Tułowice szlakiem rodów przemysłowych

SZLAKIEM OPOLSKIM – TUŁOWICE.

Dawno temu na ziemiach Śląskich na obszarze Równiny Niemodlińskiej [1] w pobliżu Niemodlina istniała osada zwana Thylowicz. Gdzie w XV wieku powstała parafia pw. Świętego Rocha.

Źródła pisane podają pierwszą datę miejscowości jako wioski na 1447 rok. Dziś to są Tułowice dawniej nazywane Tillowitz [2] –od niemieckiej nazwy tylo – Thiele W XVIII wieku to dobra szlacheckie związane były z rodem Praschma, [3] a wywodzących się z Moraw. To małe miasteczko Tułowice leży nad rzeką Ścinawą i posiada dość ciekawą historię związaną z przemysłem fajansu. Działalność rozpoczął graf Ludwik Prascha na Bilkau, [4] który odziedziczył dobra Tułowickie w 1822 roku w wyniku podziału spadku po ojcu. Docierając koleją Dolnośląską [5] od strony Opola zatrzymamy się przy stacji Tułowice w bliskości budynków fabryki porcelany. Jakie na nas czekają ciekawostki i zabytki?. Spacerem wyruszmy w kierunku zespołu pałacowego [6] Pałac ten został wzniesiony w 1879 roku przez hrabiego Fryderyka Frankenberg-Ludwigsdorf von Schellendorf. Wykonany jako neorenesansowy, z bogatym wystrojem architektonicznym. Dziś tam w znajduje się internat Technikum Leśnego. 

Zespół pałacowy powstał w XVIII wieku i oprócz pałacu posiada kilka ciekawostek: Czworaki, młyn wodny, stary, murowano-szachulcowy, z 1763 roku; stajnię, park, oraz willę dzierżawcy fabryki porcelany, tzw. Star Willą znajdującą na ulicy Parkowej 7, a pochodząca z 1890 roku.

Od stacji kolejowej jest dość daleko. Dla wielu turystów to Tułowicki pałac jest tylko małym budynkiem szlaku Opolskiego, gdzie perełka architektoniczna znajduje się w Mosznie. Ale dla tej ziemi było wydobywanie glinek ceramicznych i produkcję fajansu. Najpierw rozpoczął w Tułowicach graf Ludwik Praschma, a od 1889 roku produkcją ceramiki zajął się Erhard Schlegelmilch. Wtedy to powstała nowoczesna fabryka porcelany produkująca porcelanę stołową, dekorowaną motywami kwiatowymi i plastycznymi. Spacerując Tułowickimi drogami warto jeszcze przyjrzeć się innym budynkom między innymi kamienicy z Pocztowej 6 powstałej w połowie XIX wieku, oraz budynkowi administracji Fabryki Porcelany na porcelanowej. [7] Idąc dalej możemy odpocząć już przy stawie ,gdzie wędkarze pokażą podwodny świat ryb. Kto wie może i jakieś wspólne danie rybne nad stawem. Zatrzymajmy się jeszcze na pierwotnej ziemi przy Kościele Świętego Rocha gdzie też znajduje się cmentarz.

Kim był Święty Roch?

Święty Roch OFS [8] to urodzony w Montpellier we Francji w1295 rok ale też wymienia się datę ok. 1345-1350. Źródła schyłku życia podają daty 1327 roku Montpellier czy 1377 lub 1378 w Voghera we Włoszech –Święty Roch był tercjarzem franciszkańskim i jest patronem aptekarzy, lekarzy, ogrodników ,rolników, szpitali, więźniów, chroni też przed zarazą, oraz opiekun zwierząt domowych. Dzisiaj w czasie epidemii można pomodlić się tak za wstawiennictwem Świętego Rocha - Patrona od zarazy:[9]

Święty Rochu, Ciebie przed

wiekami nasi przodkowie

obrali w czasach zarazy za

patrona.

