SZLAKIEM
AUSTRYJACKIM SALZBURG ŚWIĄTECZNY
STILLE
NACHT - CICHA NOC
Świąteczne
Bożonarodzeniowe podróże zaprowadziły mnie na Austriacką[1]
ziemię do Landu Salzburg. [2]
Położone w pobliżu granicy z Niemcami w Alpach nad rzeką Salzach. Region Salzburski
słynie z doskonałej bazy turystycznej sportów zimowych i słynnego festiwalu
Mozarta. Pierwszymi osadnikami byli Celtowie. Samo miasto
zostało założone przez świętego Ruperta [3] biskupa Salzburga w 696 roku.
Zakłada tam klasztor świętego Piotra, dzisiejsza katedra. W katedrze możemy
zobaczyć chrzcielnicę, przy której był poświęcony Amadeusz Mozart [4] późniejszy organista katedralny.
Jaką
tajemnicę kryje Salburg?
Niewątpliwie muzyczne dziedzictwo rodziny Mozarta rozsławiło
Austrię. Ale czy wiemy jeszcze o najbardziej znanej kolędzie na świecie, którą
jest „Cicha noc” – że powstała w krainie Salzburskiej. Tradycję śpiewania kolęd
[5] została zaczerpnięta z Włoch
i sięga czasów świętego Franciszka z Asyżu, który jako pierwszy ułożył, oraz
była śpiewana przy szopce. Najstarsza zachowana Polska kolęda pochodzi z 1424
roku i rozpoczyna od słów „Zdrow bądź,
krolu anjelski.” [6] Tworzenie pieśni
kolędniczych w Polsce rozwinęło się w XVII i XVIII wieku, wtedy to powstała
kolęda:
„ W żłobie leży” –
autorstwa księdza Piotra Skargi.
„Bóg się rodzi”- którą
napisał Franciszek Karpiński. Warto tu zwrócić uwagę że wcześniejsze kolędnicze
pieśni były tłumaczone z łaciny i przywędrowały od braci Czeskich. W dorobku kulturowym
Polskiej tradycji kolędniczej to ponad 500 kolęd i pastorałek. Dziedzictwo
gatunku kolęd Polskich zostało wydane w 1843 jako zbiór „Pastorałki i kolędy z
melodiami czyli piosnki wesołe ludu w czasie świąt Bożego Narodzenia po domach
śpiewane” – autorem publikacji był ksiądz Michał Mioduszewski. U sąsiadów z
zachodu, czyli Niemców [7] kolędnicze śpiewanie jest
dość długie. Trzeba dodać że występuje jako w tradycji Katolickiej i
Protestanckiej z najstarszych to „In dulci jubilo” – XIV wiek.
Z Protestanckich możemy usłyszeć : „Vom
Himmel hoch” (Jam z niebios zszedł) -XVI wieku autorem tekstu z 1534 roku jest
sam Marcin Luter. Bogatą kolekcję kolęd posiada kościół Angielski. Ale przejdźmy
już do Austrii i kolędy „Cicha Noc”. Autorem „Stille Nacht” [8] jest Joseph Mohr wikary
działający w Mariapfarr w regionie Lungau to południowo-wschodnia część landu
Salzburg, który w 1816 roku napisał tekst.
W 1817 roku Joseph Mohr [9] zostaje przeniesiony do
nowej powstałej parafii świętego Mikołaja w Oberndorf bei Salzburg tam też
proponuje organiście Franzowi Gruberowi napisanie muzyki do swojego wiersza. 24
grudnia 1818 roku w czasie pasterki w parafii świętego Mikołaja została
zaśpiewana i doczekała się premiery.
Mohr śpiewał partię tenorową i grał na gitarze, Gruber zaś wykonywał partię basową. Kompozycja była napisana na 2 głosy solowe z towarzyszeniem chóru i gitary.
Mohr śpiewał partię tenorową i grał na gitarze, Gruber zaś wykonywał partię basową. Kompozycja była napisana na 2 głosy solowe z towarzyszeniem chóru i gitary.
1. Stille
Nacht! Heilige Nacht! [10]
Alles
schläft; einsam wacht
Nur
das traute heilige Paar.
Holder
Knab im lockigten Haar,
Schlafe
in himmlischer Ruh!
Schlafe
in himmlischer Ruh!
2. Stille
Nacht! Heilige Nacht!
Gottes
Sohn! O wie lacht
Lieb´
aus deinem göttlichen Mund,
Da
schlägt uns die rettende Stund´.
Jesus
in deiner Geburt!
Jesus
in deiner Geburt!
3. Stille
Nacht! Heilige Nacht!
Die
der Welt Heil gebracht,
Aus
des Himmels goldenen Höhn
Uns
der Gnaden Fülle läßt seh´n
Jesum
in Menschengestalt,
Jesum
in Menschengestalt
4. Stille
Nacht! Heilige Nacht!
