ROCZNIK 1926 - 150 ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI STANÓW ZJEDNOCZONYCH

ROCZNIK 1926 - 150 ROCZNICA ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI STANÓW ZJEDNOCZONYCH

Zatrzymując się na odzyskaniu Niepodległości w różnych krajach sięgnijmy do naszych przodków, kiedy to wartości wpisane były w sztandary Sprawiedliwości i Wolności. Gdy w 2018 roku Polska świętowała 100 lecie odzyskania Niepodległości [1] wiele państw składało życzenia i pokazało jak ważna jest duma narodowa. Były to podświetlane pomniki czy instytucje w barwach biało- czerwonych.

Przemierzając w tamtym czasie różne zakątki Europy natrafiłem na dość ciekawy projekt zatytułowany rocznik 1926. [2] Zafascynowany uchwyciłem w obiektywie aparatu parę ciekawostek. Ale sięgnijmy już do 1926 roku. Kiedy to Stany Zjednoczone obchodzą swoją rocznicę Niepodległości. [3] Historia przyjaźni Polski z Stanami Zjednoczonymi kołem się toczy. Wielu z narodu Polskiego walczyło na wielu frontach świata, też w Ameryce. 5,5 miliony naród II Rzeczypospolitej Polskiej [4] złożył życzenia z okazji 150 rocznicy podpisania deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych. [5] W dość ciekawej formie - życzenia są ozdobione rysunkami znanych artystów i oprawione w 111 tomów i zostały złożone w listopadzie 1926 roku w Białym Domu [6] na ręce prezydenta USA Calvina Coolidge’a. [7] Potem trafiły do biblioteki Kongresu.

Ta niezwykła kolekcja [8] zawiera ciekawe podpisy z życzeniami to:

Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, premiera Józefa Piłsudskiego, członków rządu parlamentarzystów, urzędników województw, ale też wkład miał świat nauki, akademicki, biznesu.

Jednym z życzeń, które mogłem zobaczyć są z Województwa Śląskiego [9] z powiatu Rybnickiego miejscowości Boguszowice z szkoły 7 powszechnej.(galeria zdjęć można kupić ) Na karcie zobaczymy wykaligrafowane nazwiska grona nauczycielskiego i uczniów klas VI i VII. Kolejnym miastem są Mysłowice możemy z karty wyczytać nazwiska z Miejskiego Liceum Żeńskiego że do grona nauczycielskiego należała Maria Małecka, a do klasy IV uczennicą była Jenta Glaserówna. Do Państwowego Gimnazjum Klasycznego w Mysłowicach pobierał Emanuel Moll, a dyrektorem był Zdzisław Londwiski. Gimnazjum był 8 letnie. W klasach było około 25 uczniów. Zwróćmy uwagę że życzenia i podpisy były wykonane atramentem i bardzo starannie. Innym bardzo ciekawym tekstem z życzeniami napisało grono akademickie z Uniwersytetu Wileńskiego:[10]

„Sto pięćdziesiąt lat mija od czasu gdy wszelkie hasło sprawiedliwości i wolności rozgrzmiewało na odkrytej przez Krzysztofa Kolumba ziemi którą Mickiewicz w swoich księgach Narodu i pielgrzymstwa nazwał Ziemią Wolności „Ziemią Świętą”, od tej chwili pomiędzy wielkim narodem Stanów Zjednoczonych

a narodem naszym zadzierzgnął sie węzeł, wzmocniony trudem bojowym Kościuszki i bohaterską śmiercią Puławskiego, węzeł który sie nie rozluźnił,

ale się stawał i będzie się stawał coraz ściślejszym.

Wasz szlachetny Naród nie zstąpił nigdy

z osiągniętych w tym wielkich bohaterskich walkach wyżyń(…)”

Inicjatorem tamtego przedsięwzięcia była Polsko- Amerykańska Izba Handlowa.

Jak doszło do znalezienia tego wolumenu?