 Za Twoim wstawiennictwem zostali

uratowani przed śmiercią, która

pustoszyła miasta i wioski. Z

tym większą ufnością klękamy

aby błagać o Twoją pomoc i

wstawiennictwo u Pana. Nie

liczymy na nasze zasługi ani

na nasze dobre czyny, ale

tylko na nieskończone zasługi

i miłość Jezusa do nas oraz na

Twoją miłość do Boga

wyrażającą się w

bezgranicznej miłości i służbie bliźnim,

która tak bardzo podobała się Panu.

Ty jeszcze będąc tu na

ziemi otrzymałeś od Boga dar uzdrawiania ludzi i

zapewnienie, że kto w chorobie i trudnościach będzie

wzywał Twego wstawiennictwa zgodnie z wolą Bożą,

 może być uzdrowiony.

Ośmieleni tą obietnicą prosimy Cię pełni

ufności i wiary,

abyś uprosił nam u Pana łaskę zachowania

nas i świata całego od epidemii

i skutków koronawirusa.

Ty wiesz nasz święty Patronie,

jak bardzo Jezus nasz

Odkupiciel pragnie udzielać nam swoich łask,

bo sam będą

tu na ziemi wielokrotnie ich doświadczałeś.

Prosimy Cię

wyproś nam u Pana tę łaskę

której tak bardzo pragniemy i

tak bardzo potrzebujemy,

 a my kolejnym pokoleniom

będziemy przekazywać wiarę w Twoje

wstawiennictwo za nami.

Amen.

Sam kościół [10] był pierwotnie pod wezwaniem świętej Katarzyny i zapisany był w dokumentach Świętopietrza w 1447 roku i był drewniany. Dzisiejszy kościół parafialny powstał w latach 1829 - 1840 w stylu bazylikowym. Wygląd kościoła z opisu w kronice hrabiego: "Ołtarz trzy skrzydłowy, Najświętsza Maryja z Dzieciątkiem Jezus w niebiańskiej chwale - na głównym ołtarzu, święta Jadwiga i święty Roch, który jest patronem kościoła - jako ołtarze boczne. Ołtarz rzeźbiony w stylu romańskim i ambona dębowa, prezbiterium zostało zaślepione, drewniany sufit nowy z pomalowanymi konsolami, wejście główne wyłożone marmurkowanymi płytkami.."

Wyruszmy dalej na szlak Opolski do Korfantowa.

JZ [11]

 

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Równina Niemodlińska – geograficznie znajduje się południowej Polsce przy południowej części Niziny Śląskiej.

[2] Tillowitz – dawna miejscowości Tułowice znajdującej 6,5 kilometra od Niemodlina.

[3] Praschma ród szlachecki wywodzący się Moraw. Od 1779 do końca II wojny światowej miasto należało do hrabiów von Praschma.

[4] Ludwik Prascha na Bilkau z niemieckiego Ludwig Graf Praschma Freiherr von Bilkau– młodszy syn Jana Nepomucena II i Marianny Karoliny von Zierotin-Lilgenau, urodzony 29 lipca 1790 roku w Niemodlinie. Odziedziczył w 1822 roku w wyniku podziału spadku po ojcu, państwo stanowe Tułowice -Herrschaft Tillowitz. Zmarł w Wiedniu w 1830 roku.

[5] Linia kolei Dolnośląskiej –u Opole –Nysa.

[6] Zespół pałacowy pochodzi z XVIII wieku pałac, wybudowany w 1879 roku przez hrabiego Fryderyka Frankenberg-Ludwigsdorf von Schellendorf. Neorenesansowy, z bogatym wystrojem architektonicznym.

