LES MONSTRES DE NOTRE-DAME DE PARIS

Tułowice szlakiem rodów przemysłowych

SZLAKIEM OPOLSKIM – TUŁOWICE.

Dawno temu na ziemiach Śląskich na obszarze Równiny Niemodlińskiej [1] w pobliżu Niemodlina istniała osada zwana Thylowicz. Gdzie w XV wieku powstała parafia pw. Świętego Rocha.

Źródła pisane podają pierwszą datę miejscowości jako wioski na 1447 rok. Dziś to są Tułowice dawniej nazywane Tillowitz [2] –od niemieckiej nazwy tylo – Thiele W XVIII wieku to dobra szlacheckie związane były z rodem Praschma, [3] a wywodzących się z Moraw. To małe miasteczko Tułowice leży nad rzeką Ścinawą i posiada dość ciekawą historię związaną z przemysłem fajansu. Działalność rozpoczął graf Ludwik Prascha na Bilkau, [4] który odziedziczył dobra Tułowickie w 1822 roku w wyniku podziału spadku po ojcu. Docierając koleją Dolnośląską [5] od strony Opola zatrzymamy się przy stacji Tułowice w bliskości budynków fabryki porcelany. Jakie na nas czekają ciekawostki i zabytki?. Spacerem wyruszmy w kierunku zespołu pałacowego [6] Pałac ten został wzniesiony w 1879 roku przez hrabiego Fryderyka Frankenberg-Ludwigsdorf von Schellendorf. Wykonany jako neorenesansowy, z bogatym wystrojem architektonicznym. Dziś tam w znajduje się internat Technikum Leśnego. 

Zespół pałacowy powstał w XVIII wieku i oprócz pałacu posiada kilka ciekawostek: Czworaki, młyn wodny, stary, murowano-szachulcowy, z 1763 roku; stajnię, park, oraz willę dzierżawcy fabryki porcelany, tzw. Star Willą znajdującą na ulicy Parkowej 7, a pochodząca z 1890 roku.

Od stacji kolejowej jest dość daleko. Dla wielu turystów to Tułowicki pałac jest tylko małym budynkiem szlaku Opolskiego, gdzie perełka architektoniczna znajduje się w Mosznie. Ale dla tej ziemi było wydobywanie glinek ceramicznych i produkcję fajansu. Najpierw rozpoczął w Tułowicach graf Ludwik Praschma, a od 1889 roku produkcją ceramiki zajął się Erhard Schlegelmilch. Wtedy to powstała nowoczesna fabryka porcelany produkująca porcelanę stołową, dekorowaną motywami kwiatowymi i plastycznymi. Spacerując Tułowickimi drogami warto jeszcze przyjrzeć się innym budynkom między innymi kamienicy z Pocztowej 6 powstałej w połowie XIX wieku, oraz budynkowi administracji Fabryki Porcelany na porcelanowej. [7] Idąc dalej możemy odpocząć już przy stawie ,gdzie wędkarze pokażą podwodny świat ryb. Kto wie może i jakieś wspólne danie rybne nad stawem. Zatrzymajmy się jeszcze na pierwotnej ziemi przy Kościele Świętego Rocha gdzie też znajduje się cmentarz.

Kim był Święty Roch?

Święty Roch OFS [8] to urodzony w Montpellier we Francji w1295 rok ale też wymienia się datę ok. 1345-1350. Źródła schyłku życia podają daty 1327 roku Montpellier czy 1377 lub 1378 w Voghera we Włoszech –Święty Roch był tercjarzem franciszkańskim i jest patronem aptekarzy, lekarzy, ogrodników ,rolników, szpitali, więźniów, chroni też przed zarazą, oraz opiekun zwierząt domowych. Dzisiaj w czasie epidemii można pomodlić się tak za wstawiennictwem Świętego Rocha - Patrona od zarazy:[9]

Święty Rochu, Ciebie przed

wiekami nasi przodkowie

obrali w czasach zarazy za

patrona.

 Za Twoim wstawiennictwem zostali

uratowani przed śmiercią, która

pustoszyła miasta i wioski. Z

tym większą ufnością klękamy

aby błagać o Twoją pomoc i

wstawiennictwo u Pana. Nie

liczymy na nasze zasługi ani

na nasze dobre czyny, ale

tylko na nieskończone zasługi

i miłość Jezusa do nas oraz na

Twoją miłość do Boga

wyrażającą się w

bezgranicznej miłości i służbie bliźnim,

która tak bardzo podobała się Panu.

