Dwa dni w Warszawie

Waszym zadaniem- wszczepiać w świadomość Narodu nieustanną obecność Bog...

338 rocznica Viktorii Wiedeńskiej u Ojców Kapucynów - Ave Maria

zamek Królewski Portet króla Stanisława Augusta Poniatowskiego

SZLAKIEM AUSTRIACKIM - KAHLENBERG DUCHOWA STOLICA NARODOWEGO PATRIOTYZMU POLAKÓW I CHRZEŚCIJAŃSKIEJ EUROPY

SZLAKIEM AUSTRIACKIM - KAHLENBERG DUCHOWA STOLICA NARODOWEGO PATRIOTYZMU POLAKÓW

I CHRZEŚCIJAŃSKIEJ EUROPY

Zatrzymując się w Wiedniu [1] większość Polaków odwiedza Narodowe Polskie Sanktuarium na Kahlenbergu [2] leżące w 19 dzielnicy Wiednia Położone na wysokości 484 metrów n.p.m. na terenie lasu Wiedeńskiego. Chociaż historia okolicy tego miejsca sięga czasów margrabi Austrii Leopolda III Babenberga. [3] W 1101 roku margrabia przeniósł swoją siedzibę na wzgórze Leopoldsberg [4] sąsiadującej z Kahlenbergem. Samo wzgórze ma dość ciekawą historię. Pierwszymi właścicielami, którzy też władali przez 4 wieki byli Kanonicy Regularni z Klosterneuburg, [5] a pojawili się w 1246 roku. Po przybyciu Kamedułów [6] w 1627 roku wzgórze zostało przekazane w ich ręce. W krótkim czasie rozpoczęto budowę kościoła świętego Józefa i klasztoru. W 1629 roku budowę zapoczątkował nuncjusz apostolski Jan Palotta [7]w obecności cesarza Ferdynanda II,

Ferdynand II Habsburg
urodzony 9 lipca 1578 w Grazu, zmarł 15 lutego 1637 w Wiedniu
Cesarz Rzymski w latach 1619-1637

który poświęcił kamień węgielny pod budowę kościoła i klasztoru . Budowa trwała 10 lat. Trwająca wojna 30-letnia zmusiła w 1643 roku do opuszczenia przez zakonników swoich posiadłości. A w lipcu 1683 roku Turcy spalili zabudowania. 11 września 1683 roku armia cesarska pod dowództwem Karola Lotaryńskiego [8] zdobyła wzgórza Kahlenberg i Leopoldsberg .Wtedy tam też przybył król Jan III Sobieski ze swoim wojskiem. 12 września 1683 roku [9] o godzinie 4 00 rano uczestniczył w mszy świętej w ruinach kościoła, a celebrowanej przez legata papieskiego Marco d’Aviano . 

Dzień ten okazał się zwycięską bitwą dla wojsk Chrześcijańskiej Europy pod wodzą króla Jana III Sobieskiego. Niestety historia tego wzgórza jeszcze przez prawie wiek była dramatyczna z powodu zawieruch wojennych. Czas upadku powoli mijał i 1849 roku Jan i Józefina Finsterle [10] odkupują zabudowę Kahlenbergu i w krótkim czasie odbudowują świątynię, którą 12 września 1852 roku poświęcają. Dalsza część to już wzgórze i kościół powoli staje się sanktuarium Polskiego patriotyzmu. Wiedeńscy Polacy w XX wieku odnowili kaplicę Aniołów Stróżów [11] często nazywaną kaplicą Sobieskiego. 

Kahlenberg
 Wejście do kaplicy Aniółów Stróżów zwaną kaplicą Sobieskiego
13 września 1983 kaplicę poświęcił papież Jan Paweł II

Zakon Paulinów [12] podarował kościołowi cenny dar kopię obrazu Matki Bożej Częstochowskiej. 4 kwietnia 1906 roku kościół świętego Józefa został przekazany Zgromadzeniu Zmartwychstańców.

W 1930 roku z zakrystii otwarto małe muzeum „Odsieczy Wiedeńskiej”, [13] gdzie zobaczymy małą kopię obrazu Jana Matejki - „Zwycięstwo pod Wiedniem”, oraz monety tamtych czasów, czy obrazy i szable. Warto tu jeszcze zwrócić na kaplicę poświęconą papieżowi Innocentemu XI i królowi Janowi Sobieskiemu.