[7] Fabryka Porcelany „RS Tillowitz” – i budynek administracji pochodzi XIX wieku znajduje się na ulicy Porcelanowej 2 e

[8] Święty Roch - urodzony w Montpellier we Francji, zmarł przed rokiem 1420;to Tercjarz  Franciszkański. W Ikonografii przedstawiany jest jako pielgrzym, żebrak w łachmanach z psem liżącym mu rany. Tak też atrybutami są anioł ,pies trzymający w pysku chleb i torba pielgrzyma. Patron święty Roch jest patronem aptekarzy ,lekarzy ,ogrodników ,rolników ,szpitali brukarzy więźniów oraz jako patron chroniący od zarazy. Papież Pius IV ufundował szpital oddając w ręce bractwa świętego Rocha w 1560 roku Papież  Pius IX ogłosił świętego Rocha patronem Montpeller .A w 1585 papież Grzegorz XIII wpisał imię w Martyrologium Rzymskich-czyli w poczet Świętych. Tu warto dodać że postać świętego Rocha możemy zobaczyć w filmach Jasminum czy Historia kina w Popielawach – Jana Jakuba Kolskiego.

[9] Modlitwa Świętego Rocha –patrona od zarazy - Źródło. https://www.wszystkichswietych.org/

[10] Kościół parafialny pw. Świętego Rocha w Tułowicach pierwotnie miał wezwanie Świętej Katarzyny i był kościołem drewnianym z źródeł pisanych Świętopieprza powstał w 1447 roku. Obecny murowany pochodzi z lat 1829 - 1840 i jest w stylu bazylikowym.

[11] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

NA SZLAKU MORAWSKIM ZESPÓŁ PARKOWO PAŁACOWY LEDNICE –VALTICE

NA SZLAKU MORAWSKIM

ZESPÓŁ PARKOWO PAŁACOWY

LEDNICE –VALTICE

Wędrując w południowy obszar Moraw [1] w bliskości Břeclav [2] i Mikulova(link) w Czechach. Dotrzemy do ciekawego kompleksu Lednice – Valtice. [3] 

Rozpoczynając przygodę turystyczną zatrzymałem się na chwilę w Mikulovie, [4] aby wkrótce wsiąść w miejski autobus linii 570 [5] i zatrzymać się na rynku Lednice. Prawie godzinna podróż ukazała uroki przylegającego tam obszaru chronionego Krajobrazu Pálava tzw Rezerwat Biosfery Pálava. [6] 

Gdy już migawki zaspokoją ciekawość czas już na spacer we wsi Lednice. 

Mały rynek nie zachwyca swoją koncepcją jedynie co turyście nie umknie, to fontanna z świętym Nepomucenem z pięknymi ozdobami. 

LEDNICE - FONTANNA ŚWIĘTEGO NEPOMUCENA  

W oddali za ogrodzeniem zauważymy piękną budowlę jest to pałac Liechtensteinów. [7] 

Na rynku znajduje się też centrum informacji turystycznej i ratusz.

 Historia Lednicy zaczyna się od 1249 roku, kiedy to Liechtensteinowie nabyli zamek i ustanowił początek ich osadnictwa na tym terenie.

 Była główną rezydencją Liechtensteinu przez 700 lat, do 1939 roku. 

Chociaż pierwsze wzmianki o wsi Lednice z niemieckiego to Eisgrub, pochodzą z 1222 roku. [8] 

W tym czasie wybudowano twierdzę mającą stać na straży przejścia przez rzekę. Pierwotna budowla była willą renesansową. 

Szlachecka rodzinna Liechtenstienów zauważa niezwykły krajobraz ziemi, co przyczynia się do zagospodarowania otoczenia i wybudowania letniej rezydencji i otaczającym parkiem urządzonym w stylu angielskiego ogrodu i zawiera szereg romantycznych szaleństw Josepha Hardtmutha, [9] w tym sztuczne ruiny średniowiecznego zamku na brzegu rzeki Thaya / Dyje z 1801roku, oraz samotnym minaretem [10] o długości 60 metrów, najwyższym poza światem muzułmańskim w czasie jego budowy 1797–1804. 

