SZLAKIEM KUJAWSKO-POMORSKIM LUBOSTROŃ

SZLAKIEM KUJAWSKO-POMORSKIM

LUBOSTROŃ

Wędrując szlakiem Kujawsko- Pomorskim [1] dostałem się małej wsi Lubostoń [2] znajdująca się w powiecie Żnińskim w gminie Łabiszyn.

W czasach po wojennych mieszkańcy Lubostronia zajmowali się uprawą rolną. Ale zatrzymajmy się na zabytkach. W Lubostroniu zobaczymy dwie ciekawe historyczne budowle. To kościół pw. Świętej Urszuli Ledóchowskiej [3] i zespół parkowo-pałacowy to klasycystyczny pałac, [4] który powstał w latach 1795 – 1800. Architektem pałacu był Stanisław Zawadzki [5] i było zlecone przez Fryderyka Skórzewskiego, [6] znajdującego na terenie folwarku Piłatowo. Sama nazwa Lubostroń pochodzi od słów „lube ustronie”- którą nadał pałacowi właściciel Franciszek Skórzewski. Ziemia Łagiszewska z folwarkiem Piłatowo został nabyty przez Franciszka Skórzewskiego generała wojsk koronnych i zwolennika konfederacji Barskiej w 1762 roku. Dobra ziemskie przeszły na syna Fryderyka Skórzewskiego, który był znawcą i miłośnikiem sztuki. Gdy Fryderyk hrabia Skórzewski po raz pierwszy zobaczył kupioną wieś Piłatowo, urok miejsca o malowniczym krajobrazie zachwycił i postanowił w tym „Sercu lubym ustroniu” wybudować siedzibę godną swego rodu. Urokiem Dobrzycy [7] to rezydencja siostry Aleksandry Augustynowej Gorzeńskiej zwrócił się do architekta Stanisław Zawadzkiego o zaprojektowanie i wybudowanie pałacu. Architekt wykonał projekt wzorując się na pałacu Merliniego w Królikarni i wzorach centralnych willi Palladia.

I tak zobaczymy pałac na rzucie kwadratu z trzykondygnacyjną rotundą po środku, przykrytą kopułą na wysokim tamburze. O Lubostroniu pisał w końcu lat 30 XIX wieku o pamiątkach historycznych i ciekawszych budowlach w Polsce Ignacy Chodźko [8] i tak przeczytamy:

„(...) W pobliżu Noteci i blisko miasta Łabiszyna w Wielkim Księstwie Poznańskim wznosi się pałac w Lubostroniu.

Jego położenie jest zachwycające, urok jego ogrodów i piękne propozycje architektury wykonanej pod kierunkiem Stanisława Zawadzkiego, tworzą z tej posiadłości jedną z najbardziej godnych uwagi w Polsce (…)"

Przyjrzymy się architekturze miejsca. Pałac to nawiązanie w swym kształcie do Villa Rotonda z Vicenzy autorstwa Palladia, Warszawskiej Królikarni Merliniego i Villa Trissino z Meledo.

Zbudowany jest na planie kwadratu, z ośmiokolumnowym portykiem wielkiego porządku i szerokimi schodami na fasadzie frontowej.

Przed wejściem na portyku zobaczymy napis: [9]

„SIBI AMICITIAE ET POSTERIS MDCCC"

co znaczy

„Sobie, przyjaciołom i potomnym 1800”

Pozostałe fasady posiadają czterokolumnowe portyki przyścienne i tak zobaczymy napisy:

„SEMPER RECTE”

co znaczy

„Zawsze prawo ,godnie , szlachetnie”

kolejne

„HIC SECURA QUIES ET NESCIA FALLERE VITA”

co znaczy

„Tu bezpiecznie przed niebezpieczeństwami życia”

Budynek jest dwukondygnacyjny z centralną trzykondygnacyjną salą rotundową przykrytą kopułą z blachy miedzianej na tamburze. Kopułę pałacu ozdobiła brązowa postać dźwigającego kulę ziemską Atlasa, wykonanego pod koniec XIX wiek przez rzeźbiarza Władysława Marcinkowskiego. Wśród architektury zobaczymy jeszcze zabudowania dworskie i okala ponad 40 hektarowy zabytkowy park w stylu angielskim. Wejdźmy już do środka z holu przejdziemy do największej sali rotundy. Sala dość ciekawa. Na wysokości pierwszego piętra ujrzymy cztery płaskorzeźby. Sztukaterię wykonał rzeźbiarz Michał Ceptowski vel Mathias Zöpf [10] za czasów hrabiego Skórzewskiego.

 I tak płaskorzeźby przedstawiają: [11]

1) Królowa Jadwiga przyjmująca wielkiego mistrza krzyżackiego Ulricha von Jungingena w Inowrocławiu.

2) Zwycięstwo Wojsk Polskich nad krzyżakami w bitwie pod Koronowem w 1410 roku.

3) Króla Władysława Łokietka znajdującego Floriana Szarego na polu bitwy pod Płowcami w 1331 roku

4) Marianna Skórzewska przedstawia plany budowy Kanału Bydgoskiego królowi Prus Fryderykowi II Wielkiemu.

