NA
SZLAKU SKALNE MIASTO – ADRŠPACH
Gdzie
odkryjemy Adršpach [1]
i co to jest?
W Sudetach w bliskości granicy Czesko – Polskiej znajduje
się ciekawy masyw górski w Sudetach Środkowych, w Czechach, będący fragmentem
Gór Stołowych - Broumovska vrchovina, na południe od Kotliny Broumovskiej, w
pobliżu miasteczka Teplice nad Metují [2] oraz wsi Adršpach, w
północno-wschodnich Czechach, są to Adrszpaskie oraz Teplickie Skały i niewątpliwie
stanowiące jedną z atrakcji w całych Sudetach. Pod względem bogactwa i
różnorodności rzeźby nie mają sobie równych w tej części Europy. Dawno, dawno
temu w miejscu gdzie dziś rozciągają się
skalne masywy, wieże i skalne ściany, tam znajdowało się przed stu dwudziestoma
milionami lat płytkie morze i na jego dnie osadzały się piaskowo- wapienne
warstwy. W czasie erozji morze ustąpiło, a ruchy skorupy ziemskiej odsłaniały
skalne dziedzictwo- dzisiejszych gór stołowych.
ODKRYWANIE SKALNEGO MIASTA ADRŠPACH
Skalne miasto Adršpach ma krótką historię dla turystów bo
zaledwie od początku XVIII wieku. Okoliczni mieszkańcy przemilczeli, ale też w
czasach wojennych skały służyły jako kryjówki. Początki ruchu turystycznego w
skałach Adrszpaskich zaczęły się około 1700 roku ,kiedy to przybywały goście ze
Śląski byli to kuracjusze przebywający w pobliskich uzdrowiskach Dolnego
Śląska. Liczną grupę odwiedzających stanowili Polacy, o czym świadczy wiele
polskich inskrypcji na skałach, w tym niejakiego Kunowskiego, [3] który upamiętnił swój
pobyt już w 1704 roku. W tamtym czasie trasa prowadziła tylko do Małego
Wodospadu, tam też znajdował się duży rynek z kilkoma sklepikami i paroma
ławkami do wypoczynku ,gdzie gościom umilali harfiarze. Kto chciał się orzeźwić
mógł zaczerpnąć ze srebrnego źródełka wytryskającą wodę. Najstarszy wizerunek
Adršpašskich skál pochodzi z roku 1739. 100 lat później w 1820 roku została
udostępniona trasa do wielkiego wodospadu. Woda z wielkiego wodospadu spada z
wysokości 16metrów,bezpośrednio pod nogi turystów . W roku 1824 wśród skał
wybuchł wielki pożar lasu trwający kilka tygodni, który zniszczył prawie całą
roślinność leśną. Wtedy to skalne labirynty stały się bardziej dostępne, a
właściciele tych ziem rozpoczęli budowanie pierwszej sieci szlaków
turystycznych w Adrszpachu. Jednolita płyta piaskowca została podzielone
licznymi kanionami, dolinami i szczelinami na szereg fragmentów. Całość
porośnięta jest lasem z licznymi gatunkami górskiej i podgórskiej fauny i
flory. Na terenie Adrszpaskich skał znajdują się dwa górskie jeziorka na
różnych poziomach, przez które przepływa rzeka Metuje [4] tworząc dwa wodospady. Inną
atrakcją jest skalne jeziorko utworzone około 1800 roku przez hrabiego Blümegena.
[5] Początkowo jeziorko
służyło do spławiania drzewa, w 1857 roku rozpoczęto pierwsze rejsy łódkami. Kolejną
trasę okrężną tzw „Nowa Patria” udostępniono w 1890 roku. Wiele znaczących
postaci historycznych miało okazję podziwiać Skalne Miasto w Adršpach i
Teplicach. Między innymi królowa pruska Luiza, król polski i elektor saski
August II Mocny, hrabia Franz Anton von Sporck z pobliskiego Kuksu, cesarz
Józef II, cesarz austriacki Karol I, Johann Wolfgang Goethe [6] w 1790 roku przybył na
pamiątkę tego wydarzenia w pobliżu wielkiego wodospadu zostało umieszczone jego
popiersie. Cały teren masywu leży w granicach rezerwatu przyrody o nazwie
„Národní přírodní rezervace Adršpašskoteplické skály”. Najwyższym wzniesieniem
skał jest Čáp [7]
-786 m n.p.m. i znajduje się w ich południowej części.