Sam pałac został zaprojektowany i urządzony przez barokowych architektów Johanna Bernharda Fischera von Erlacha , Domenico Martinelliego i Antona Johana Ospela , zarazem stanowiący luksus na skalę Europejską.

W latach 1846–58 pałac został gruntownie przebudowany i jest w stylu neogotyckim pod nadzorem Georga Wingelmüllera.

 Zatrzymując się w pałacu na chwilę, pewnie kunszt i bogactwo cię zachwyci. Ale urok romantyzmu oddaje park w swej malowniczej przestrzeni otaczającej przyrody, gdzie ptaki śpiewem budzą mieszkańców do zagospodarowania ogrodu i parku.

 Gdy już będziesz spacerował po parku wsłuchaj się w ton przyrody i szum wody, popatrz też na drzewa ,aby odkryć budzące się do życia małe bociany, gdzie z zapalczywością poznawania chcą uciec z gniazda. 

Kiedy siła przyrody zostanie połączona z delikatną ingerencją rąk ludzkich, to powstaje urokliwie piękna sceneria. 

A pierwotna dzikość, jest umocnieniem bezpieczeństwa i subtelnej przyjemności bliskiej Twojemu sercu. Gdy już z romantyczności odkryjesz piękno krajobrazu, nie zatrzymuj się na miłości,- tylko do rąk weź kieliszek z Burczakiem [11] i degustuj, a na pewno bratnia dusza w towarzystwie Austriaków, Niemców i Czechów, opowie wiele zabawnych historii nie tylko winiarskich. Czas biesiadowania i poznawania dobiega końca, chociaż jeszcze dużo do odkrycia zostało. 

Wyrusz dalej w bajeczną podróż gór w dolomity, czy do Chorwacji.

JZ [12]

Zobacz galerię

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/lednice-valtice-krajobraz-kulturowy

Lednice i Mikulov

https://youtu.be/RKmAcv5fXSs

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Morawy –kraina w wschodniej części Czechów

[2] Břeclav- miasto w bliskości granicy Austriacko- Słoweńskiej z niemieckiego to Lundenburg  założone w XI wieku przez księcia Brzetysława

[3] Lednice – Valtice- naturalny krajobraz obszar jest wpisany na listę zabytków chronionych przez UNESCO jako obiekty dziedzictwa światowego (WHS)

[4] MIkulov – miasto królewskie przy granicy z Austrią  Większość Mikulova zamieszkiwali Żydzi obecnie Mikulov to znany ośrodek uprawiania winorośli i Wina

[5] Autobus miejski linia 570  -Mikulov –Breslav

[6] Rezerwat Biosfery Pálava.- zobaczysz tam jaskinię i archeologiczne dziedzictwo tego rejonu

[7] Pałac Liechtensteinów –była letnia rezydencja szlacheckiego rodu ,Ród książęcy mieszkał w  Maria Enzersdorf w Dolnej Austrii . niemiecki ród książęcy panujący w Księstwie Liechtenstein.- górskie państwo w Europie Zachodniej, leżące pomiędzy Austrią i Szwajcarią.

[8] Eisgrub – Lednice mała wieś z 1222 w dzisiejszych Czechach – wcześniej była to monaria Austrio - Węgierska

[9] Joseph Hardtmuth- architekt parku w Lednice

[10] Minaret – Wieża widokowa - jako wysoka, zwykle smukła wieża stawiana przy meczecie z nadwieszonym balkonem lub galeryjką, z którego muezin może nawoływać wiernych na modlitwę. W tłumaczeniu to miejsce, skąd widać światło, latarnia morska

[11] Burczak – to napój produkt przejściowy, który powstaje podczas produkcji wina, jest to częściowo ukwaszony moszcz z owoców winorośli, przez co zawartość alkoholu jest znacznie niższa niż w przypadku wina i wynosi generalnie od 1 do 7%.

[12] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.