Robert Oszek Śląski żołnierz Niepodległości

ŚLĄSKIE POWSTAŃCZE HISTORIE ROBERT OSZEK – ŚLĄSKI ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁOŚCI

ŚLĄSKIE POWSTAŃCZE HISTORIE

ROBERT OSZEK – ŚLĄSKI ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁOŚCI

W Katowicach przy placu kopalni KWK „Wujek” [1] na ulicy Pola zobaczymy wystawę poświęconą Robertowi Oszkowi –żołnierzowi Niepodległości. [2]

ROBERT OSZEK - ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - WYSTAWA 

 Kim był Robert Oszek?

W 100 lecie rocznicy Powstań Śląskich, [3] dla Śląska to Robert był jednym z dyktatorów powstań Śląskich. Zatrzymajmy się na chwilę na życiorysie. Robert Oszek [4]urodził się 29 maja 1896 w Zabrzu przemysłowej wsi, wtedy położonej w Niemczech pomiędzy Gliwicami a Bytomiem. 
Jego rodzice wywodzili się z klasy robotniczej Georg – Jerzy Oschek, oraz mama Catharina – Katarzyna Oschek z domu Danch. 
31 maja 1896 roku w kościele pod wezwaniem świętego Andrzeja w Zabrzu został ochrzczony Robert Oszek. Rodzina mieszkała przy Sosnitzerchaussee 25 obecnie to ulica Franklina Delano Roosevelta. Dziś domu Oszków już nie ma. Dla Śląska to czas dynamicznego rozwoju przemysłu i Polskiego odrodzenia narodowego. Swoje wykształcenie rozpoczął w technicznej szkole realnej w Gliwicach.

ROBERT OSZEK - ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁOŚCI - DZIECIŃSTWO 

W gazecie „Powstaniec Śląski” [5] z 1938 tak opisuje dzieciństwo Oszka :[6]

„Natura żądna przygód , fantazja rycerska,

charakter bezkompromisowy, dzielny i twardy,

 duch odważny i pełen hardu….”

Dalej możemy przeczytać:

„ Nieletni chłopiec opiera się woli rodziny

i wybiera zawód marynarza,

odpowiadający jego romantycznym skłonnościom.”

Mając 15 lat w 1911 roku Robert postanawia uciec z domu 
wyruszając do Hamburga i podejmuje pracę na pokładzie
 Norweskiego statku wielorybniczym „Olaf II”,
spełniając swoje marzenia podróżnicze na którym pracował przez dwa lata.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - W CESARSKIEJ SŁUŻBIE 

Po powrocie do Niemiec, został powołany do cesarskiej floty marynarki wojennej i w latach 1912–1914 i tam też ukończył szkołę marynarki w Murwik(Mürwik) pod Flensburgiem.[7] Podczas I wojny światowej uczestniczył w ekspedycji do Meksyku i Haiti na krążowniku SMS „Blücher” [8] W trakcie pobytu w Meksyku, załoga krążownika wzięła udział w tłumieniu strajku robotników przemysłu naftowego. Za wypuszczenie kilku zatrzymanych robotników stanął przed sądem, został skazany na karę aresztu i zdegradowany. Po powrocie do Niemiec pełnił służbę na okrętach szkolnych „Hertha” i „Kaiserin Augusta”. Podczas pełnienia służby na krążowniku pancernym SMS „Blücher”, jako jeden z nielicznych członków załogi uratował się po jego zatopieniu w dniu 24 stycznia 1915.

Wtedy to zostaje awansowany do stopnia bosmana i skierowany do szkoły nawigacyjnej w Altonie. Potem zostaje oficerem pokładowym i dowódcą torpedowca „D-8”, którym dowodził do zakończenia I wojny światowej. W 1917 r. został odznaczony za męstwo Krzyżem Żelaznym I klasy.[9] Ostatecznie w 1919 roku porzuca służbę w Niemieckiej marynarce. 
W grudniu 1919 roku znalazł się w Polsce i wstąpił do Marynarki Wojennej. Swoją służbę rozpoczął w stopniu podporucznika marynarki w porcie wojennym w Toruniu. 