Rodzinny często poszukują tzw. drzewa genealogicznego, czy źródeł o swoich przodkach. Tak też i było z tomem życzeń. 1957 roku pewien mieszkaniec Polski wyemigrował do Stanów Zjednoczonych był to Samuel Ponczak, [11] który zainteresował się kolekcją tomów życzeń w Bibliotece Kongresu. Tak rozpoczęła się przygoda z poznawaniem Polaków mieszkających w 1926 roku na ziemiach II Rzeczypospolitej Polskiej. Ale też otrzymał zadanie odszukania pewnej osoby, która przed wojną był nauczycielem w Drohobyczu [12], a był to Brunon Schulz. Tak zrodziła się ciekawa inicjatywa zdigitalizowania kolekcji i udostępnienie.

Projekt został nazwany „Class of 1926 ” tak też się stało i proces digitalizacji rozpoczął się od uroczystego zainaugurowania w bibliotece Kongresu USA w Waszyngtonie projekt digitalizacji. Warto tu dodać że wkład finansowy wniósł też Polski MSZ przy poparciu Amerykańskiego Kongresu z grupy parlamentarnej do spraw Polski. Nie ma wątpliwości to wydarzenie ma jeszcze jeden ważny punkt odsłania życie Polaków w tamtym czasie 1926 roku i jest pamięcią nazwisk, którzy potem zginęli przez Niemców i Sobieckich zbrodniarzy w czasie II wojny światowej.

JZ[13]

https://swiatznanyinieznany-jack.blogspot.com/2020/04/rocznik-1926-150-rocznica-odzyskania.html

DO GALERII FOTOGRAFII

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szkolnictwo-polskie-class-of-1926

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] 100-lecie odzyskania Niepodległości przez Polskę – 1918-2018 .

[2] Rocznik 1926 - życzenia Polaków w 150 rocznicę odzyskania Niepodległości Stanów Zjednoczonych

[3] 4 lipca 1776 roku w Filadelfii został ogłoszony akt prawny zwany Deklaracją Niepodległości Stanów Zjednoczonych - The unanimous Declaration of the thirteen united States of America –co w tłumaczeniu znaczy: Jednomyślna deklaracja trzynastu Zjednoczonych Stanów Ameryki.

[4] II Rzeczypospolita Polska to nazwa państwa Polskiego w latach 11 listopad 1918 ,a 5 lipiec1945 od odzyskania suwerenności 1918 roku do wycofania uznania międzynarodowego dla rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Zwróćmy uwagę że rząd działał na uchodźstwie 1939 -1945 -potem po tej dacie utracił status podmiotu prawa międzynarodowego, ale funkcjonował nadal, do pierwszych powszechnych wyborów prezydenckich w Polsce w 1990 roku

[5] 150 rocznica Niepodległości Stanów Zjednoczonych - 4 lipca 1926 rok

[6] Biały dom -rezydencja i miejsce pracy prezydentów USA, położona w Waszyngtonie, w Kolumbii. Nazwa ta została nadana budynkowi 14 września 1901 roku przez prezydenta Roosevelta. Wcześniej to Pałac Prezydencki.

[7] John Calvin Coolidge - urodzony 4 lipca 1872roku w Plymouth, zmarł 5 stycznia 1933 roku w Northampton. To 30 prezydent Stanów Zjednoczonych.

[8] Kolekcja z życzeniami Polaków w 150 rocznicę deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych.

[9] Życzenia z Województwa Śląskiego powiatu Rybnickiego w 150 rocznicę deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych.

[10] Fragment tekstu grona Akademickiego z Uniwersytetu Wileńskiego w 150 rocznicę deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych.

[11] Samuel Ponczak – emigrant z Polski i inicjator projektu „Class of 1926” digitalizacji wolumenu z życzeniami znajdującej się w Bibliotece Kongresowej w Waszyngtonie.

[12] Drohobycz - miejscowość leżąca w obwodzie Lwowskim na Ukrainie. Wcześniej należał do Królestwa Polskiego. Po rozbiorach do państwa Habsburgów. Od 15 marca 1923 do 16 sierpnia 1945 w granicach Polski.