Ty jeszcze będąc tu na

ziemi otrzymałeś od Boga dar uzdrawiania ludzi i

zapewnienie, że kto w chorobie i trudnościach będzie

wzywał Twego wstawiennictwa zgodnie z wolą Bożą,

 może być uzdrowiony.

Ośmieleni tą obietnicą prosimy Cię pełni

ufności i wiary,

abyś uprosił nam u Pana łaskę zachowania

nas i świata całego od epidemii

i skutków koronawirusa.

Ty wiesz nasz święty Patronie,

jak bardzo Jezus nasz

Odkupiciel pragnie udzielać nam swoich łask,

bo sam będą

tu na ziemi wielokrotnie ich doświadczałeś.

Prosimy Cię

wyproś nam u Pana tę łaskę

której tak bardzo pragniemy i

tak bardzo potrzebujemy,

 a my kolejnym pokoleniom

będziemy przekazywać wiarę w Twoje

wstawiennictwo za nami.

Amen.

Sam kościół [10] był pierwotnie pod wezwaniem świętej Katarzyny i zapisany był w dokumentach Świętopietrza w 1447 roku i był drewniany. Dzisiejszy kościół parafialny powstał w latach 1829 - 1840 w stylu bazylikowym. Wygląd kościoła z opisu w kronice hrabiego: "Ołtarz trzy skrzydłowy, Najświętsza Maryja z Dzieciątkiem Jezus w niebiańskiej chwale - na głównym ołtarzu, święta Jadwiga i święty Roch, który jest patronem kościoła - jako ołtarze boczne. Ołtarz rzeźbiony w stylu romańskim i ambona dębowa, prezbiterium zostało zaślepione, drewniany sufit nowy z pomalowanymi konsolami, wejście główne wyłożone marmurkowanymi płytkami.."

Wyruszmy dalej na szlak Opolski do Korfantowa.

JZ [11]

 

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Równina Niemodlińska – geograficznie znajduje się południowej Polsce przy południowej części Niziny Śląskiej.

[2] Tillowitz – dawna miejscowości Tułowice znajdującej 6,5 kilometra od Niemodlina.

[3] Praschma ród szlachecki wywodzący się Moraw. Od 1779 do końca II wojny światowej miasto należało do hrabiów von Praschma.

[4] Ludwik Prascha na Bilkau z niemieckiego Ludwig Graf Praschma Freiherr von Bilkau– młodszy syn Jana Nepomucena II i Marianny Karoliny von Zierotin-Lilgenau, urodzony 29 lipca 1790 roku w Niemodlinie. Odziedziczył w 1822 roku w wyniku podziału spadku po ojcu, państwo stanowe Tułowice -Herrschaft Tillowitz. Zmarł w Wiedniu w 1830 roku.

[5] Linia kolei Dolnośląskiej –u Opole –Nysa.

[6] Zespół pałacowy pochodzi z XVIII wieku pałac, wybudowany w 1879 roku przez hrabiego Fryderyka Frankenberg-Ludwigsdorf von Schellendorf. Neorenesansowy, z bogatym wystrojem architektonicznym.

[7] Fabryka Porcelany „RS Tillowitz” – i budynek administracji pochodzi XIX wieku znajduje się na ulicy Porcelanowej 2 e

[8] Święty Roch - urodzony w Montpellier we Francji, zmarł przed rokiem 1420;to Tercjarz  Franciszkański. W Ikonografii przedstawiany jest jako pielgrzym, żebrak w łachmanach z psem liżącym mu rany. Tak też atrybutami są anioł ,pies trzymający w pysku chleb i torba pielgrzyma. Patron święty Roch jest patronem aptekarzy ,lekarzy ,ogrodników ,rolników ,szpitali brukarzy więźniów oraz jako patron chroniący od zarazy. Papież Pius IV ufundował szpital oddając w ręce bractwa świętego Rocha w 1560 roku Papież  Pius IX ogłosił świętego Rocha patronem Montpeller .A w 1585 papież Grzegorz XIII wpisał imię w Martyrologium Rzymskich-czyli w poczet Świętych. Tu warto dodać że postać świętego Rocha możemy zobaczyć w filmach Jasminum czy Historia kina w Popielawach – Jana Jakuba Kolskiego.

