SECESJA WIEDEŃSKA ZEGAR – ANKERUHR

 AUSTRII SECESJA WIEDEŃSKA

ZEGAR – ANKERUHR

Podróżując po Europie Południowej w stronę Austriackiej [1] ziemi możemy odkryć zachowany jeszcze styl architektoniczny – secesyjny. [2] Historia architektury secesyjnej sięga ostatniego dziesięciolecia XIX wieku do początków XX wieku.

Kształtowanie się stylu secesyjnego możemy zaobserwować w kilku ośrodkach twórczych Europy . W latach 80 XIX wieku początkiem secesji była Katalonia, Anglia, Francja. Zwróćmy jeszcze uwagę że secesja zagościła też w Stanach Zjednoczonych.

Czym wyróżnia się styl secesyjny?

To charakterystyczne linie – giętkie, płynne z ruchliwą oraz bogatą ornamentykę, zwłaszcza roślinno-zwierzęcą. Dwa kierunki stylu wyznaczają w Europie to nurt kwiatowo-organicznych i Austriacki bardziej geometryczny przechodzący w abstrakcję.

Do przedstawicieli architektów stylu Secesyjnego możemy zaliczyć :[3]

Emile André, Franciszek Chełmiński, Lluís Domènech i Montaner, Michaił Eisenstein, August Endell, Max Fabiani, Max Hegele, Josef Hoffmann, Antoni Gaudí, Hector Guimard, Victor Horta, Gustaw Landau-Gutenteger, Dawid Lande, Eižens Laube, Charles Rennie Mackintosh, Franciszek Mączyński, Joseph Maria Olbrich, Konstantīns Pēkšēns, Josep Puig i Cadafalch, Franciszek Ruszyc, Fiodor Schechtel, Louis Sullivan, Henry van de Velde, Otto Wagner.

Najbardziej znanymi przedstawicielami sztuki pięknej to: Émile Gallé, Fernand Khnopff, Jules Chéret, Gustav Klimt, czy polski twórca Stanisław Wyspiański. Nazwa Secesja wywodzi się od Francuskiego słowa sécession a z Łacinskiego secessio co znaczy „odejście”. Francuska secesja zwana jest: art nouveau czyli nowa sztuka. W Niemczech to Jugendstil- czyli młodość. Ale wróćmy już na ziemię Austriacką i Wiednia. [4] Okres lat przełomu XIX i XX wieku dla Wiedeńczyków stał się wielkim nurtem kształtowania różnych idei w których działali między innymi: Richard Strauss, Gustav Mahler, Zygmunt Freud czy Arnold Schönberg. To oni zakładają w 1897 roku stowarzyszenie artystyczne „Sezession”. Joseph Maria Olbrich w latach 1898-9 buduje gmach dla stowarzyszenia w stylu wiedeńskiej Secesji. W gmachu tym działa Gustav Klimt [5] najbardziej znany z artysta obrazów przesyconych erotyką tworzący swoje dzieła w stylu secesyjnym. Gdy wyruszymy Wiedeńskim szlakiem secesji to odkryjemy architekta Otto Wagnera który stworzył dwie stacje kolei miejskiej w Wiedniu i kościół am Steinhof. Ale mnie zafascynował znajdujący się na ulicy Hoher Markt [6] to wysoki rynek, a Bauernmarkt zegar Ankeruhr [7] czyli zegar kotwiczny.

Zegar znajduje się na przewiązce pomiędzy dwoma budynkami został zbudowany w latach 1911-1914 na podstawie rysunków wiedeńskiego malarza Franza von Matscha, dla Lebens- und Rentenversicherungs-Gesellschaft „Der Anker“ dawnego Towarzystwa Ubezpieczeniowego Anker. Zegarmistrzem dworu cesarskiego i królewskiego był Franz Morawetz i on zaprojektował całą konstrukcję. Pierwszy szlak kotwiczny Ankerury przebiegał 18 sierpnia 1815 roku w dniu urodzin cesarza. 

SECESJA WIEDEŃSKA  ZEGAR ANKERUHR  Z PRZODU

Ankeruhr to dziesięciometrowa długość i siedmiometrowa  wysokość mostu łączącego dwa budynki. Średnica samego  zegara  wynosi cztery metry. A sam most jest wsparty na czterech konsolach figlarnych z Adamem i Ewą z przodu. Zobaczymy tam też aniołki z przodu oraz diabełki z tyłu. Na bocznej tablicy zobaczymy napis: [8]

HIER AUF DEM ÄLTESTEN PLATZE WIENS. IN DESSEN NACHSTER NAHE SICH DAS KOMMANDOGEBÄUDE (PRAETORIUM) DES ROMERLAGERS VINDOBONA BEFAND. LIESZ DIE IM JAHRE 1858 GEGRÜNDETE ALLGEMEINE VERSICHERRUNGS AKTIENGESELLSCHAFT

DER ANKER

IN DEN JAHNER 1912-1914 DEN ANKERHOF ERBAUEN GLEICHZEITIG SCHUFEN HERVORRAGENGE KÜNSTLER

DIE ANKERUHR

SIE IST DEN WIENERN GEWIDMET

Co znaczy:

TUTAJ W NAJSTARSZYM MIEJSCU WIEDNIA. ZNAJDOWAŁ SIĘ BUDYNEK POLECEŃ (PRAETORIUM) RZYMSKIEGO MAGAZYNU VINDOBONA.