[13] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

OSTRA BRAMA – WILEŃSKA MADONNA

OSTRA BRAMA – WILEŃSKA MADONNA

Wędrując od dworca kolejowego w Wilnie[1] ulicą Geležinkelio gatvė czyli kolejową dotrzemy do ulicy Aušros Vartų gatvė i bramy[2] niegdyś pełniącą jako fortyfikacja obronna miasta i jako jedyna z 9 zachowała się ,a została wzniesiona na początku XVI wieku. Mury obronne miały chronić przed atakami Tatarów i zawiłych relacji z Rosją w 1503 roku

Kamień węgielny położono tam, gdzie droga do Miednik czyli do Mińska. Całe miasto zostało otoczone murem w 1522 roku.  Dla wielu turystów i pielgrzymów to początek poznawania Wilna. Litwini tą bramę nazywają  „Ausros Vartai„ co znaczy Ostra Brama.

Jaką tajemnicę kryje i dlaczego zachwyca ?

Patrząc na bramę - jest wysoka, czworoboczna, ozdobiona motywami architektonicznymi na środku zobaczymy fresk -Pana Jezusa Króla [3] w niebie pochodzi prawdopodobnie z XVIII wieku , wcześniej był  namalowany jako obraz na  desce. U góry płaskorzeźby dwóch gryfów trzymających tarczę z Pogonią. Pan z prawej strony przedstawia St. Kazimierz; lewy - wydaje się być strażnikiem wileńskiej katedry świętego Stanislav

Przejdźmy przez bramę, gdy już miniemy bramę od zewnątrz, ukarze nam się kapliczka z cudownym obrazem Matki Bożej. Adam Mickiewicz [4] tak w swojej inwokacji wspominał :

„…Panno święta, co Jasnej bronisz Częstochowy

I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy

Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!

Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem (…)”

Brama ocalała od zburzenia na początku XIX wieku dzięki sąsiedztwu domurowanej do niej kaplicą z cudownym obrazem Matki Bożej. Kaplica z obrazem Matki Bożej Miłosiernej znajduje się nad bramą. Gdybyśmy szli od strony miasta ulicą Ostrobramską miniemy kościół świętej Teresy[5] i zobaczymy Ostrą Bramę. Budynek z zewnątrz ma trzy okna ,po bokach małe w środku duże w którym widać cudowny obraz Madonny. Na zewnętrznych murach przy małych oknach u góry widnieją napisy po lewej jest ,,SUB TUUM PRAESIDI UM”, po prawej zobaczymy: „COMFUGIMUS”- Pod Twoją Obronę . Powyżej kaplicy na sklepieniu trójkątnym frontonie widnieje napis ,,MATER MISERICORDIAE”- Matki miłosierdzia i płaskorzeźba „Oko Boga”- przypominający łuk tryumfalny W pierwotnej wersji napisy były po Polsku do 1863 roku [6], gdy car zakazał wtedy to napisy zastąpiono na łacinę 1933 rok napisy wróciły na język polski ,dziś znów widzimy łacińskie zwroty –to niewątpliwie język kościoła uniwersalnego dla wiernych .  Kaplica – jest niemal w kształcie kwadratowego planu 7x7 metra. W 1829roku budynek zyskał późny styl klasyczny. Do kaplicy wchodzi się z kościoła świętej Teresy w holu prowadzą schody tam też zobaczymy obraz ikonę upamiętniającą wizytę Papieża Jana Pawła II w Wilnie[7]. Nad schodami zobaczymy napis: „PORTA MISERICORIAE”. Nawiedzając kaplicę Madonny zobaczymy epitafia dziękczynne pielgrzymów ,których Matka Boża uratowało od chorób. Uklęknijmy przed cudownym obrazem Madonny i słowach dziękczynienia módlmy się tak :

„Pani moja, święta Maryjo!