Zwróćmy jeszcze na posadzkę sali rotundowej misternie ułożona z różnokolorowego drzewa, a w środkowej części jest umieszczony wizerunek Orła i Pagodi. [12] Przyjrzyjmy się kopule okrągłej tam zobaczymy fryz figuralny przedstawiający antyczny pochód ofiarny. Malarzami byli Franciszek i Antoni Smuglewiczowie. W jednej z sal na ścianach uwidocznione są portrety królów, między innymi Kazimierza III Wielkiego [13] założyciela Bydgoszcz.

 Od początku Lubostroń był ostoją myśli patriotycznych i życia narodowego. Tu warto zwrócić uwagę, że w pałacu gościli wybitni luminarze nauki i sztuki to między innymi: [14]

Stefan Garczyński, Gustaw Zieliński, ksiądz Ignacy Polkowski, Erazm Rykaczewski, pułkownik Kazimierz Mielęcki. Prawdopodobnie gościem też był Adam Mickiewicz. Ale też Lubostrońskie salony przewinęły się przedstawiciele najznamienitszych Polskich i Europejskich rodów arystokratycznych: Radziwiłłów, Czartoryskich, Czetweńscych, Lubomirskich, Branickich, Talleyrand – Perigorid’dowie.

Dziś kompleks pałacowo –parkowy pełni funkcję instytucji kultury i myśli patriotycznej województwa Kujawsko-Pomorskiego.

W 1963 roku w pałacu został zorganizowany pierwszych Festiwali Muzyki Polskiej, [15] przez bydgoską filharmonię, zaczęto w rotundzie pałacu w Lubostroniu organizować koncerty. Pierwszych z koncertów był występ Capelli Bydgostiensis pod dyrekcją Stanisława Gałońskiego w dniu 8 maja 1963 roku. Rok później, podczas II Festiwalu Muzyki Polskiej, Capella Bydgostiensis wykonała w Lubostroniu polskie kompozycje średniowiecza, oraz dzieła Stanisława Moniuszki. Występowali polscy i zagraniczni artyści, goście bydgoskich Festiwali Muzyki Polskiej, a potem Musica Antiqua Europae Orientalis.

 W 1965 r. w rotundzie pałacu odbył się kongres naukowców i organizatorów I Festiwalu MAEO. W pałacu też odbywa się Tydzień Kultury Chrześcijańskiej. [16] To tylko niewielka część naszej historii i kształtowania ducha narodu niech słowa Semper Recte – zawsze prawo, godne, szlachetnie- wpisze się  w zrozumienie czym jest Ojczyzna.

 JZ [17]

DO GALERII FOTOGRAFII

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-kujawsko-pomorskim-lubostron

---

[1] Województwo Kujawsko –Pomorskie – region północnej części Polski po obu brzegach Wisły.

[2] Lubostroń to wieś w województwie Kujawsko-Pomorskim, w powiecie Żnińskim, w gminie Łabiszyn.

[3] Zabytki Lubostronia -kościół pw. Świętej Urszuli Ledóchowskiej i kompleks pałacowo – parkowy.

[4] Pałac w Lubostroniu powstały w latach 1795 – 180. Siedziba rodu Skórzewskich

[5] Stanisław Zawadzki urodzony 1743 roku w Warszawie zmarł w19 października 1806 roku – architekt między innymi pałacu Lubostroniu twierdzy w Kamieńcu Podolskim, wykształcony w Akademii Świętego Łukasza w Rzymie. Architekt epoki Klasycznej.

W czasie insurekcji Kościuszkowskiej w 1794 roku opracował plany obrony Warszawy.

[6] Fryderyk Skórzewski –syn Franciszka zleceniodawca budowy pałacu w Lubostroniu miłośnik sztuki.

[7] Pałac w Dobrzycy – architektem był Stanisław Zawadzki.

[8] Ignacy Chodźko - urodzony 29 września 1794 roku w Zabłotczyźnie zmarł 1 sierpnia 1861 w Dziewiętnie to powieściopisarz i gawędziarz najbardziej znana seria opowieści to Obrazy Litewskie.

[9] Cytaty na portykach w pałacu Lubostrońskim.

[10] Michał Ceptowski vel Mathias Zöpf - urodzony 21 lutego 1765 roku w Raisting w Bawarii, zmarł 24 maja 1829 w Marynopolu to osiadły w Polsce sztukator Niemiecki.Był synem Johanna Michaela Zöpfa oraz Marii Probst. Prawdopodobnie około 1775 roku przybył wraz z ojcem do Polski i osiadł w Poznaniu.

[11] 4 płaskorzeźby w Sali rotundowej pałacu.

[12] Podłoga w sali z wizerunkiem Orła i Pagodi.

[13] Kazimierz III Wielki - król z rodu Piastów. Założyciel Bydgoszczy 19 kwietnia 1346 Kazimierz III Wielki ulokował miasto Bydgoszcz na prawie Magdeburskim.

[14] Luminarze nauki i sztuki w pałacu Lubostrońskim.

[15] Festiwal Muzyki Polskiej w pałacu od 1963 roku.

[16] Tydzień kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy. I Tydzień Kultury Chrześcijańskiej odbył się w maju 1981 roku pod patronatem ciężko już chorego Sługi Bożego księdza Stefana kardynała Wyszyńskiego. Inicjatorem TKCH jest Archikonfraternia Literacka Dom w Bydgoszczy Przewodniczący kapituły jest Aleksander Grzybek senior Archikonfraterni Literackiej Domu Bydgoskiego.

[17] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.