W 300-tną rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej 13 września 1983 roku na wzgórze przybył papież Jan Paweł II [14] odprawiając tam mszę i modląc się. Sama wizyta miała uroczysty charakter w kościele świętego Józefa papież odsłonił tablicę upamiętniającą zwycięstwo Polskiego króla.

W dalszej części poświęcił kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej.

W słowach papież mówił o roli Maryi w drodze króla Sobieskiego : [15]

„(…) Jakże znamienną jest rzeczą, że król na swojej drodze do Wiednia zatrzymał się na Jasnej Górze, gdzie odbył spowiedź i uczestniczył we Mszach świętych. Klęczał w Krakowie w kościele ojców Karmelitów przed wizerunkiem „Pani Krakowa”,

a wymarsz z tego miasta ustawił na dzień Wniebowzięcia.

Modlił się przed cudownym obrazem w Piekarach Śląskich (zobacz też) (…)”.

Co jest uwiecznione tablicą pamiątkową przed kościołem świętego Józefa. 

W duchu patriotyzmu wiele pielgrzymek podróżujących na szlakach Maryjnych, czy szlakiem świętych zatrzymuje się tu na Eucharystii.
  
w 330 rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej wyruszyła pieszo 3 osobowa  grupa szlakiem króla Jana III Sobieskiego 
 Między innymi 15 marca 2007 roku w 500-letnią rocznicę istnienia bractwa Archikonfraterni Literackiej [16] wspólnota zatrzymała się i uczestniczyła w Eucharystii. Gdy już w Narodowym Sanktuarium Patriotyzmu oddamy się w duchową więź z Matką Częstochowską i wsłuchamy chwały w korzenie zwycięstwa chrześcijańskiej Europy tamtych czasów. Popatrzmy na wzgórze tam zobaczymy panoramę dzisiejszego Wiednia. (pobierz PDF)

Jak dojechać z Wiednia ? [17]

Autobusem linii 38A ze stacji końcowej 4 linii metra Heiligenstadt U4

Ale trzeba zwrócić uwagę na oznaczenia rozkładów, gdyż część kursów z nich kończy przed Kahlenbergem. Dojazd z centrum zajmuje około godziny. Do Heiligenstadt z centrum dotrzemy też tramwajem

Taxi to koszt około 18 do 22 Euro

JZ[18]

DO GALERII FOTOGRAFII

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-austriackim-wieden

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Wiedeń – stolica Austrii.

[2] Kahleberg – wzgórze z Sanktuarium Narodowym Polaków w Austrii.

[3] Leopold III Babenberg – urodzony 1073roku w Gars nad rzeką Kamp, zmarł 15 listopada 1136 roku w Wiedniu, margrabia Austrii, Święty kościoła i patron Austrii od 1663 roku

[4] Leopoldsberg -wzgórze które tworzy północno-wschodni zakątek Alp. Charakterystycznym punktem jest kościół poswięcony świętemu Leopodowi.

[5] Kanonicy Regularni z Klosterneuburg- to zakon przestrzegający regułę świętego Augustyna tzw. Ordo Monasterii wywodzącej się  IV wieku.

[6] Kameduli – zakon Włoski utworzony w 1012 lub 1027 roku przez świętego Romualda. Po śmierci Romualda, w 1072 roku papież Aleksander II wyodrębnił kamedułów z Benedyktynów, zatwierdzając zgromadzenie jako osobny zakon.

W Polsce znajdują się wyłącznie kameduli kongregacji Monte Corona.

[7] Jan Palotta- to Pietro Vidoni urodzony 8 listopada 1610 roku w Cremonie, zmarł 5 stycznia 1681roku w Rzymie to włoski biskup i kardynał, nuncjusz apostolski w Polsce w latach 1652–1660.

[8] Karol V Leopold Lotaryński -urodzony 3 kwietnia 1643 roku w Wiedniu, zmarł 18 kwietnia 1690 w Wels – książę Lotaryngii w latach 1675–1690, przedstawiciel dynastii z Vaudémont.