BYŁ WŁAŚCIELEM FIRMY UBEZPIECZENIOWEJ KORPORACYJNEJ ZAŁOŻONEJ W 1858 ROKU, ZBUDOWANO DOM KOTWIC W LATACH 1912–1914 W TYM SAMYM CZASIE ZOSTAŁ STWORZONY DOSKONAŁY KONSTRUCYJNIE ZEGAREK KATALOGOWY WIEDEŃSKI

To niewątpliwie arcydzieło sztuki secesji Wiedeńskiej. Posiada w sobie coś ciekawego. Gdy przyjrzymy się to zauważymy że zegar nie posiada wskazówek i tradycyjnego cyferblatu. Czas odczytamy na metalowych tabliczkach godzinowych z zaznaczoną cyfrą, przesuwające się w prawą stronę po minutowej podziałce. Miedziane cyfry są o wysokości 2,60 lub 2,80 metra.
 Perełka konstrukcyjna gdy wskazuje czas o pełnych godzinach to ilustruje inny obrazek co ma być wskazówką. Postacie (obrazy) ilustrujące godziny tak samo przesuwają się w kierunku od lewej strony do prawej i są tam przedstawione ważne dla miasta osobistości. Tak to zobaczymy:[9]

·        godzinie 1 to cesarz Marek Aureliusz,

·        godzinie 2 to cesarz Karol Wielki,

·        godzinie 3 to książę Leopold VI,

·        godzinie 4 to Walther von der Vogelweide,

·        godzinie 5 to król Rudolf II Habsburg,

·        godzinie 6 to mistrz Hans Puchsbaum,

·        godzinie 7 to król Maksymilian I,

·        godzinie 8 to Andreas von Liebenberg,

·        godzinie 9 to hrabia Rudiger von Starhenberg,

·        godzinie 10 to książę Eugen von Savoyen (Eugeniusz Sabaudzki),

·        godzinie 11 to cesarzowa Maria Teresa Habsburg,

·        godzinie 12 to kompozytor Joseph Haydn.

Gdy zmienia się ilustracja, zegar odgrywa także odpowiedni dla epoki związanej z życiem przedstawionego bohatera utwór muzyczny. O godzinie 12. pojawiają się wszystkie figury z towarzyszeniem muzyki.

Tak jak w słynnym Praskim zegarze to samo widowisko przyciąga liczne rzesze turystów, którzy chcą uwiecznić na fotografiach tą atrakcję stolicy Austrii. Dwa dzieła zabytków okolicy Hoher Markt to zegar Ankeruhr i fontanna Zaślubin wpisują się perełki sztuki architektury miejskiej.

Powracając z Wiednia do Polski możemy jeszcze zatrzymać się w Katowicach i podziwiać mały szlak architektury Secesyjnej, [10] której historia też się zaczyna.  Osobą niezwykle zasłużona dla urbanistyki Katowic był budowniczy Ignatz Grünfeld. Jednym z budynków jest stary dworzec na dworcowej 4 tam możemy odkryć elementy dekoracji secesyjne to sterczyny. Dworzec kolejowy powstał w 1906 roku. W bliskości zobaczymy też kamienicę słynny w tamtych czasach hotel Monopol to na ulicy Dworcowej 5.

 JZ [11]

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-austriackim-wieden

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Austria -kraj w środkowej Europie.

[2] Secesja styl architektoniczny w końca XIX do początków XX wieku w swoim zamierzeniu cechuje ją bogata ornamentyka odwołująca się do roślin ,zainspirowana sztuką Japońską

[3] Przedstawiciele architektów okresu Secesji : Emile André, Franciszek Chełmiński, Lluís Domènech i Montaner, Michaił Eisenstein, August Endell, Max Fabiani, Max Hegele, Josef Hoffmann, Antoni Gaudí, Hector Guimard, Victor Horta, Gustaw Landau-Gutenteger, Dawid Lande, Eižens Laube, Charles Rennie Mackintosh, Franciszek Mączyński, Joseph Maria Olbrich, Konstantīns Pēkšēns, Josep Puig i Cadafalch, Franciszek Ruszyc, Fiodor Schechtel, Louis Sullivan, Henry van de Velde, Otto Wagner.

[4] Wiedeński szlak secesji.

[5] Gustav Klimt – urodzony 14 lipca 1862 roku w Baumgarten, dziś w Penzing, to 14 dzielnica Wiednia, zmarł 6 lutego 1918 roku w Wiedniu to Austriacki malarz i grafik. Jeden z najwybitniejszych przedstawicieli okresu secesji, przedstawiciel Wiedeńskiego modernizmu.

[6] Hoher Markt –czyli wysoki rynek – ulica w Wiedniu

[7] zegar Ankeruhr czyli zegar kotwiczny arcydzieło sztuki Wiedeńskiej pochodzące z okresu Secesji powstało w latach 1911-14 na podstawie rysunków Wiedeńskiego malarza Franza von Matscha

[8] Tablica na bocznej ścianie budynku z napisem.

[9] Postacie ilustrujące godziny to przedstawiciele miasta Wiednia.

[10] Katowicki szlak architektury secesyjnej

[11] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.