NA
SZLAKU WILEŃSKIM
MENDOG
– WŁADCA LITWY
Spacerując wileńskimi uliczkami [1] dotrzemy do dużego placu katedralnego
idźmy Šventaragio
dalej na ulicę Arsenalo g. 1.[2], Tam odkryjemy pomnik króla Mendog. [3]
To ciekawa konstrukcja o
wysokości 3,5 metra władcy siedzącego na tronie w rękach trzyma regalia:
- to berło i jabłko.
Sam postument otacza
kołowa szarfa z kalendarzem słonecznym na których zobaczymy ważne święta
pogańskie i chrześcijańskie.
Pomnik powstał w 750
rocznicę koronacji Mendoga, a odsłonięty 6 lipca 2003 roku. Artystą którzy
wyrzeźbił był Regimantas Midvikis
[4] to Litewski malarz i
rzeźbiarz urodzony w Eidintas 1947 roku. Sięgnijmy do historii władcy Mendoga
po litewsku to Mindaugas.
Co w tłumaczeniu oznacza myślący dużo, a składa się na
dwa słowa litewskie mintis to myśl i daug znaczy dużo.
Urodzony około 1200
roku znaczący władca Litwy, który zjednoczył księstwa plemienne.
Pierwsze wzmianki o księciu Mendogu znajdziemy z rękopisu Halicko – Wołyńskiego
1219 roku i dotyczyła podpisania pierwszej międzynarodowej umowy pokojowej z
księstwem Halickim i Wołyńskim. 19 letni Mendog był wtedy jednym z 21 książąt Litewskich
kunigasów. Niewątpliwie Mendog to postać, która rozpoczyna proces tworzenia
księstwa Litewskiego i wybitny wojownik, strateg, ale i dyplomata.
Od 1236–1253 jest księciem Litewskim późniejszy król.
Umiejętności dyplomatyczne dały mu władzę królewską.
Rezydencją był zamek Woruta.
Historycy Litewscy do końca nie mają pewności, gdzie dokładnie mieścił się jego
zamek. Wojownicze bitwy początkowo dały mu ziemie Rusi Czarnej, później w 1240
roku zdobył całą ziemię Auksztotę.
Ochmański tak opisuje silne władztwo Mendoga:[5]
”Zapewniwszy
sobie panowanie nad całą Auksztotą, Mendog zapragnął pozbyć się z Litwy
niewygodnych bratanków Edywida i Towciwiła oraz żmudzkiego księcia Wykinta.
Nakazał im wtedy ciągnąć na Ruś ku Smoleńsku i tam szukać udziału za ojczyznę.
Wygnani wkrótce okazali nieposłuszeństwo swemu wujowi, za co ten “posłał na
nich woje swoje chcąc ubić ich”. Oporni wygnańcy zbiegli jednak do Daniela
halickiego…”
Zdając sobie sprawę że ma wrogów postanawia zdobyć
sojuszników i przeciąga na swoją stronę Krzyżaków składając obietnicę chrztu,
a innych przekupuje. Chociaż chrzest Mendoga i dworu
powinien mieć znaczenie to dla Mendoga była to tylko kalkulacja wobec naporu
niemieckiego i uzyskanie korony królewskiej.
Tradycja
średniowieczna liturgii kościelnej chrzcielnej wpisywała się w dwie daty to
dzień narodzin Chrystusa, lub podczas Wielkanocy.
Jest 16 kwiecień 1251 rok gdzieś w księstwie Litewskim
ksiądz Chrystian [6]
–późniejszy pierwszy biskup chrzci Mendoga.
Chrzest daje władcy kontakty z Rzymem.
W Mediolanie papież Innocenty IV [7]- 17 lipca 1251 roku wydaje
zgodę na koronację zawartą dwoma bullami.[8] Pierwsza
bulla zobowiązywał biskupa Chełmna Henrykowi Heidenrykowi [9]koronację Mendoga na króla
i wyznaczała biskupa Litwy. Druga bulla sankcjonowała podległość biskupa Litwy
bezpośrednio papieżowi. Zagadką jest to dlaczego koronacja nastąpiła dopiero po
dwóch latach.
Prawdopodobną
datą koronacji był 6 lipiec 1253 roku
- Dzień Koronacji Króla Mendoga – 6 lipca to Litewskie święto państwowe. [10]
Po tej dacie król Mendog rozpoczyna dość znaczące
rozbudowywanie swojego państwa, tworząc na Litwie sądy, nowoczesny system
administracyjny, srebrną monetę.
Jako bezwzględny
i okrutny władza dla narodu stał się tyranem co przyczyniło się do zamordowania
go 12 września 1263 roku razem z dwoma synami Ruklą i Repeką przez swego
szwagra Dowmunta.
JZ
[1] Wileńskie uliczki
–śródmieścia
[2] Arsenalo g. 1 –plac przy muzeum narodowym
[3] Król Mendog –
pierwszy i jedyny władca Litwy
[4] Regimantas Midvikis
rzeźbiarz Litewski
[5] Cytat z
Ochmańskiego
[6] Ksiądz Chrystian –
pierwszy biskup Litwy
[7] Papież
Innocenty IV
[8] Bulla papieska - o
koronacji Mendoga 17 lipiec 1251 rok wydana w Mediolanie
[9] Biskup Chełmna –
Henryk Heidenryk
[10] 6 lipiec –święto
państwowe Litwy