[9] 12 wrzesień 1683 roku - zwycięska bitwa króla Jana III Sobieskiego nad Turkami

[10] Jan i Józefina Finsterle – w 1849 roku odkupują zabudowania Kalhenbergu i odbudowują kościół świętego Józefa.

[11] Kaplica aniołów stróżów – zwana też kaplicą Sobieskiego została odnowiona w XX wieku przez Wiedeńskich Polaków.

[12] Zakon Paulinów przekazuje kopię obrazu Matki Bożej Częstochowskiej

[13] W 1930 roku w zakrystii kościoła zostaje udostępnione małe muzeum „Odsieczy Wiedeńskiej”.

[14] 13 września 1983 roku na wzgórze przybywa papież Jan Paweł II w 300 rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej wtedy tez odsłonił tablicę pamiątkową i kaplicę Matki Bożej Częstochowskiej.

[15] Fragment cytatu z pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Kalhebergu  w 300 rocznicę odsieczy Wiedeńskiej 13 wrzesień 1983 rok

[16] Archikonfraternia Literacka Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny nawiedza 15 marca 2007 roku Sanktuarium w Kahlebergu pielgrzymując dalej do Wiednia kościoła Maria am Gestade i swojego patrona świętego Klemensa Hofbauera ,dziękując za 500 lecie istnienia.

[17] Informacja o dojedzie na wzgórze Kahleberg.

[18] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

„THE SIEGE AND THE BATTLE OF VIENNA’’ POEZJA SZKOCKA

„THE SIEGE AND THE BATTLE OF VIENNA’’ POEZJA SZKOCKA

Literatura Europejska [1] w kształtowaniu dziedzictwa narodowego i ducha oręża wolnościowego. W wielu dziedzinach kultury i sztuki możemy poznać różne wydarzenia dotyczące wojen. W malarstwie [2] często ukazuje się bitwy, czy zwycięstwa. Do najbardziej znanych obrazów należy „Bitwa pod Racławicami” [3], a we Włoszech to: „Bitwa o Loretto” [4].

W muzeum Watykańskim [5] możemy odkryć ciekawe dzieło namalowane w latach 1882-1883 przez Jana Matejkę [6] jest to:

„ZWYCIĘSTWO POD WIEDNIEM”– „JAN SOBIESKI POD WIEDNIEM”. [7]

KAHLENBERG - KOPIA OBRAZU MATEJKI  -
 ZWYCIĘSTWO POD WIEDNIEM 

Niewątpliwie zwycięska wiktoria dla Austriaków w tamtych czasach miała duże znaczenie tak też i obraz Matejki był pokazany w 200 rocznicę zwycięskiej bitwy 12 września 1883 roku. (zobacz też) Zwróćmy uwagę że artysta podkreślił zasługi Polskiego króla Jana III Sobieskiego [8] i oręża Polskiego. 

Zatrzymajmy się na obrazie.

Scena przedstawia króla Jana III Sobieskiego siedzącego na koniu wręczającego list kanonikowi Janowi Kazimierzowi Denhoffowi [9] wysłannikowi papieża Innocentego XI [10] z wiadomością, że wojska Tureckie zostały pokonane u bram Wiednia. List zaczynał się od słów:

„VENIMUS, VIDIMUS , ET DEUS VICIT” [11]

„PRZYBYLIŚMY, ZOBACZYLIŚMY I BÓG ZWYCIĘŻYŁ”

Obraz Matejki w grudniu 1883 roku został podarowany papieżowi Leonowi XIII [12] jako dar narodu Polskiego. Tak też zwycięstwo króla Jana III Sobieskiego znalazło się w malarstwie Europejskim.

Inną dziedziną to literatura, jaką rolę odgrywała w tamtych czasach.

