Papież Jan XXIII urodził się w Sotto il Monte (obecnie Sotto il Monte Giovanni XXIII – nazwane na cześć papieża), w prowincji Bergamo we Włoszech 25 listopada 1881 roku jako Angelo Giuseppe Roncalli, pochodzącej z biednej rodziny chłopskiej. Rodzina osiadła w tej miejscowości w XV wieku Rodzice przyszłego papieża byli rolnikami. Ojciec, Giovanni Battista Roncalli, był dzierżawcą. Ojciec Giovanni wykupił dom rodzinny oraz fragment pola od hrabiego Ottavio Morianiego. Mama bardzo religijna , Marianna Giulia Mazzola była gospodynią domową. Urodziła 11 dzieci, z których Angelo przyszedł na świat jako czwarty. Charakter Angelo to niezwykła dobroć, ciepło oraz pogoda ducha. Angelo Roncalli ukończył trzyklasową wiejską szkołę powszechną. Pierwszą Komunię przyjął w 1888, rok później został bierzmowany. Od 8 roku życia uczył się łaciny u miejscowego proboszcza. W 1891 roku dzięki protekcji dostał się do gimnazjum w odległym o 7 km od rodzinnej wioski miasteczku Celana w którym naukę musiał jednak przerwać już po roku. W październiku 1893 roku gdy miał 12 lat wstąpił do niższego seminarium duchownego w Bergamo, jednym z najbardziej prestiżowych miejsc kształcenia przyszłych księży. Dzięki pomocy finansowej proboszcza mógł uczyć się w seminarium duchownym. Jego pasją były nauki humanistyczne, w szczególności historia. Został przyjęty do III Zakonu św. Franciszka (1 marca 1896 r.). 3 stycznia 1901 r. został przeniesiony do seminarium papieskiego św. Apolinarego w Rzymie jako stypendysta fundacji księdza Casaroli. W 1902 roku przerwał naukę na rok, aby odbyć służbę wojskową, kończąc służbę wojskową jako sierżant W grudniu 1903 roku otrzymał święcenia diakonatu 8 czerwca 1904 oku ., po ukończeniu czwartego roku teologii, złożył wniosek o święcenia prezbiteriatu, które otrzymał 10 sierpnia w kościele Santa Maria in Monte Santo na Piazza Del Popolo. Rok po podjęciu nauki w seminarium zaczął spisywać swoje notatki duchowe i kontynuował tę pracę aż do późnej starości. Jego zapiski wydane zostały pod tytułem "Dziennik duszy". W 1903 roku napisał w nim między innymi: "Bóg pragnie, abyśmy podążali wzorem świętych poprzez czerpanie z życiodajnej esencji ich cnót, a następnie przerabianie jej na swój własny sposób, adaptowanie do naszych indywidualnych możliwości i okoliczności życia. Gdyby święty Alojzy był taki, jak ja, stałby się świętym w zupełnie inny sposób". Pod koniec 1904 roku jako młody ksiądz zapisał się na wydział prawa kanonicznego, w kwietniu 1905 roku przerwał studia, gdyż 9 kwietnia otrzymał funkcję sekretarza nowego biskupa Bergamo Giacomo Radiniego-Tedeschi. Pełnił ją przez 10 lat, aż do sierpnia 1914 roku. Wykładał w seminarium duchownym historię Kościoła oraz apologetykę oraz redagował biuletyn "Życie diecezjalne", współpracował też z innym lokalnym pismem katolickim . Był diecezjalnym kapelanem Akcji Katolickiej kobiet. Przyszły papież inspiracje czerpał z postaw świętych: Karola Boromeusza, Franciszka Salezego i Grzegorza Barbarigo. W 1905 roku rozpoczął pracę nad wydawnictwem źródłowym „Akta wizytacji apostolskiej diecezji Bergamo przez św. Karola Boromeusza”. Pracę tę ukończył dopiero w 1957 roku, już jako kardynał. W 1908 roku opublikował pierwszą książkę – „Kardynał Cezary Baroniusz. Z okazji trzechsetlecia śmierci”. W 1912 roku wydał monografię „Wyższe miłosierdzie w Bergamo i inne dzieła dobroczynne zaprowadzone przez Zgromadzenie Miłosierdzia. W 1925 roku papież Pius XI mianował go Oficjałem w Bułgarii, a także tytularnym arcybiskupem Areopolis. Sakry udzielił mu kardynał Giovanni Tacci Porcelli Swoje hasło biskupie Angelo Roncalli wybrał Obedientia et Pax (Posłuszeństwo i pokój).W późniejszych latach pełnił funkcję kolejno: w 1931 został nominowany na apostolskiego delegata w Bułgarii, w 1935 został delegatem apostolskim w Turcji i Grecji oraz w 1944 nuncjuszem apostolskim w Paryżu mianowanym przez papieża Pius XII, był od 1951 stałym obserwatorem przy UNESCO. W 12 stycznia 1953 roku Angelo Roncalli został mianowany kardynałem i patriarchą Wenecji. Prezydent Francji, Vincent Auriol, powołał się na stary przywilej francuskich królów i sam włożył czerwony kapelusz na głowę kardynała