[9] Modlitwa Świętego Rocha –patrona od zarazy - Źródło. https://www.wszystkichswietych.org/

[10] Kościół parafialny pw. Świętego Rocha w Tułowicach pierwotnie miał wezwanie Świętej Katarzyny i był kościołem drewnianym z źródeł pisanych Świętopieprza powstał w 1447 roku. Obecny murowany pochodzi z lat 1829 - 1840 i jest w stylu bazylikowym.

[11] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

Dawno w Niemodlinie

SZLAKIEM OPOLSKIM – NIEMODLIN

Dawno temu na ziemiach Śląskich na obszarze Równiny Niemodlińskiej [1] w pobliżu Borów Niemodlińskich istniała osada targowa. Gdzie w X wieku dotarł Święty Wojciech [2] do Niemodlina [3] tam się zatrzymał i zaczął budować kościół.

Ale historia miasta Niemodlina udokumentowana zaczyna być w 1224 roku, [4] a prawa miejskie dopiero uzyskała 1283 roku nadane przez księcia Opolskiego Kazimierza I [5] dokument ten był w zlatynizowanej formie „Nemodlina villa” co znaczyło wieś Niemodlin lub Niemodlica. Tak też dnia 28 maja 1260 roku w łacińskim dokumencie Władysława Opolskiego wydanym w Raciborzu zobaczymy też wieś Niemodlin. W XVIII wieku to dobra szlacheckie związane były z Zieronita i Praschma, [6] a wywodzących się z Moraw. To małe miasteczko Niemodlin leży nad rzeką Ścinawą i posiada dość ciekawą historię związaną z książętami Niemodlińskimi. Jak już wspomniałem była to osada targowa z mostem na Ścinawie, która zaczęła się rozwijać obrębie owalnego placu gdzie przebiega ulica. Docierając autobusem [7] od strony Opola zatrzymamy się przy sklepie Netto. Spacerem wyruszmy w kierunku zamku [8] gdzie czeka nas wiele ciekawych przygód z przyrodą, oraz parkowymi mieszkańcami – Danielami [9] ta mała rodzinka jeleniowatych samców i samic umila turystom spotkanie, ale i historią rodu Piastów sięgającą początków XIII wieku. Po poznaniu zamku idźmy już na bliski rynek [10] od strony wschodniej zobaczymy kamienicę numer 1 jest to dawny ratusz, który jest najstarszym budynkiem na rynku, a powstał w połowie XVIII wieku. Wędrując dalej zobaczymy kamienicę numer 5 w której mieści się poczta od stu lat . Na frontonie zauważymy datę 1884 i Sokół – herb miasta. Dalsza kamienica to znajdująca się restauracja Piast, kiedyś nazywana „Czerwonym Jeleniem” ,gdy przypatrzymy się do góry naszej uwadze na pewno zwróci czerwony jeleń z rozłożystymi porożami, który spogląda na przechodniów. Każda zabudowa rynku kryje jakieś tajemnice. W samym centrum rynku zobaczymy kamienną figurę Świętego Floriana, [11] która została osadzona w 1717 roku. Dzisiejsza pochodzi z 1906 roku. Jak wiemy patron święty Florian ma chronić od ognia ,ale też i ma swoją miejscową legendę. [12]

Tak też ubogi chłop modlił się do figury świętego Floriana, prosząc o wstawiennictwo. W pewnym momencie potrącił figurę, gdy upadła jego oczom ukazał się skarb zawierający srebrne talary. Chłop uznał to za dar świętego i wziął sobie kilka, i kupił krowę. Cokół figury okazał się skrytką rabusiów. Próbowali oni odzyskać swoje talary, gdy zobaczyli ubóstwo chłopa pozostawili go w spokoju.