Tu możemy sięgnąć do Wiedeńskich ludowych poetów i śpiewaków to: Marx Augustin [13], (zobacz też) który reprezentował uroczy humor. Żyjący w czasach zarazy. Znany dla Wiedeńczyków ludowy twórca był symbolem nadziei zwycięstwa od zarazy, tak też jest często ukazywany w melodyjnej piosence „ Ach du Lieber Augustin” - autorstwa kaznodziei Abrahama a Sancta Clara, czy „ Lieber Augustin” – Drogi Augustin. Też w Wiedniu zobaczymy pomniki poświęcone temu ludowemu twórcy. Zwycięstwo w różnych dziedzinach staje się pewnym wypracowanym rodzajem sztuki wsławiające różne rodzaje życia, która dociera do zakątków Europy. Niewątpliwie XVII wieczna Austria stała się ważnym punktem literackim. A wieść o zwycięstwie króla Jana III Sobieskiego zawędrowała do protestanckiej Anglii i Szkocji. Poszukując literackich dzieł Anglików i Szkotów zauważymy że oręż wojsk Polskich odbił się w piśmiennictwie poetów [14] Bayrona , Campbella i innych, którzy pisali o powstaniu Kościuszkowskim, Listopadowym, czy Styczniowym.

Ciekawy poemat bohaterstwa z Wiednia odkryjemy w literaturze Szkockiej. Autorem poematu „The Siege and the Battle of Vienna” [15] jest duchowny Aleksander Tyler [16] wysławiający zasługi króla Jana III Sobieskiego nad armią Kara Mustafy.

W strofie XII poematu przeczytamy:

„To chrześcijaństwa triumf , głoszą Wiednia mury

Chwałą tej chluby królów, podziwu natury,

Sławę, męstwo i łupy i pieśni dziękczynne,

Królowi Polski oraz Starbergowi winne”

Dwusetna rocznica odsieczy Wiedeńskiej miała jeszcze wkład w poezji Stanów Zjednoczonych. Dzieła literackie odwołują się jeszcze do chrześcijaństwa. I tu zauważymy jakże ważną rolę ma Maryja. Od dawna na chorągwiach, sztandarach jest umieszczany wizerunek Matki Bożej [17], czy słowa-„ BÓG ,HONOR ,OJCZYZNA” [18]. Jak ważną rolę odgrywają te słowa to sięgnijmy do naszych bohaterów narodowych z XX wieku kiedy to na sztandarach wolności swoją posługę niósł ksiądz Ignacy Skorupko [19], chociaż historia jest dramatyczna bo zginął na polu chwały to zwycięstwo ma swój wymiar narodowy i duchowy. Znaczenie wymiaru duchowego nabiera jeszcze jeden wątek „MARYJA I KRZYŻ” - są symbolem walki oraz zawierzenia losów narodów. W literaturze możemy wiele przeczytać o obecności Maryi w dziełach zwycięstwa. Tak jak król Jan III Sobieski zatrzymał się w Piekarach Śląskich [20], aby zawierzyć Matce bitwę jaka miała się rozegrać w Wiedniu.

„ Siege of Vienna Raised by John Sobieski”

„Przez Boga zwyciężył, a Bóg poprzez niego”

Poszukując dzieł sztuki o zwycięstwie uświadamiamy sobie jak ważne znaczenie mają korzenie chrześcijaństwa i Maryja. Dziś gdy cały świat boryka się z pandemią korona wirusa, jakże ważne jest zawierzenie narodów Maryi. Tak jak to przez pokolenia zawierzali papieże, królowie, prymasi, władza i mieszkańcy. Na zakończenie sięgnijmy do wotywnego pomnika Trójcy Świętej [21] w Wiedniu znajdującego się w bliskości katedry Świętego Stefana na placu Graben. W XVII wieku szalała epidemia dżumy. W podzięce Bogu za pokonanie epidemii cesarz Leopold I [22] ufundował pomnik wotywny pierwotnie był wykonany z drewna, dziś wykonany w stylu barokowym z marmuru. Pomnik odwołuje się do zwycięstwa i zawierzenia Trójcy Świętej i tak zobaczymy: Deo Parti Creatori – co znaczy Bóg Ojciec, Deo Filio Redemptori - to Syn Boży i Deo Spiritui Sanctificatori, czyli Duch Święty. W zamyśle autora było pokazanie trzech godł:

Austrii, Węgier i Czech – co daje mocarską ideę Austrii w jedności Trójcy Świętej, w tamtym czasie pod panowaniem Habsburgów. Dalsza część to grupa figurek chmur, amorków, aniołków i postaci wznoszących się ku niebu – to symbol wiary zwyciężającej zarazę.

