NA SZLAKU OPOLSKIM – NYSA

NA SZLAKU OPOLSKIM – NYSA

Wędrując szlakami województwa Opolskiego [1] jednym ze starych miast jest Nysa. [2] Kiedyś zwana stolicą biskupów Śląskich. Nysa to miasto położone na granicy Przedgórza Sudeckiego, oraz Niziny Śląskiej.

Perspektywiczny widok miasta z 1596 roku wykonany
przez Wrocławskiego malarza i rytownika Jerzego (Georga) Hayera
1559 -1614

Historia grodu sięga średniowiecza kiedy to w X wieku zakłada Bolesław Krzywousty, [3] ale w tamtym czasie nie odgrywała wówczas większego znaczenia ,gdyż nadgraniczna kasztelania znajdowała się w pobliskim Otmuchowie. Nysa to jedno z najstarszych miast śląskich. Osada zaczyna nabierać znaczenie gdy książę Bolesław I Wysoki [4] ofiarowuje synowi Jarosławowi [5] kasztelanię otmuchowską wraz z przylegającymi do niej dobrami. Jarosław w latach 1198–1201 był biskupem wrocławskim, przekazał w testamencie swoim następcom na stolicy biskupiej Nysę i kilkanaście wsi. Z czasem na tej bazie utworzono biskupie księstwo Nysko - Otmuchowskie, które sukcesywnie powiększało się, a Nysa stała się jego stolicą. W 1198 roku biskup Jarosław konsekrować kościół świętego Jakuba i świętej Agnieszki. [6] Pierwsza historyczna wzmianka o mieście Nysie pochodzi z 1223 roku [7] i została lokowana na prawie flamandzkim, później w 1308 roku zamieniona na prawo Magdeburskie. Z początkiem XIV wieku, na życzenie Henryka Probusa, stała się miastem stołecznym Księstwa Nyskiego. [8] Do czasu 1810 kiedy podczas sekularyzacji dóbr kościelnych przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III – Nysa była w rozkwicie oraz była jednym z najludniejszych miast śląskich. Istotną rolę w średniowieczu dla Nysy miała edukacja, co w początkowej fazie nauczanie było w szkole parafialnej od 1417 roku później przekształcona w następnych wiekach w znane gimnazjum.

W 1497 roku na rynku w Nysie został ścięty przedostatni książę Opolski – Mikołaj II. [9] Dogodne położenie miasta na przecięciu szlaków handlowych z Pragi i Kłodzka do Opola i dalej do Krakowa sprzyjało rozwojowi gospodarczemu miasta. W święto Jakuba i święto Agnieszki odbywały się targi, gdzie przyjeżdżali kupcy Austrii, Czech, Moraw i Węgier. Rozwijało się też rzemiosło powstawały między innymi cechy farbiarzy, czy złotników. Niewątpliwie znaczenie miasta Nysy zostało udokumentowane w Norymberskiej Kronice Świata [10] z 1493 roku, która ustawia miasto wśród znaczących ośrodków miejskich Europy Środkowo-Wschodniej. 
W opisie ludności miasta zawartego w tej kronice czytamy „plebs rustica polonici ydeomatis...”.Kolejny dowodem jest herb Nysy na bramie wjazdowej Mostu Karola w Pradze. Okres panowania biskupów w Nysie to liczne budowle sakralne – stąd też wywodzi się tytuł Śląskiego Rzymu. [11] 
Co możemy odkryć w przestrzeni miejskiej między innymi w fontannie Trytona [12] pochodzącej z 1701 roku, a wzorowanej na rzymskiej Fontana del Tritone z 1612–1613 roku, stojącej na Placu Barberini – Piazza Barberini autorstwa Gian Lorenzo Berniniego.

Na rynku solnym odkryjemy kompleks budowli. W bliskości rynku solnego znajdziemy były pałac biskupów dziś mieści się tam muzeum powiatowe Nysy z dosyć pokaźną ekspozycją obrazów, ale i pamiątek z życia mieszczan Nysy. Karol Habsburg ściągnął do Nysy Jezuitów. Najstarszym obiektem jest seminarium świętej Anny, które było miejscem urzędowania Christopha Scheinera, pierwszego rektora Nyskiego Carolium. [13] Na rynku Solny zobaczymy też kościół Jezuicki dziś to Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Bogactwo kościoła wzorowane jest na rzymskim „II Gesu” warto tu zwrócić uwagę na polichromie wykonane przez Karla Dankwarta [14] znanego z wykonania polichromii w kaplicy na Jasnej Górze. Samo Carolinum kształtowała znakomite postacie między innymi przyszłego króla Polski Michała Korybuta Wiśniowieckiego czy Jakuba Sobieskiego. Nysa to też miasto obronne już od początku jej istnienia, pierwsze nowożytne fortyfikacje [15] w Nysie powstały w 1594 roku i były wielokrotnie rozbudowywane.