Powoli dochodzimy już do kościoła parafialnego [13] dość ciekawego gdy popatrzymy od strony zachodniej to zauważymy potężną wieżę ozdobioną blendami czyli ślepymi oknami mające symbolizować że w domu Ojca mieszkań jest wiele. Kościół parafialny jest pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i pochodzi z czasów średniowiecza, kiedy to powstało księstwo Niemodlińskie rządów Bolka Pierworodnego. W pobliżu murów kościelnych na placu odkryjemy dawną latarnię miejską. [14] Urok dodaje kunsztownie wykonany żeliwny odlew z bogatymi zdobieniami w kształcie liścia akantu, powyżej mieści się szklany klosz. Po bokach dwa skrzydlate smoki przytwierdzone ogonami. Konstrukcja osadzona na cokole granitowym w kształcie ośmiokąta. Tam też zobaczymy napis „V.V.E.1909”. Spacerując dalej wracamy w stronę zamku i murów obronnych i bramy Opolskiej. [15] Kiedyś na bramie zdobiła płaskorzeźba z wizerunkiem świętej Urszuli. Co też mieszkańcy opowiadają o świętej Urszuli: [16]

„Święta Urszula z zastępem dziewic ukazała się za murach obronnych w czasie, kiedy armia mongolska podchodziła pod miasto. I tak najeźdźcy wystraszyli się i zaniechali dalszego ataku.”

Po krótkim spacerze czas już odpocząć w parku [17] obok stawu zamkowego tzw. Młyńskim, gdzie przylega brzeg Ścinawy. Przychodząc przez mostek na rzece dotrzemy do restauracji „Na wyspie” zerkając na Niemodliński zamek i delektując smakołykami tamtejszej kuchni. Czas już wyruszyć do pobliskich Tułowic [18] znanej z fabryki porcelany.

JZ [19]

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-opolskim-niemodlin

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Równina Niemodlińska – geograficznie znajduje się południowej Polsce przy południowej części Niziny Śląskiej.

[2] Święty Wojciech – Pierwszy męczennik Polski.

[3] Niemodlin – z Niemieckiego: Falkenberg O.S., Falkenberg Oberschlesien, to miasto znajdujące się w Województwie Opolskim, w powiecie Opolskim. Położone na Górnym Śląsku. Pierwotnie znajdowała się tam osada targowa w X wieku i była na szlaku prowadzącym do Pragi i Brna.

[4] 1224 roku pierwsza wzmianka o Niemodlinie.

[5] Książę Kazimierz I Opolski w 1283 roku wspomina w dokumencie o wsi Niemodlin i nadaje prawa miejskie.

[6] Praschma ród szlachecki wywodzący się Moraw. Od 1779 do końca II wojny światowej miasto należało do hrabiów von Praschma.

[7] Linia PKS –u Opolskiego do Niemodlina.

[8] Zamek w Niemodlinie Z niemieckiego: Schloss Falkenberg to późnorenesansowa budowla z elementami barokowymi oraz gotyckimi reliktami, rezydencja książąt Opolskich, Niemodlińskich i Strzeleckich.

[9] Daniele -grupka zwierząt jeleniowatych dwóch samców i samice, które zamieszkują park zamkowy.

[10] Rynek – architektura zabytkowa.

[11] Kamienny posąg Świętego Floriana – znajduje się na rynku pochodzi z 1909 roku, a pierwszy był postawiony w 1717 roku.  

[12] Legendy o świętym Florianie.

[13] Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, w stylu gotyckim, z połowy XIII – XIV wieku, z przekształceniami barokowymi, zbudowany na początku XIII wieku - prezbiterium, rozbudowany w wieku XV o nawę i wieżę. Część wyposażenia wewnątrz kościoła -ambona, ołtarze i rzeźby z XVII i XVIII wieku. Renesansowy dzwon z 1522 roku. Ogrójec znajduje się w południowej ścianie prezbiterium kościoła z rzeźbami pochodzącymi z XVIII wieku

[14] Zabytkowa kuta latarnia miejska z 1909 roku.

[15] Mury obronne i brama Opolska.

[16] Legenda o świętej Urszuli.

[17] Park miejski.

[18] Tułowice –miasto leży w Województwie Opolskim , w 1847 roku miasto to wymienił Śląski pisarz Józef Lompa

[19] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

SZLAKIEM OPOLSKIM – KOPICE

SZLAKIEM OPOLSKIM – KOPICE

Letni czas to dla wielu z nas gdy wyruszamy na różne szlaki turystyczne. Tym razem wędrówkę proponuję szlakiem Opolskim czerwonym [1] z Niemodlina do Kopic. Szlak ten jest o długości około 29 kilometrów Zwieńczeniem pieszego lub rowerowego szlaku może być piękna pałacowa ruina architektoniczna w Kopicach. Wyruszając z Niemodliskiego PKS przez Szczepanowice, Lipno, Jaczowice, Brzęczkowice, Grabin, Krasną Górę, Pielgrzymowice dotrzemy do Kopic Ta mała wieś Kopice [2] na szlaku Opolskim ma swoją ciekawą historię związaną z Śląskim Kopciuszkiem. Dla Ślązaków to ważny punkt historii przemysłowców. Wieś -Kopice ma dość długą historię bo sięgającą aż 1295–1305 kiedy to jest wymieniana w księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis co znaczy: Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna który wymienia miejscowość jako villa Copitz.