Poniżej zobaczymy klęczącego cesarza Leopolda I.

Zwróćmy jeszcze na jedną postać staruchy jako zarazy, która symbolizuje strącanie do piekła przez aniołów.

JZ [23]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Literatura Europejska jako kształtowanie w dziedzictwo narodowych zwycięstw wolnościowych.

[2] Malarstwo w sztuce wojennej.

[3] Obraz „Bitwa pod Racławicami”- znany też jako panorama Racławicka obraz powstał w 1893- 1894 pod kierunkiem Jana Styki i Wojciecha Kossaka Obraz olejny zobaczymy w muzeum sztuki we Wrocławiu. Inny obraz to Kościuszko pod Racławicami – wybitnego malarza Jana Matejki – dzieło to znajduje się na Wawelu w Krakowie.

[4] Obraz „ Bitwa pod Loretto” – bazylika w Loretto, Włochy.

[5] Muzeum Watykańskie –najbogatsza kolekcja dzieł sztuki z całego świata. Pierwsze dzieła związane są z papieżami Sykstusem IV i Julianem II. Dla publiczności muzeum zostało otwarte w 1787 roku.

[6] Jan Alojzy Matejko urodzony 24 czerwca 1838 roku w Krakowie tam też zmarł 1 listopada 1893 rok to Polski twórca obrazów historycznych i batalistycznych.

[7] Obraz Jana Matejki „ Zwycięstwo pod Wiedniem”.

[8] Król Jan III Sobieski herbu Janina- urodzony 17 sierpnia 1629 roku w Olesku dzisiejsza Ukraina, zmarł 17 czerwca 1696 roku w Wilanowie. Król Polski od 1674 roku.

[9] Jan Kazimierz Denhoff herbu dzik – urodzony 6 czerwca 1649 roku w Warszawie zmarł 20 czerwca 1697 roku w Rzymie Włochy to kanonik Krakowski, Warszawski późniejszy kardynał od 1686 biskup Ceseny, jest też autorem kilku dzieł teologicznych.

[10] Papież Innocenty XI Benedetto Odescalchi - urodzony 19 maja 1611 roku w Como, zmarł 12 sierpnia 1689 roku w Rzymie. To 240 papież sprawujący władzę w okresie 21 września 1676 roku do 12 sierpnia 1689 roku.

[11] Cytat z Listu Króla Jana III Sobieskiego  „Venimus , Vidimus, et Deus Vicit”.

[12] Papież Leon XIII – Gioacchino Vincenzo Raphaelo  Luigi Pecci - urodzony 2 marca 1810 roku w Carpineto, zmarł 20 lipca 1903 roku w Watykanie. Papież od 20 lutego 1878 roku do 20 lipca 1903 roku.

[13] Marx Augustin – ludowy śpiewak Wiedeński legenda mówi że podczas epidemii dżumy miał być wrzucony do zborowego grobowca na przedmieściach Wiednia ,gdy się obudził zaczął grać i śpiewać. Mieszkańcy go wyciągnęli.

[14] Poeci Anglii i Szkocji – Bayron,Campbell i inni.

[15] „The Siege and the Battle of Vienna” –Szkocki poemat duchownego Aleksandra Tyler.

[16] Aleksander Tyler -Szkocki duchowny z Buchan w Aberdeenshire żyjący w latach Króla Jana Sobieskiego. Ciekawe dzieło o zwycięstwie Wiedeńskim ogłosił w 1685 roku w ponad stustronicowym poemacie zatytułowanym „Memoires of the life and action of the most invincibe….”

[17] Wizerunki Matki Bożej na sztandarach.

[18] Cytat „ Bóg ,Honor ,Ojczyzna” –  symbol zawierzenia się  Bogu – przez oręż wojsk słowa te często znajdują się sztandarach wojskowych czy to kościelnych .

[19] Ksiądz Ignacy Skorupko – Kapelan walczącej Warszawy w czasie wojny Bolszewickiej zginął postrzelony kulą.