Twojej łasce,

osobliwej straży i miłosierdziu Twojemu….” [8]

Gdy już chwile medytacji zostaną zakończone przyjrzyj się Madonnie to obraz mający cechy włoskiego renesansu nieznanego autora i czasu powstania tego obrazu

Badania nad ikoną pokazują że jest bardzo stara wykonana w stylu bizantyjskim, jako ikona prawosławna, która na Litwie 1363roku została przywieziona przez wielkiego księcia litewskiego Olgierda -ale jest to tylko legenda XIX wieku dziś całkowicie odrzucona.

 Współczesne badania sugerują, że obraz został stworzony w około 1620-1630 roku [9] i mógł być namalowany na wzór holenderskiego artysty Martina de Voso. Nie wiadomo też dokładnie, kiedy pojawił się on w wiodącej na południe Bramie Miednickiej, zwanej później Ostrą. Został umieszczony we wnęce ściennej od strony miasta. Zwróćmy oczy na obraz to madonna bez dzieciątka Obraz, o rozmiarze 200 x 163 cm jest namalowany temperą na ośmiu dębowych deskach. Później był kilkakrotnie przemalowywany farbami olejnymi. Jedyny z pięciu koronowanych obrazów znajdujących się na Litwie przedstawia Madonnę bezdzieciątka Jezus. Nasze oczy nie dostrzegą wszystkiego gdyż jest ubrana w sukienkę. Obraz Matki Bożej Ostrobramskiej przedstawia Madonnę z głową lekko pochyloną w prawo, ze skrzyżowanymi na piersiach dłońmi i spuszczonymi oczami. Przyjrzyj się wyrazowi twarzy Maryi, a zobaczysz ból, skupienie, a jednocześnie tchnie niezwykłym spokojem, wdziękiem i słodyczą. Głowę Madonny otacza czterdzieści promieni. Dwie korony pierwsza pochodzi z końca XVII wieku, a druga z XIX wieku ozdobiona została klejnotami ofiarnymi jako wota. Gdy przyjrzymy się na koronę pochodzącą z połowy XVIII wieku dostrzeżemy, że korona jest podtrzymywana przez dwa aniołki i ozdobiona sztucznymi kamieniami.

Ważna datą jest 2 lipiec 1927 rok [10] wtedy to zostaje dokonana uroczysta koronacja obrazu złotymi koronami. Koronacji dokonał arcybiskup metropolita warszawski Kardynał Aleksander Kakowski w obecności prezydenta Ignacego Mościckiego i marszałka Józefa Piłsudskiego. 

W 1671 roku [11] obraz został pokryty ozdobną srebrną sukienką wykonaną przez złotników wileńskich. Później ta sukienka z nieznanych powodów została zastąpiona inną, która zachowała się do dzisiaj. Na dole widnieje duży, srebrny półksiężyc [12] z napisem, z którego wynika, że jest to wotum. Napis ten mówi:

„Dzięki Tobie składam Matko Boska za wysłuchanie próśb moich, a proszę Cię Matko Miłosierdzia zachowaj mnie w łasce i opiece Swojej Przenajświętszej W.I.J. 1849 roku.”

Kult obrazu ostrobramskiego rozpoczęli ojcowie Karmelici [13] z Małopolski, którzy w 1624 roku  na parceli obok bramy postawili drewniany kościółek[14], a przy obrazie zbudowali schody, małą galeryjkę i daszek z okiennicami osłaniającymi wizerunek Madonny. Zbudowany w latach 1633 -1654 kościół świętej Teresy, karmelici uzyskali w 1688 roku  przywilej opieki nad obrazem bramnym[15]. Od tej daty rozpoczął się kult obrazu, który zaczął słynąć łaskami. Kult i sława rosły i przetrwały liczne wojny i klęski. Obecna kaplica została wybudowana w latach 1829 - 1830[16], tego też okresu jest galeria i schody. Jedno wydarzenie wiąże się też z Ostrą Bramą i kultem Miłosierdzia Bożego[17]. Obraz Miłosierdzia Bożego został namalowany w Wilnie i wystawiony publicznie w Ostrej Bramie  26 -28 kwietnia 1935roku Tam też święta Faustyna miała wizję triumfu obrazu Miłosierdzia Bożego. Na tympanonie widnieje znak Opatrzności Bożej a na nim mała sygnaturka zwieńczona krzyżem. Niżej napis łaciński „ Mater Misericordiae, sub Tuum Praesidium confugimus” –co znaczy Matko Miłosierdzia pod Twoją obronę uciekamy się. Przyjrzyjmy się jeszcze raz kaplicy -jest niewielka, sklepiona trzema łukami, ma trzy okna i żelazną balustradę. Na sklepieniach są stiukowe płaskorzeźby, przedstawiające Gwiazdę Betlejemską, a po obu jej stronach wyobrażenia Arki Noego i Arki Przymierza. Przy ołtarzu wznoszą się cztery korynckie kolumny. Między nimi są posągi świętego Joachima i świętej Anny - rodziców Najświętszej Maryi Panny. Ściany kaplicy wyłożone są boazerią, która stanowi piękne tło dla srebrnych wotów z wygrawerowanymi na nich wezwaniami litanijnymi. W kronikach kaplicy można przeczytać świadectwa cudów za wstawiennictwem madonny Ostrobramskiej. Jest rok [18]

