Opactwo Cysterskie Rudy Raciborskie

OPACTWO CYSTERSKIE RUDY

Na Śląskim szlaku Cystersów jedną z architektonicznych perełek znajdziemy opactwo w Rudach. Historia zakonu cystersów sięga aż roku 1098 ,kiedy to opat Robert De Molesmens wyrusza aby założyć w Dijon w Burgundii nowy zakon nawiązujący do reguły Św.Benedykta. Niewątpliwie staje się kolepką kultu maryjnego i zaczynem popularności we Francji i innych częściach Europy .Na ziemie Polskie dociera około 1140 do Jędrzejowa ,gdzie znajduje się najstarszy klasztor Cysterski Polski. W niedługim czasie w połowie XIII wieku zostają sprowadzeni pierwsi zakonnicy do Rud. Ciekawostką jest że chociaż opactwo jest położone w granicach diecezji Wrocławskiej, to powstało jako filia małopolskiego Jędrzejowa Fundatorem klasztoru jest książę Władysław III. Jak możemy się dowiedzieć z dawnych kronik opactwo rudzie od początku ważnym ośrodkiem religijnym posiadającym własną bibliotekę i skryptorium ,ale też ośrodkiem szkolnym na Śląsku. Wiek XIX klasztor na mocy edyktu króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II w dniu 30 X 1810 następuje kasata klasztoru na rzecz skarbu pruskiego ,ocalał kościół. Rok później w 1811 na aukcji mienia klasztor przechodzi w prywatne ręce. Po spaleniu 1945 staje się ruiną ,ale wraca pod struktury kościelne najpierw w diecezję Wrocławską potem 1972 Opolską, a od 1992 po reorganizacji Dekretem papieża Jana Pawła II do diecezji Gliwickiej. Najcenniejszą perełką opactwa jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem znajdującej się w dzisiejszej bazylice pw. Wniebowzięcia NMP. Obraz został przywieziony do Rud z Jędrzejowa w 1228,a podarowany przez książąt raciborskich Kazimierza i Władysława . Wizerunek Matki Bożej z dzieciątkiem u dołu zawiera modlitwę o opiekę nad Rudami która powstała w XV wieku, a mówi tak:
Maryjo ,
Ty jesteś jedyną matką i służebnicą ,
Ty najczystsza,
pomóż mi opłakiwać
moje grzechy ciężkie i lekkie.
W matczynej wierności
Udziel mi żalu prawdziwego.
Krew Twego Syna
Niech da mi koniec szczęśliwy
i wybawi od ognia piekielnego. Amen.

Rosnący kult maryjny przyczynia się do dużego znaczenia Rud dla życia religijnego na Śląsku. Świadectwem tego są liczne pielgrzymki i przekazywane wota do Maryjnych miejsc Śląska m.in. Piekar Śląskich, Rud czy Barda Śląskiego. Jednym z pielgrzymów był Ojciec św. Jan Paweł II, który w obecności półmilionowej rzeszy wiernych 17 czerwca 1999 roku na Gliwickim lotnisku poświęcił korony dla obrazu Matki Bożej Pokornej z Rud tak mówiąc:
,,Was wszystkich ,
wasze rodziny i wasze sprawy składam u stóp Matki Najświętszej,
która jest czczona w wielu sanktuariach tej diecezji i na całej ziemi śląskiej.
Niech uczy miłości Boga i człowieka tak jak Ona czyniła w swoim życiu.”

Ostatecznym aktem była koronacja wizerunku dokonana 4 czerwca 2000 roku przez Nuncjusza Apostolskiego Arcybiskupa Józefa Kowalczyka w asyście kardynała Franciszka Macharskiego i biskupów diecezji Gliwickiej i Katowickiej ,a homilię wygłosił arcybiskup Metropolita Górnośląski Damian Zimoń. W 750 rocznicę erygowania klasztoru cystersów w Rudach ,oraz 780 rocznicę ofiarowania obrazu Matki Bożej Rudzkiej przez księcia Władysława i 10 rocznicę pobytu papieża Jana Pawła II pobytu w Gliwicach i poświęceni koron Matki Bożej Pokornej 14 czerwca 2009 kościół w Rudach zostaje nadany tytuł Bazyliki Mniejszej. Bazylika Wniebowzięcia NMP została konsekrowana 1303r. jest kościołem trójnawowy z transeptem i czworobocznym prezbiterium , po bokach znajdują się umieszczone kaplice: kaplica Św. Krzyża ,który ołtarz pochodzi z 1703 roku, a freski wykonane warsztatu Sebastiniego. Kaplica NMP wybudowana w 1723-1726 znajdująca się w południowej części ,posiada gotyckie sklepienie krzyżowe z żebrami . Kaplica św. Jana Nepomucena z ołtarzem wykonanym przez warsztat Jana Schuberta, a freski malował wrocławski malarz Johan Ignacy Depee w 1725 roku. W kaplicach możemy jeszcze zobaczyć kilka relikwii m.in. Relikwiarz św. Walentego (286roku) Wokół klasztoru posadzone są drzewka Papieży Jana Pawła II,Benedykta XVI, oraz biskupa Wieczorka. Gdy oczy już nacieszą się widokiem możemy wyruszyć na dalszy szlak Cysterski do Henrykowa gdzie zobaczyły dokument gdzie zostały napisane pierwsze słowa po Polsku.
©Jacek Źróbek