Historia Truskawca
Truskawiec to część dóbr królewskich polskich wzmianki o osadzie pochodzą z 1427roku.
W 1835 roku powstaje uzdrowisko. W 1836 roku rozpoczyna się budowa przez Józefa Micewskiego, przy wsparciu Agenora Gołuchowskiego łazienek zdrojowych. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Truskawiec, było to najmłodsze i bardzo modne uzdrowisko w Polsce. W granicach dawnej Rzeczypospolitej znane uzdrowiska to :Krynica –jedno z największych ,Ciechocinek, Nałęczów ,i obecnie na kresach to: Druskieniki na Litwie, oraz Ukraińskie letnie kurorty lecznice to Truskawiec ,Lubień Wielki pod Lwowem, Jaremcze, Worochta, Skole ,Morszyn. ,,Perła Karpat” czy ,,galicyjską złotodajną Kolchidą” tak często nazywano Truskawiec ,wędrując do źródeł wody ,,Naftusi ”, aby odbyć zdrowotną kurację. Skąd wzięła się nazwa Truskawiec, pewnie wielu z nas zada sobie to pytanie-Czy od truskawek?. I tu pewnie się zdziwimy, bo w średniowieczu nie znano tego owocu. Legendy podają że od słowa trusk (trask, szelest ),ale i od słowa ukraińskiego chrustaweć, czyli dziki mak który rósł w tamtejszych okolicach. Krąży jeszcze inna legenda opowiadana przez mieszańców ,w której w zamierzchłych czasach podczas napadu Tatarów, w puszczy pogańskiej świątyni Światowida skryła się piękna księżniczka ,ze strachu i rozpaczy po stracie dzielnego i ukochanego rycerza oślepła. Jak się jednak okazało ukochany się odnalazł zjawiając niespodziewanie tą radością prosiła Światowida zwracając się tak: ,,Tryśnij mi światło, bym choć raz jeszcze zobaczyć swego lubego” Światowit wysłuchał tej prośby i trysnął strumień światła, księżniczka w blasku ujrzała swego wybrańca’’. Taki to był początek Tryskawca -w późniejszym czasie zmieniony na Truskawiec Niewątpliwe ojcami łazienek zdrowotnych można by wymienić dwóch aptekarzy –Stellera Żółkwi i Teodora Torosiewicza- właścicieli apteki ,,Cesarz Tytus‘’ we Lwowie, którzy dowiedli zdrowotne działania wody ,,Naftusia ‘’, co możemy odczytać z tablicy umieszczonej w pijalni. ,,Naftusia ‘’-pomaga cierpiącym na kamicę nerkową, bólach wątroby, sklerozie ,cukrzycy. Jak podają źródła II Rzeczypospolitej w Truskawcu zbudowano 286 wilii, hoteli i pensjonatów. Źródła podają że od 1870roku Truskawiec znalazł się w rękach żydowskich przemysłowców Lejzora Gartenberga i Lejzora Schrayera. A potem 1880roku miasto staje się własnością spółki, której na czele stał książe Adam Sapieha. Wtedy to powstało unikatowe oświetlenie elektryczne na tamte czasy, a deptak ozdobiono egzotycznymi palmami i kwietnikami. Architektura willi i pensjonatów stylizowane były na architekturze podhalańskiej, a swoimi nazwami np. ,,Goplana ‘’- najbardziej znana willa Rajmunda Jarosza (dziś mieści się muzeum Mychajło Biłasa ), przyciągały wielu polityków przemysłowców. Ciekawostką okresu dwudziestolecia międzywojennego Truskawca jest trzykrotnie otrzymanie złoty medal, jako najlepsze uzdrowisko Polski. Często wypoczywał. Józef Piłsudski, wśród gości nie zabrakło premiera Austrii z małżonką, prezydenta Estonii i prezydenta Turcji. Do najbardziej znanych postaci którzy byli związani z Truskawcem: Marian Długołęcki – polski dowódca wojskowy, kapitan dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, oficer wywiadu, Rajmund Jarosz (aktor) – polski aktor, artysta Teatru Starego w Krakowie i Piwnicy pod Baranami, Rajmund Jarosz (prezydent miasta) – polski burmistrz i prezydent miasta Drohobycz, marszałek powiatu, właściciel uzdrowisk Truskawiec (od 1911) i Horyniec, prezes Związku Uzdrowisk Polskich, Zbigniew Kopalko – polski reżyser radiowy i teatralny, Kazimierz Pelczar – polski lekarz, naukowiec, onkolog, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, prekursor onkologii w Polsce, Eugeniusz Dębski - polski pisarz fantastyczny. Wśród architektury możemy odszukać pomnik poświęcony Adamowi Mickiewiczowi, wystawiony w 1898 przez polskich mieszkańców Truskawca w setną rocznicę urodzin poety, dzieła Tadeusza Barącza. Ale też znajduje się zabytkowy kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Mari Panny jest obrządku rzymskokatolickiego. Powstał on w XIX wieku na miejscu wcześniejszej kaplicy. Z zewnątrz prezentuje styl neogotycki, wewnątrz neobarokowy. Po zakończeniu II wojny światowej i wysiedleniu polskich mieszkańców miasta władza sowiecka kościół zamknęła, a cenne wyposażenie wnętrza (m.in. 73 obrazy francuskich, hiszpańskich i włoskich mistrzów, podarowane do kościoła w okresie II RP, kolorowe witraże, pozłacane figury) rozgrabiono. Sam gmach świątyni został przekazany miejscowemu kołchozowi imienia ukraińskiego poety Tarasa Szewczenki - był jako magazyn dla nawozów sztucznych. Co doprowadziło do dewastacji świątyni. Po jakimś czasie władza urządziła w kościele dom ateizmu, został on dodatkowo podpalony (co spowodowało zawalenie dachu), wycięto zabytkowe kolumny i zniszczono całe sklepienie, oraz zrujnowano balkon chóru.
W 1991 częściowo udało się odzyskać parafianom świątynię ale w stanie zupełnej ruiny 1993.świątynia już została całkowicie odzyskana, a prace renowacyjne trwały niestrudzenie do roku 2002, wtedy to świątynię poświęcił na nowo metropolita Marian Jaworski. Dobroczyńcą tegoż kościoła jest Polak Stanisław Czapla, urodzony w Mościskach, od 1969 na stałe związany z Truskawcem. Od wielu lat organizuje on w kościele wieczory muzyki organowej i skrzypcowej, poezji duchowej, śpiewu i liryki, a pieniądze uzyskane z tej działalności inwestuje w świątynię, m.in. za zebrane pieniądze zakupił w Niemczech organy do kościoła. Jednym z tragicznych wydarzeń które odnotowały gazety okresu międzywojennego to zastrzelenie Tadeusza Hołówkę przez zamachowców z OUN Wasyla Biłasa i Dmytro Danyłyszyna w 29 sierpnia 1931roku którzy wieczorem przekradło się do pensjonatu prowadzonego przez siostry unickie i kilkukrotnie strzelili do odpoczywającego
42-letniego Hołówki. Napastnicy zostali dopiero schwytani półtora roku później, gdy 8 sierpnia 1932 roku bojówka OUN dokonała napadu na urząd skarbowy i pocztę. Frakcja OUN utworzona przez Stefana Banderę jest odpowiedzialna za zorganizowanie ludobójstwa polskiej ludności cywilnej na Wołyniu i Małopolsce wschodniej około 100 tysięcy rodzin – mordując od dzieci ,aż po najstarszych