Wo
sich heut alle Macht
Väterlicher
Liebe ergoß
Und
als Bruder huldvoll umschloß
Jesus
die Völker der Welt,
Jesus
die Völker der Welt.
5. Stille
Nacht! Heilige Nacht!
Lange
schon uns bedacht,
Als
der Herr vom Grimme befreit,
In
der Väter urgrauer Zeit
Aller
Welt Schonung verhieß,
Aller
Welt Schonung verhieß.
6. Stille
Nacht! Heilige Nacht!
Hirten
erst kundgemacht
Durch
der Engel Alleluja,
Tönt
es laut bei Ferne und Nah:
Jesus
der Retter ist da!
Jesus
der Retter ist da!
Sam
organista nie przywiązywał szczególnego znaczenia do tej kolędy uważając ją za „prostą
kompozycję”. Sama kolęda wkrótce była znana w całej okolicy Salzburga najstarsze
notatki pochodzą z 1822 roku. Królewska kapela dworska w Berlinie pisze list o
twórcę tego dzieła.
30
grudnia 1854 roku Franz Gruber [11] opisał okoliczności
powstania utworu „Silent Night! Holy Night!” w „Authentische Veranlassung”. W 1866
roku- to aż 50 lat musiało upłynąć, aby ojczystym Salzburgu kolęda została
zaliczona do kanonu oficjalnych pieśni kościelnych. Dziś kolęda „Stille Nacht” czyli
„Cicha Noc ”została przetłumaczona na ponad 300 różnych języków i dialektów i
jest najczęściej śpiewaną kolędą w okresie Bożego Narodzenia.
JZ [12]
DO
GALERII FOTOGRAFII
Podróżnicy
polecają sprawdzoną bazę noclegową
[1] Austria –Kraj w
środkowej Europie.
[2] Salzburg –miasto statutowe
Austrii, stolica regiony Salzburskiego.
[3] Święty Rupert Rupert
z Salzburga- Ruprecht, Hrodperht, Hrodpreht, Roudbertus, Rudbertus, Robert-
święty kościoła katolickiego i wschodnio-ortodoksyjnego urodzony prawdopodobnie
650 w Wormacji, zmarł prawdopodobnie 27 marca 718 tamże-, biskup misyjny
Nadrenii, pierwszy biskup Salzburga w Austrii i patron regionu Salzburgland.
[4] Wolfgang Amadeus
Mozart urodzony 27 stycznia 1756roku w Salzburgu, zmarł 5 grudnia 1791roku w
Wiedniu – Austriacki kompozytor i wirtuoz gry na instrumentach klawiszowych,
którego twórczość związana była głównie z Wiedniem. Był siódmym dzieckiem
niemieckiego kompozytora Leopolda Mozarta oraz Anny Marii z domu Pertl. Na
chrzcie nadano mu imiona Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus
[5] Kolędy – Pieśni i
pastorałki okresu Bożonarodzeniowego
[6] „Zdrow bądź, krolu
anjelski.”- pierwsza kolęda Polska z 1424 roku Pod koniec XIX wieku odnalazł ją
Aleksander Brückner w rękopisie Biblioteki Załuskich w Petersburgu, pochodzącym
z biblioteki wikariuszy Wiślickich. Tekst zapisany został w kazaniu 1424 Jana
Szczekny, magistra Praskiego, późniejszego mnicha cysterskiego i spowiednika
królowej Jadwigi.
[7] Tradycja śpiewania
kolęd u Niemców.
[8] „Stille Nacht”-
czyli „Cicha Noc” Pieśń kolędnicza autorstwa wikarego Josepha Mohr z 1816 roku
melodię stworzył organista Franz Gruber 24 grudnia 1818 roku na pasterce w
kościele świętego Mikołaja w Oberndorf bei Salzburg kolęda miała swoją
premierę.
[9] Joseph Mohr-urodzony
11 grudnia 1792roku w Salzburgu, zmarł 4 grudnia 1848 roku w Wagrain to Austriacki
ksiądz, autor słów najpopularniejszej kolędy na świecie "Cicha noc".
[10] Oryginalny tekst
kolędy „ Stille Nacht ”
[11] Franz Xaver Gruber –
Urodzony 25 listopada 1787roku w Hochburg-Ach, zmarł 7 czerwca 1863 roku w
Hallein – Austriacki nauczyciel w szkole podstawowej i organista w kościele w Arnsdorfie.
Był kantorem w kościele świętego Mikołaja w sąsiedniej wsi Oberndorf. W
późniejszych latach przeniósł się do Hallein.
[12] Jacek Źróbek –
pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od
2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo,
reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik
blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz
współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych
między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.
Autor
kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę
istnienia.
W
działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska –
współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych
inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości
państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe,
północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.