Roncalli w czasie ceremonii w Pałacu Elizejskim. Z tego okresu przyszły papież zapamiętał pewne humorystyczne zdarzenie, kiedy to na jednym z przyjęć, gdy został zaproszony, pojawiła się kobieta w sukni z zadziwiająco dużym dekoltem. Zwróciło to uwagę nie tyle na samą kobietę, co na kardynała - goście przyglądali się jego reakcji na odsłonięte kobiece wdzięki. Po przyjęciu kardynał podszedł do kobiety, wręczył jej czerwone jabłko i zapytał: "Pamięta Pani, co uświadomiła sobie Ewa, kiedy zjadła jabłko?". W 1958 roku, po śmierci Piusa XII, podczas trzydniowego konklawe, kardynał Roncalli został wybrany papieżem 28 października (77 roku życia) Pierwszą reakcją był strach wyrażony w słowach: tremens factus sum ego Tomero (drżę i lękam się). Angelo Roncalli przyjął wybór konklawe, a wraz z nim imię Jana XXIII. Przez zebranych na konklawe biskupów był traktowany jako "papież przejściowy". Jan XXIII jako papież podbił serca wiernych. Zawsze otwarty na kontakty z prasą. Był pierwszym papieżem od 1870 roku, który odbył oficjalne spotkanie poza Watykanem. Spotkał się wówczas z więźniami. Słynął także ze zdystansowanego podejścia do ceremoniału papieskiego. Starał się go przestrzegać, ale z przymrużeniem oka. Anegdotyczna opowieść dotycząca dnia koronacji Jana XXIII na papieża mówi, że kiedy podszedł do niego po błogosławieństwo włoski ordynariusz polowy, zobaczył, jak papież przyjmuje postawę zasadniczą i usłyszał: "Panie generale, melduje się sierżant Roncalli". Przez ludzi zapamiętany został jako papież, który palił fajkę i zawsze się uśmiechał, a przede wszystkim jako papież, który zwołał Sobór Watykański II i na zawsze zmienił historię Kościoła.Sobór Watykański II zwołano, ku zdziwieniu wielu, na mniej niż 90 lat po kontrowersyjnym Soborze Watykańskim I. - Jan XXIII przewidział kilkanaście miesięcy pomiędzy zwołaniem a rozpoczęciem soboru 11 października 1962 r. Jan XXIII ogłosił osiem encyklik, z których najważniejsze to "Mater et Magistra" oraz "Pacem in terris". Ta druga adresowana była do "wszystkich ludzi dobrej woli", nawoływała do pokoju między narodami całego świata. Papież ustanowił komisję ds. rewizji prawa kanonicznego, której celem było opracowanie nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego (opublikowanego w 1983 r.). Wiele ojcowskiej troski wykazał o "Kościół milczenia", prześladowany na różne sposoby w krajach rządzonych przez komunistów, między innymi w Polsce. Dzięki radiu Wolna Europa pątnicy z sanktuarium matki Bożej Piekarskiej zgromadzeni na pielgrzymce 25 maja 1963 roku słowa które skierował do nich były to ostatnie słowa wypowiedziane publicznie do wiernych. 3 czerwca 1963 roku o godzinie 19:49 (dzień po Zesłaniu Ducha Świętego), w wyniku krwotoku związanego z wcześniej zdiagnozowanym rakiem żołądka, Jan XXIII zmarł. Jego ostatnie słowa brzmiały: "Nie mam innej woli, jak tylko wolę Boga. Ut unum sint!" (Aby byli jedno!). W swoim testamencie, nawiązując do duchowości franciszkańskiej, z jaką związał się we wczesnych latach młodości, pisał: "Pozory dostatku często zasłaniały ukryte ciernie dotkliwego ubóstwa i uniemożliwiały mi dawanie zawsze z taką hojnością, jakiej bym pragnął. Dziękuję Bogu za tę łaskę ubóstwa, które ślubowałem w młodości, ubóstwa ducha, jako kapłan Serca Bożego, i ubóstwa rzeczywistego, co mi dopomogło, by nigdy o nic nie prosić, ani o stanowiska, ani o pieniądze, ani o względy, nigdy, ani dla siebie, ani dla mojej rodziny, czy przyjaciół". Grób Jana XXIII znajdował się w krypcie podziemiach bazyliki Świętego Piotra Po beatyfikacji ,ciało papieża zostało złożone u stóp ołtarza świętego Hieronima w bazylice świętego Piotra ,a po 5 latach ,8 kwietnia 2005 w pierwotnym miejscu pochówku papieża ,pochowano Jana Pawła II Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym w 2000 roku, razem z papieżem Piusem IX. W liturgii wspominany jest 11 października - w rocznicę dnia, w którym nastąpiło uroczyste otwarcie Soboru Watykańskiego II.30 września 2013 r. na konsystorzu papież Franciszek ogłosił, że bł. Jan XXIII zostanie kanonizowany - wraz z bł. Janem Pawłem II - na placu św. Piotra w Rzymie w niedzielę Miłosierdzia Bożego, 27 kwietnia 2014 r.