[20] Piekary Śląskie – miasto na Śląsku w której znajduje się Bazylika z obrazem „Matki Bożej Sprawiedliwości i Miłości Społecznej”. Tam też w maju i sierpniu pielgrzymują mężczyźni i kobiety ze Śląska. Przed cudownym obrazem modlił się król Jan III Sobieski wyruszając z Piekar do Wiednia. Warto tu dodać że król zostawił tu w darze kielich i patenę, które są używane po dziś dzień podczas wielkich uroczystości.

[21] Kolumna morowa w Wiedniu - znajdująca się na placu Graben – wotum dziękczynne cesarza Leopolda I za pokonanie epidemii dżumy.

[22] Cesarz Leopold I Habsburg urodzony 9 czerwca 1640 roku w Wiedniu tam też 5 maja 1705 roku zmarł.

[23] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

NA SZLAKU OPOLSKIM – NYSA W BASTIONIE ŚWIĘTEJ JADWIGI

NA SZLAKU OPOLSKIM – NYSA

W BASTIONIE ŚWIĘTEJ JADWIGI

Wędrując szlakami województwa Opolskiego [1] jednym ze starych miast jest Nysa. [2](zobacz też) Kiedyś zwana stolicą biskupów Śląskich. Ale dawna Nysa kryje jeszcze inną tajemnicę.

Kiedyś miasto Nysa było twierdzą [3] ze swoimi fortami obronnymi.

Sięgnijmy do historii. Pierwsze fortyfikacje powstały w średniowieczu w drugiej połowie XIII wieku jako fortyfikacje drewniano-ziemne otaczające Nysę. Uległy one całkowitemu zniszczeniu w 1284 roku podczas konfliktu między biskupem Tomaszem II [4] a księciem Wrocławskim Henrykiem IV Probusem. [5] Fortyfikacje powstawały przy odnodze rzeki Białej Głuchołaskiej, a rzeki Nysy Kłodnickiej. W drugiej połowie XIV wieku powstają pierwsze mury otaczające główną część miasta było to za panowania biskupa Przecława z Pogorzeli. [6] Były one zbliżone do czworoboku o zaokrąglonych narożach, z licznymi basztami. Dodatkowe zabezpieczenie stanowiło przedmurze. Całość fortyfikacji otaczała fosa, zasilana przez rzeki Nysę Kłodzką i Białą Głuchołaską, w tamtym czasie płynące wówczas równolegle. Komunikacja z miastem odbywała się przez mosty. Wszystkie bramy miejskie -Wrocławska na północy, Ziębicka na zachodzie, Bracka po stronie południowo-zachodniej i Celna na południu były wyposażone w wysokie wieże obronne. W czasie wojen Husyckich [7] Nyskie mury miejskie zdały egzamin, ratując mieszkańców przed wojskami Prokopa. Kolejnym okresem modernizacji murów miejskich nastąpił w XVI wieku, kiedy to było zagrożenie z zalewem Turków Wieża Bramy Wrocławskiej otrzymała wówczas nadbudowę ze strzelnicami artyleryjskimi. W 1596 roku wzniesiono bramę świętego Jakuba na Przedmieściu Wrocławskim, zwaną później Bramą Krowią.

Mury miejskie Nysy niemal całkowicie rozebrano w drugiej połowie XIX wieku i pierwszych latach XX wieku. Zachowały się niektóre elementy średniowiecznego systemu obronnego. Najbardziej okazale prezentują się dwie wysokie wieże, stanowiące w przeszłości obronę bram miejskich: Ziębickiej i Wrocławskiej. [8] Ta istotna część miasta to tylko część systemu obronnego. Jak już pisałem istotną rolę odegrały fortyfikacje, początkiem był koniec XVI wieku. Gdy miasto było w granicach Królestwa Czechów dynastii Habsburgów [9] w 1594 roku. Projektantem tamtych czasów był Johanes Schneider z Lindau [10]–Bodensee, na prośbę biskupa Wrocławskiego, Andreasa von Jerin.