„1671. Po raz pierwszy przyniósł przed obraz w kaplicy, dwuletniego dziecka z drugiego piętra na jakąś szansę na kamiennej podłodze tak gwałtownie spadły na ziemię martwy zostały podniesione. Zatroskani rodzice dziecka ... matce ostrobramskie malowania zlecone wysoce ufając, że ich modlitwy zostaną na pewno wysłuchane. Następnego dnia, dziecko znaleziono powodzeniem, bez najmniejszego uszczerbku na ciele i bez najmniejszego bicia. W tym celu, dziękując Matce Najświętszej, wiecznej pamięci wybitnego cud cud malowane tablicy reprezentującej samego roku w dniu 6 maja. wisiał w kaplicy, która wtedy  razem z kaplicą w 1715 roku. 27 maja. wypalony. "

Po kasacie Zgromadzenia Karmelitów w 1844 roku kościół świętej Teresy z kaplicą zamieniono na kościół parafialny, taki stan istnieje do dzisiaj. W dniu 2 lipca 1927 roku [19] obraz uroczyście został koronowany. Madonna Ostrobramska otrzymała dwie złote korony.

Sanktuarium Ostrobramskie szczęśliwie przetrwało liczne wojny i okupacje, pełniąc nieprzerwanie swą funkcję religijną. To tutaj i dzisiaj, jak i przed wiekami, przybywają rzesze pielgrzymów z całego świata. 4 września 1993 roku modlił się tu papież Jan Paweł II. [20]

.„Ta Ostrobramska świątynia od wielu już wieków każdego dnia widzi licznych pielgrzymów, przynoszących Matce Miłosierdzia swoje radości i troski. Dlatego ta Brama stała się miejscem spotkania z Matką Chrystusa i Kościoła, miejscem jedności wszystkich wierzących tego kraju. Chrześcijanie z Litwy, Polski, Białorusi, Ukrainy i innych krajów gromadzą się tu, by w obliczu Dziewicy Maryi, jak bracia i siostry dzielić się tą samą wiarą, jedną nadzieją i prawdziwą miłością(….).”

Papież Jan Paweł II w  czasie wizyty 4 września 1993 roku ofiarował „Złotą różę”

Latem z Polski wyrusza piesza pielgrzymka [21] do Madonny z Ostrej Bramy. Kult Matki Wileńskiej trwa każdy turysta, czy pielgrzym zatrzymuje się w zadumie nad obrazem.

Wśród pielgrzymów była też grupa Archikonfraternia Literackiej [22] z Mysłowic.

Plakat  Archikonfraterni Literackiej
zapraszający na pielgrzymkę  do Wilna 

„Madonno co Wileńskiej Ostrej Bramy spoglądasz na miasto,

 otocz mieszkańców i pielgrzymów swoją opieką,

 pomagaj w czasie dnia i nocy.

