wieku powstało dzieło ojca Hannibala Dionisi SI[15], wydane w Veronie w 1725 roku, stanowiące całościowy i wielce poręczny spis modlitw maryjnych. Dzieło to miało w ciągu 70 lat 18 wydań. Autor zebrał wszystkie, różnorodne objawy kultu Najświętszej Panny w maju, jasno i systematycznie je zestawił. Poleca jako zasadnicze następujące rzeczy:

- zdobienie girlandami kwiatów i zieleni, światłem itd. ołtarza lub obrazu Najświętszej Panny,

- gromadzenie się przed nim codziennie wieczorem od 30 kwietnia począwszy, w celu odmówienia cząstki Różańca lub Litanii czy innych modlitw do Najświętszej Panny,

- ofiarowanie Najświętszej Pannie jakiegoś kwiatu duchowego w każdym dniu maja,

- odczytanie trzech punktów rozważań o Maryi, nad którymi każdy powinien się w następnym dniu zastanowić.

Głównym i największym apostołem nabożeństwa majowego był w XVIII wieku jezuita Alfons Muzzarelli[16], który nawet wymodlił sobie śmierć w maju. Dzięki gorliwości tego zakonnika Pius VII [17] wydał bullę o nabożeństwie majowym, ubogacając je odpustem zupełnym. Od tego czasu zaczyna się niesłychanie szybki rozwój nabożeństwa majowego na całym świecie. Oprócz Włoch, Hiszpanii, Portugalii i Francji obejmuje ono Szwajcarię, Niemcy, Austrię, Węgry, Polskę, Czechy, Irlandię, Stany Zjednoczone, Meksyk, Chiny i Australię. W Polsce nabożeństwo majowe po raz pierwszy publicznie odprawiono w 1837 roku w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, [18] zaraz potem trafiło ono do Krakowa i na Jasną Górę oraz do kilku innych kościołów. W ciągu następnych 30 lat nabożeństwem majowym modliła się cała Polska. Obecnie do każdego dnia nabożeństwa majowego publicznie odprawianego przywiązany jest odpust 7 lat. Za uczestniczenie przynajmniej przez 10 dni w nabożeństwie majowym publicznie odprawianym można zyskać pod zwykłymi warunkami odpust zupełny[19]. Kto nie ma możności uczestniczenia w publicznym nabożeństwie, może zyskać odpust 5 lat za każdy dzień i odpust zupełny za cały miesiąc, prywatnie je odprawiając.

---

[1] Maj – miesiąc Maryjny

[2] Nabożeństwa maryjne w Polsce i na świecie

[3] Pieśni ku czci Najświętszej Matce

[4] Wiek XVIII -nabożeństwa majowe

[5] Sierpień – uznawany był za miesiąc Maryjny

[6] Chrześcijanie koptyjscy, sypanie kwiatów  na posągi maryjne

[7] Święty Cyryl Aleksandryjski

[8] Król hiszpański Alfons X El Sabio (zwany Mądry urodzony 23 listopad -1221 Toledo zmarł 4 kwiecień 1284 Sewilla autor 450 cantigas (Cantigas de Santa Maria)-pieśni poświęconych czci Matce Bożej -nazwał Maryją Królową wiosny

[9] Henryk Suzo – orędownik nabożeństw majowych na zachodzie Europy

[10] XV i XVI wiek nabożeństwa majowe odprawiane są w Ameryce Środkowej i południowej

[11] Wolgang Seidl 1549 podzielił nabożeństwa majowe na 4 części

[12] święty Filip Nereusz

[13] Dominikanie włoscy XVII wieku zaczynają odprawiać nabożeństwa majowe, Ojciec Anioł Dominik Guinigi - 1676 roku powstaje Stowarzyszenie Comunella

[14] Kapucyn ojciec Wawrzyniec Schnueffis- 1692 rok wydanie zbioru pieśni i hymnów majowych

[15] Ojciec Hannibal Dionisi SI wydaje w Weronie 1725 roku zbiór modlitw maryjnych w pięknej oprawie

[16] jezuita Alfons Muzzarelli XVIII apostoł nabożeństw majowych

[17] Papież Pius VII wydaje bullę o nabożeństwach majowych

[18] 1837 rok pierwsze nabożeństwo majowe w Polsce – kościół Świętego Krzyża w Warszawie

[19] Odpust zupełny za odprawianie 10 nabożeństw