Od 1741 roku Nysa jest pod panowaniem Prus i staje się miastem –twierdzą, istniejące umocnienia na prawym brzegu Nysy Kłodzkiej. 

OBLĘŻENIE NYSY PRZEZ WOJSKA PRUSKIE  W 1741 ROKU 

Spacerując po mieście możemy zobaczyć wiele zabytków to: 

Kościół parafialny pod wezwaniem świętego Jakuba Starszego i świętej Agnieszki, plac Katedralny, pochodzi z XV-XIX wieku –dziś to bazylika. 

Kościół Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny. 

Cmentarny Kościół Świętego Krzyża – Jerozolimski. 

Bastion świętej Jadwigi (zobacz też) 

Fontanna Trytona z 1701 roku (zobacz też)

Wieża Wrocławska.

To tylko niewielka część zabytków, które trzeba zobaczyć będąc w Nysie. 
Nysa była ośrodkiem przemysłowym i gospodarczym w województwie Opolskim. W mieście wyróżnić można było przemysł metalowy, maszynowy, spożywczy i budowlany. Do 2002 roku w mieście funkcjonował Zakład Samochodów Dostawczych. Montował on samochody dostawcze między innymi: Nysy, Polonezy Trucki.

Jednodniowy wyjazd nie zaspokoi poznania zakątków miasta.

Wybierając się do Nysy turyści w 2019 roku napotkają utrudnienia w centrum i bazylice gdyż trwają tam remonty. Odkrywając tajemnice szlaków województwa Opolskiego i Nysy możemy iść też szklakiem świętego Jakuba w stronę Hiszpanii do Santiago De Compostela.

JZ [16]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Województwo Opolskie

[2] Nysa – miasto w województwie Opolskim dawniej Nisa, Nissa, łacinski . Nissa, niemiecki Neisse czeski Nisa w powiecie nyskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Nysa. Historycznie leży na Dolnym Śląsku. Miasto położone jest na granicy Przedgórza Sudeckiego i Niziny Śląskiej, w południowo-zachodniej części Doliny Nysy Kłodzkiej.

[3] Bolesław Krzywousty – założyciel grodu w Nysie

[4] Książę Bolesław I Wysoki

[5] Jarosław – Biskup Wrocławski – syn księcia Bolesława I Wysokiego

[6] Kościół świętego Jakuba Apostoła i świętej Agnieszki Dziewicy i Męczennicy – dziś bazylika mniejsza od 2009 roku Największy budynek sakralny w mieście. Jak głosi legenda pobożny i bogaty mieszkaniec Nysy Jakub i żona Agnieszka około 1000 roku zbudowali kościół średniej wielkości był drewniany. Murowany powstał i ufundował biskup Wrocławski Jarosław Piast. W 1198 roku kościół był konsekrowany

[7] Pierwsza wzmianka o lokalizacji Nysy na prawie Flamandzkim pochodzi z 1223 roku

[8] Za Henryka Probusa w XIV wieku Nysa staje się miastem społecznym Księstwa Nyskiego

[9] Na rynku w 1497 roku zostaje ścięty przedostatni książę Opolski Mikołaj II

[10] Nysa w 1493 roku znalazła się w średniowiecznej norymberskiej kronice świata Hartmanna Schedla

[11] Śląski Rzym – tytuł określający Nysę

[12] Fontanna Trytona to zbudowana z marmuru sławniowickiego na początku XVIII wieku za czasów biskupa Franciszka Ludwika Von Neuburg . Na fontannie widnieje herb z inskrypcją SPQN i datą 1701 ,a wzorowana na Rzymskiej Fontana del Tritone

[13] Carolinum – jezuicki kompleks budynków z uczelnią . Uczyli się tam między innymi  przyszły król Polski Michał Korybut Wiśniewski oraz Jakub Sobieski

[14] Karl Dankwart – wykonawca polichromii w kościele Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Nysie

[15] W 1594 roku powstają nowożytne fortyfikacje później miasto staje się twierdzą  ze swoimi 7 basztami do dzisiaj zachowała się  wieża Wrocławska i Ziębicka

[16] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.