Amen”

W kaplicy Matki Bożej Ostrobramskiej msze święte [23] odprawiane w języku litewskim są o godzinie 9:00 ,a o 10:00 w języku Polskim. Nie wstyć się łez, gdy odmawiasz litanię u Ostrej bramy mówiąc słowami:

„Królowo Korony Polskiej

- módl się za nami”

Gdy już wyjdziesz z kaplicy w stronę miasta podziwiać zakątki Wileńszczyzny niech cię prowadzi wieszcz Adam Mickiewicz opowiadając tak

„…Na Ponarskiej Górze

Przy ognisku myśliwskim,

Na niedźwiedziej skórze

Leżał , słuchając pieśni mądrego Lizdejki,

A Wiliji widokiem i szumem w Wilejki…

(…). ” -,,PAN Tadeusz ”

Sięgając przeszłości idź ku przyszłości, gdzie odkrywanie Wilna pozwoli poznać architekturę, kulturę i mieszkańców.

JZ

---

[1] Wilno –stolica Litwy

[2] Brama –fortyfikacja obronna otaczająca całe miasto, powstanie około 1522roku -mająca chronić przed atakami Tatarów -kiedyś było bram 9 , jedyna zachowana północna znana bramą Miednicką –dziś Ostrą bramą –co można tłumaczyć na ostrzu noża

[3] Na ścianie bramy zobaczymy fresk Jezusa Króla, po drugiej stronie idąc od miasta zobaczymy kaplicę z Łaskami słynącymi obrazem Madonny zwanej Ostrobramską

[4] Adam Bernard Mickiewicz herbu Poraj ur. 24 grudnia 1798 w Zaosiu lub Nowogródku zm. 26 listopada 1855 w Konstantynopolu – polski poeta, działacz polityczny, publicysta, tłumacz, filozof, działacz religijny, mistyk, organizator i dowódca wojskowy, nauczyciel akademicki.

[5] Kościół świętej Teresy

[6] Powstanie Styczniowe 22 stycznia 1863roku w Królestwie Polskim ,a na Litwie 1 lutego wybucha przeciw Imperium Rosyjskiemu

[7] Ikona upamiętniająca wizytę Papieża Jana Pawła II w Wilnie  w holu kościoła świętej Teresy przy wejściu po schodach do Kaplicy Ostrobramskiej

[8] Modlitwa do Matki Ostrobramskiej

[9] Prawdopodobne powstanie obrazu Madonny 1620-1630 roku ,na  wzór malarza holenderskiego Martina de Voso

[10] 2 lipiec 1927 uroczysta koronacja obrazu złotymi koronami przez arcybiskupa metropolitę Warszawskiego kardynała Aleksandra Kakowskiego

[11] 1671 rok złotnicy wileńscy ofiarują ozdobną srebrną sukienkę

[12] Duży ,srebrny półksiężyc – z napisem Wotum

[13] Ojcowie Karmelici – wywodzący się z Małopolski

[14] Powstał 1624 roku -drewniany Kościółek obok bramy

[15] 1688 rok oo. Karmelici uzyskują przywilej opieki nad obrazem bramowym i rozpoczyna się kult Madonny i cuda łaski uproszone przez Maryję

[16] Ostateczna budowla kaplicy ,która jest do dzisiaj uzyskała kształt latach 1829 - 1830

[17] Kult Bożego Miłosierdzia i wystawienie obrazu Miłosierdzia Bożego publicznie w Ostrej Bramie 26-28 kwietnia 1935 roku

[18] Świadectwa cudów zapisanych w kronikach kaplicy Matki Bożej

[19] 2 lipca 1927 roku- koronacja obrazu dwoma koronami

[20] Papież Jan Paweł II pielgrzymuje na Litwę do Wilna 4 września 1993 roku modląc się w kaplicy Ostrobramskiej różańcem ,oraz ofiarowuje Wotum – „Złotą Różę”

[21] Piesze pielgrzymki do Madonny Ostrobramskiej

[22] Archikonfraternia Literacka –Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny -Dom Mysłowice

[23] Msze święte odprawiane w języku Litewskim o godz. 9:00, a w języku Polskim o 10:00