W humorystycznym szlaku turystycznym skały mają swoje
nazwy to: [8] Głowa cukru, Kochankowie
czy Starosta i Starościna itd. Spacerując dotrzemy do Bramy Gotyckiej [9]- Gotická branka – polecił
ją wybudować wraz z całą siecią chodników turystycznych, mostów, kładek i
schodów – Ludvík Karel Nádherný [10] w 1839 roku. Tam znajduje
się pierwsze wejście w skały; dlatego część trasy do Bramy Gotyckiej jest
nazywana „Skalnym przedmieściem“. Okolice Bramy Gotyckiej są pięknym przykładem
środowiska, w którym występują mchy i paprocie. Wśród mchów najciekawsza jest
porostnica wielokwiatowa, a wśród paproci paprotka zwyczajna, paproć,
paprotnica krucha. Wąwozami dojdziemy przez Słoniowy Rynek do Zęba,
Diabelskiego Mostu i Wieży Elżbiety. Obszar został objęty rezerwatem przyrody. W
obrębie masywu znajdują się ruiny trzech zamków. W północno-wschodniej części,
na zachód od Adršpašskich skál znajduje się zamek Adršpach; pomiędzy Teplickimi
skalami a Teplicami – Střmen. Trzeci zamek – Skály – znajduje się na południowo-wschodnim
cyplu masywu. Przy jednym ze szlaków turystycznych znajduje się symboliczna
drewniana kapliczka, poświęcona czeskim wspinaczom, którzy zginęli nie tylko
tutaj, ale także w innych górach. Kapliczkę usytuowano w występie skalnym, na
którym umieszczone są tablice pamiątkowe osób zmarłych tragicznie w górach.
ADRŠPACH – INFORMACJE PRAKTYCZNE[11]
Początek
trasy wraz z kasą biletową znajduje się przy stacji kolejowej Adršpach,
vis-á-vis parkingu. Parking w sezonie kosztuje 100 czeskich koron za auto, w
listopadzie dla porównania – zaledwie 40 koron.
Gdy
już zakupimy bilet otrzymujemy broszurkę w języku polskim z objaśnieniem
największych atrakcji skalnego miasta. Bilety wstępu zależą od sezonu:
1-
osoba dorosła – 120 CZK (lipiec, sierpień), 70 CZK (od września do końca
czerwca)
2- dziecko
do 6 lat – 50 CZK (lipiec, sierpień), 35 CZK (od września do końca czerwca)
3- rodzina 2+2 – 250 CZK (lipiec, sierpień), 170
CZK (od września do końca czerwca)
4- uczniowie
do 15 lat i studenci – 50 CZK (lipiec, sierpień), 35 CZK (od września do końca
czerwca).
Zwiedzać
można przez cały rok. Kasy biletowe otwarte są:
1-od
kwietnia do października w godzinach 9.00 – 17.00
2- od
listopada do marca w godzinach 10.00 – 15.00.
Do
parku możemy zabrać pieska ale na smyczy. Bilet wstępu dla zwierzaka to 10 CZK.
Trasa
zwiedzania (szlak zielony) ma formę pętelki o długości ok. 3,5 km i jej
przejście zajmuje zazwyczaj godzinę lub dwie.
Na
początku trasy znajduje się jeziorko wypełniające dawny kamieniołom – jego
obejście o 2 km, czyli o półgodzinny spacer.
Trasa
nie jest trudna. Są też miejsca wymagające stromego podejścia lub zejścia po
schodkach, jest też jedno przejście przez ciasną szczelinę, zwaną Mysią Dziurką.