W 1643 roku umocnienia te zaczęto przebudowywać według szkoły staro holenderskiej. W tamtym czasie kładziono nacisk na system obrony skrzydłowej. Dobudowano nowe obiekty, zwiększono ilość bastionów. Całe miasto otoczono wałem i fosą wodną. Po obwałowaniu nad przeciwskarpą biegła ukryta droga wewnętrzna. Prace modernizacyjne trwały do początku XVIII wieku. Dziś możemy zobaczyć tylko bastion świętej Jadwigi [11]- Bastei der Hl.Hedwig, znajdujący się przy ulicy Piastowskiej. Bastion powstał jako jeden z 10 bastionów staroholenderskich wznoszonych od 1643 roku. Do 1654 roku prace nadzorował Jeremias Constantin Altenberger. Późnej został przebudowany w latach 1742-1758 według projektu generała G.C. Walware. Składa się z nasypów ziemnych i ceglano-kamiennych budowli kazamatowych, które powstały w latach 1771-1776. W 1807 roku na terenie bastionu urządzono laboratorium, [12] w którym przygotowywano amunicję dla walczącej załogi. Przed rokiem 1859 kazamaty bastionu były wykorzystywane w charakterze koszar wojsk saperskich. Od 29-08-1870 roku w kazamatach bastionu przebywało około 500 francuskich jeńców wojny francusko-pruskiej. Jedną z ciekawostek twierdzy Nysa w czasie I wojny światowej był tam więziony wiosną 1916 roku późniejszy prezydent Francji generał Charles De Gaulle. [13]

Spacerując ulicami: Forteczną, Armii Krajowej, Wincentego Pola i Piastowską odkryjemy forteczną budowlę. Poznajmy ją: Bastion jest na planie pięcioboku, z pięciobocznym dziedzińcem otwartym od strony południowo-wschodniej. Bryłę bastionu tworzą tzw. szyje, działobitnie oraz nasyp ziemny, obecnie nieregularny o wysokości około. 7,5 m, ze spadkami na zewnątrz, zakończony pionowymi ścianami od strony dziedzińca. Dwukondygnacyjną budowlę kazamatową, obejmującą 4 z 5 boków bastionu, założono na planie zbliżonym do podkowy. Trzydziestodziewięcioosiową elewacją artykułowano otynkowanymi lizenami w wielkim porządku i prostokątnymi otworami okiennymi zamkniętymi odcinkiem łuku. Na krańcach elewacji znajdują się płytkie, boniowane ryzality. W centralnej części wbudowano kamienny ryzalit z półkolistym wejściem, ze zwornikiem z monogramem FR co mówi:

Friedrich Rex - Król Fryderyk [14] i datą 1775.

W każdym z 23 wewnętrznych segmentów znajdują się sklepione kolebkowo pomieszczenia forteczne. W trakcie środkowym usytuowano klatkę schodową. Zewnętrzny obwód kazamat, stykający się z nasypem, stanowi sklepiony kolebkowo korytarz z czterema okrągłymi kominami wentylacyjnymi. 

W sekcjach zewnętrznych korytarz poszerza się, tworząc dwie dwutraktowe, barokowe działobitnie. Do oryginalnego wyposażenia możemy zaliczyć XVIII-wieczną klatkę schodową z kutą, żelazną balustradą oraz 6 sztuk XIX-wiecznych drzwi zewnętrznych –tzw płycinowych, oryginalna stolarka okienna tzw. Krosnowa i żeliwne kominki wentylacyjne. Dziś jednym z pomieszczeń znajduje się Centrum informacji turystycznej , tam też zobaczymy wystawę poświęconą krótkiej historii fortyfikacji i twierdzy Nysy. Wśród eksponatów militarnych to broń palna, czy kule armatnie, ale też możemy zobaczyć kopię tekstu pokoju Drezdeńskiego [15] z 25 grudnia 1745 roku.(zobacz też)

Warto jeszcze zwrócić na inne ciekawostki okresu wojen Śląskich.

To tylko jedna część Nyskiej twierdzy. Więc wyruszmy dalej na szlak fortyfikacji Nyskiej.

JZ [16]

https://swiatznanyinieznany-jack.blogspot.com/2019/11/na-szlaku-opolskim-nysa-w-bastionie.html

DO GALERII FOTOGRAFII

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/nysa-bastion-swietej-jadwigi

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Województwo Opolskie

[2] Nysa – miasto w województwie Opolskim dawniej: Nisa, Nissa, Łaciński: Nissa, Niemiecki: Neisse, Czeski: Nisa, w powiecie Nyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nysa. Historycznie leży na Dolnym Śląsku. Miasto położone jest na granicy Przedgórza Sudeckiego i Niziny Śląskiej, w południowo-zachodniej części Doliny Nysy Kłodzkiej.