Co dokładnie znaczą Kopice?

Nad nazwą zastanawiał się niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy i zauważył że nazwa pochodzi od polskiego słowa –kopiec czyli usypisko ziemskie. Można jeszcze spotkać inne nazwy wsi Coppicz oraz polską Kopiec podając jej znaczenie Grenzhugel, Markstein czyli Graniczna górka, graniczna skała. W języku germańskim spotkamy się z nazwą Koppitz. Na krótko miejscowość bo w latach 1936–1945 na Schwarzengrund - czarne tło. Kończący się okres wojenny [3] dla wsi był dramatem tamtych czasów kiedy to najpierw żołnierze Wehrmachtu wymordowali miejscową ludność, a potem wkraczające oddziały radzieckie 229 Dywizji Strzeleckiej dopuściły się we wsi licznych zbrodni wojennych. Spacerując już po Kopicach zobaczymy zabytkowy [4] kościół parafialny pod wezwaniem Podwyższenia Świętego Krzyża, a został wzniesiony w latach 1802–1822 w stylu neoklasycystycznym. Przy kościele znajduje się kaplica grobowa Schaffgotschów – mauzoleum pochodząca z drugiej połowy XIX wieku – Hansa Ulryka Schaffgotscha i Joanny Gryczik von Schomberg-Godulla. Budynek jest wykonany w stylu neoklasycystycznym na planie prostokąta. Zespół parkowo - pałacowy, z XIX wieku obecnie w ruinie. Pierwotnej siedziby rodu von Borsnitzów, od 1360 do 1450 roku. Ostatecznie w 1859 roku pałac został zakupiony przez Hansa Ulryka Schaffgotscha i Joannę Gryczik von Schomberg-Godulla –znaną jako Śląskiego Kopciuszka. Pałac został przebudowany w 1864 roku według projektu architekta Karla Lüdecke z Wrocławia oraz mistrza budowlanego Konstantego Heidenreicha z Kopic. Po przebudowie pałac zyskał charakter w stylu neogotyku z elementami neorenesansowymi. Warto tu wspomnieć że z wnętrza pałacu zachował się  jedynie XVI wieczny obraz madonny Lombardzkiej, który obecnie znajduje się muzeum biskupim w Nysie. Z pałacowego dziedzictwa została też wywieziona figura świętego Krzysztofa  która została odrestaurowana, a zobaczymy ją w Opolu w pobliżu Collegium Minus.

W pobliżu zobaczymy mały folwark to budynki kiedyś jako zaplecze wozowni i stajni. To króciutki zarys miejscowości Kopice w którym osobną części historii jest sam zespół parkowo –pałacowy niestety dzisiaj już niedostępny dla turystów. Na dalszy szlak Opolski możemy powrócić do Niemodlina, lub do piastowskiego grodu Brzegu. [5]

JZ [6]

https://swiatznanyinieznany-jack.blogspot.com/2020/06/110-rocznica-smierci-joanny-gryzik.html

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/110-rocznica-smierci-joanny-schaffgotsch-slaskiego-kopciuszka

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Opolski szlak turystyczny – Czerwony - z Niemodlina do Kopic.

[2] Kopice z niemieckiego: Koppitz, oraz Schwarzengrund, villa Copitz, Coppicz, Grenzhugel , Markstein to wieś w województwie Opolski w powiecie Brzeskim w gminie Grodków. Pierwszy wpis pochodzi z 1295- 1305 jako posiadłość ziemska biskupstwa Wrocławskiego.

[3] Okres po wojenny to masowe morderstwa na miejscowej ludności przez Niemieckich żołnierzy Wehrmachtu i oddziały radzieckiego 229 dywizji Strzeleckiej.

[4] Zabytki Kopic: Kościół parafialny, zespół parkowo-pałacowy, Mauzoleum , folwark.

[5] Brzeg- z Łacińskiego Alta Ripa , z Niemieckiego Brieg to miasto w Województwie Opolskim nad rzeką Odrą

[6] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.