Trasa została przygotowana tak, aby turyści mogli ją przejść bez przeszkód z
dziećmi. Do Małego Wodospadu trasa jest płaska i można przejechać wózkiem.
Odcinek powyżej jest już bardziej uciążliwy – następują po sobie dość strome
odcinki, które pokonuje się z pomocą ciągów kładek i schodków.
Rejs
łodzią po jeziorze – na chętnych taka atrakcja czeka w połowie szlaku. Bilety
kupuje się w kasie przy przystani, a koszt to 50 czeskich koron . Rejsy
odbywają się tylko w sezonie letnim. Oba skalne miasta można zwiedzać przez
cały rok. Najlepszą porą to okres od jesieni do wiosny. Dobrze udać się do
skalnego miasta wcześnie rano, aby w samotności pobuszować pomiędzy skałami.
JAK
DOTRZEĆ DO SKALNYCH MIAST? [12]
Doskonały rozwiązaniem jest auto, dzięki któremu
będziemy niezależni. Inne propozycje to komunikacja publiczna z Kudowy-Zdrój. Z
centrum miasta odjeżdżają prywatne busy oraz czeskie autobusy do miasta Náchod
(kilka razy dziennie, kurs trwa 20 min, koszt ok. 15 koron / 5 zł,). Natomiast
z Náchodu najlepiej przesiąść się do pociągu którym dojedziemy do stacji
Teplice nad Metuji Skály oraz Adršpach – obie stacje znajdują się tuż przy
wejściach do skalnych miast. Niektóre z tych połączeń są bezpośrednie, inne
wymagają przesiadki w miejscowości Teplice nad Metuji. Podróż z Náchodu do
Teplickich Skał trwa 40-60 min, a bilet kosztuje ok. 50 koron. Czeskie autobusy
na trasie Kudowa-Náchod oraz połączenia kolejowe zobaczycie na stronie IDOS.
Aby przemieścić się pomiędzy Teplickimi Skałami a
skalnym miastem Adršpach musimy skorzystać z wyżej wymienionego połączenia kolejowego
lub sięgnąć po siłę własnych nóg i przejść jeden ze szlaków łączących oba
skalne miasta:
żółty przez malowniczy Wilczy Wąwóz (ok. 3 km)
czerwony wzdłuż szosy (ok. 6 km).
W sezonie 2019 można dojechać do skalnych miast Kolejami
Dolnośląskimi.
Podróżnicy
polecają sprawdzoną bazę noclegową
[1] Adršpach –wieś położona
w Czechach w paśmie masywu gór Sudeckich Adršpašskoteplické skály - Adršpašsko-teplické skály, niemiecki
Adersbach-Weckelsdorfer Felsenstadt
[2] Teplice nad Metují –miasteczko
w Czechach
[3] Inskrypcja na skale
Polaka Kunowskiego z 1704 roku
[4] Metuje – rzeka
[5] hrabia Blümegen- z
wyrobiska kopalni tworzy jezioro w 1800roku
[6] Johann Wolfgang
Goethe- w 1790 roku przybył do skalnego miasta
[7] Čáp – najwyższe wzniesienie
skalne 786m n.p.m. w masywie gór Broumovsko
[8] Nazwy skał Adršpach
[9] Brama Gotycka z
czeskiego -Gotická branka powstała w 1839 roku pierwotnie było to wejście do
skalnego miasta
[10] Ludvík Karel Nádherný
urodzony 14 Listopad 1800 Kamenice Zmarł
05 Maj 1867 Hlavní město Praha, Česká republika
[11] Informacje
turystyczne - ceny
[12] Informacja o
dojedzie do skalnego miasta
[13] Jacek Źróbek –
pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od
2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo,
reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik
blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz
współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych
między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.
Autor
kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę
istnienia.
W
działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska –
współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych
inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości
państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe,
północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.