[3] Twierdza Nysa -Niemiecki: Festung Neiße- to jeden z najlepiej zachowanych na Śląsku systemów fortyfikacji -obok twierdzy w Kłodzku i Srebrnej Góry. Większość obiektów powstała w XVIII wieku. Obiekty Twierdzy zajmują łącznie około 80 ha i znajdują się na nieruchomościach o łącznej powierzchni około 230 ha.

[4] Tomasz II Zaremba urodzony około 1230 roku, zmarł 15 marca 1292 roku – biskup Wrocławski. Otrzymał dla siebie i swoich następców przywilej niezależności od władzy książęcej w postaci kasztelanii Nysko–Otmuchowskiej w 1290 roku

[5] Henryk IV Probus -Prawy z łaciny Probus Niemiecki: Heinrich IV. von Breslau , Heinrich der Gerechte, Czeski: Jindřich IV. Probus. Urodzony. 1257 zmarł 23 czerwca 1290 roku, to książę Wrocławski w latach 1270–1290, książę Krakowski w latach 1288–1290, książę Ścinawski w latach 1289–1290, minnesinger.

[6] Przecław z Pogorzeli, Preczlaw von Pogarell urodziny 5 maja 1310 roku w Pisarzowicach , zmarł w nocy z 5 na 6 kwietnia 1376 roku w Otmuchowie – Śląski duchowny katolicki, biskup Wrocławski w latach 1342–1376.

[7] Wojny Husyckie to wojny religijne toczone w Królestwie Czech w latach 1419–1436 pomiędzy Czeskimi Husytami przeciwko krucjatom organizowanym przez cesarza Zygmunta Luksemburskiego przy poparciu papiestwa.18 marzec 1428 roku – bitwa pod Nysą

[8] Bramy obronne zachowane do dziś Ziębicka i Wrocławska

[9] Dynasta Habsburgów - Założycielem dynastii był Guntram Bogaty -X wiek. Nazwa rodziny wywodzi się od pierwszej posiadłości rodu, zamku Habsburg legendarna etymologia od Niemieckiego. Habichtsburg – Jastrzębi Zamek- położonego w kantonie Aargau w Szwajcarii.

[10] Johanes Schneider z Lindau pierwszy projektant fortyfikacji – 1594

[11] Bastion Świętej Jadwigi – z niemieckiego Bastei der Hl.Hedwig zbudowany w 1643 roku z późniejszymi przebudowami 1742-1758

[12] W 1807 roku  w bastionie działo laboratorium do wytwarzania kul armatnich i moździerzy

[13] Charles De Gaulle pełna nazwa --Charles André Joseph Marie de Gaulle urodzony 22 listopada 1890 roku w Lille, zmarł 9 listopada 1970 roku w Colombey-les-Deux-Églises, to francuski polityk, prezydent Francji,  generał brygady, mąż stanu i teoretyk wojskowości. W czasie I wojny światowej był trzykrotnie ranny, a w marcu 1916 roku raniony pod Verdun został wzięty do niewoli. Przebywał jako jeniec w Nyskich kazamatach

[14] Król Fryderyk II Wielki-Niemiecki Friedrich II von Hohenzollern -urodzony 24 stycznia 1712 roku w Berlinie, zmarł 17 sierpnia 1786 w Poczdamie to król Prus w latach 1740–1786. Pod jego rządami Prusy stały się jednym z najpotężniejszych państw Europejskich.

[15] Pokój Drezdeński z 1745 roku- traktat podpisany 25 grudnia 1745 roku pomiędzy Austrią, Prusami i Saksonią, kończący II wojnę Śląską i tymsamym potwierdzający warunki pokoju Wrocławskiego i Berlińskiego.

W traktacie Pruskim król Fryderyk II Wielki uznał Franciszka I jako cesarza Rzymskiego, w zamian utrzymał kontrolę nad Śląskiem, który zdobył w wyniku I wojny Śląskiej. Ponadto Saksonia wypłaciła Prusom milion talarów tytułem reparacji.

[16] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.