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - W POLSKIEJ MARYNARCE WOJENNEJ  

W lutym 1920 roku z grupą marynarzy służył w Flotylli Pińskiej.
 Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, będąc zastępcą dowódcy okrętu opancerzonego „Pancerny I”, od 17 sierpnia 1920 roku dowódcą monitora „Mozyrz”. W 1921 roku. Oszek wraca na swoje rodzinne ziemie Górnośląskie.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - NA GÓRNYM ŚLĄSKU 

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - NA GÓRNYM ŚLĄSKU
PRZY PANCERNIKU  KORFANTY 

W dniu 19 lutego 1921 roku zostaje mianowany porucznikiem marynarki, oraz urlopowany i skierowany na Górny Śląsk. 27 lutego 1921 roku [10] zgłosił się w Dowództwie Obrony Plebiscytu włączając się w działania mające na celu przyłączenia Górnego Śląska do Polski.
 Zostaje komendantem broni na powiat Katowicki.
 Na początku maja 1921 roku z byłych marynarzy tworzy specjalny oddział szturmowy, który został w zmotoryzowany i wyposażony w improwizowane samochody pancerne zwane „Korfanty”. I tak kolejne zadanie zostaje przydzielone jako dowódcy oddziału - biorąc udział w walkach w trakcie III powstania Śląskiego w składzie Grupy „Północ”, w bitwie o Górę Świętej Anny.

 W dniu 4 czerwca 1921 roku dowodził oddziałem, który stłumił bunt w dowództwie Grupy „Wschód”, którego członkowie zamierzali aresztować Wojciecha Korfantego. 
Tak wspomina Mieczysław Kucharuk [11]- wspomnienie z III powstania „Zaranie Śląskie” 1966:

„Blondyn o niebieskich oczach patrzących bystro i twardo,

o twarzy zawsze gładko wygolonej, uśmiechnięty i zadowolony z życia.

Chociaż był w granatowym cywilnym ubraniu bez żadnych odznak,

to jednak cała jego postawa i każdy ruch zdradzały urodzonego żołnierza. Krępy, silny wzrostu średniego.

Chodził – jak przystało na marynarza – lekko chwiejnym krokiem”

Po zakończeniu powstania został komendantem konspiracyjnej Organizacji „P”, której celem była ochrona polskich placówek i instytucji do momentu ich przejęcia przez władze polskie.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - W NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ 

 Funkcję tę pełnił do czerwca 1922 roku. 
W 1922 roku został awansowany do stopnia kapitana marynarki i ponownie rozpoczął służbę w Marynarce Wojennej.

W 1924 roku został zdemobilizowany. Aktywnie też działał w Związku Powstańców Śląskich.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - POŻEGNANIE BOHATERA 

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - POŻEGNANIE BOHATERA

Zmarł w Katowicach 13 kwietnia 1938 roku. 
W dniu 16 kwietnia został pochowany na cmentarzu garnizonowym w Katowicach przy ul. Zgrzebnioka -obecnie pomiędzy ul. Ceglaną i ul. Meteorologów.

JZ [12]

---

[1] Plac przy kopalni Wujek w Katowicach – ulica Pola

[2] Wystawa – pt : Robert Oszek – 1896-1938 Żołnierz Niepodległości

[3] 100 rocznica Powstań Śląskich -1919 Pierwsze Powstanie Śląskie wybuchło w Mysłowicach

[4] Robert Oszek - urodzony 29 Maja 1896 roku w Zabrzu,  zmarł 13kietnia 1938 roku w Katowicach. Syn Georga –Jerzego i Cathariny –Katarzyny Oschek. Marynarz najpierw służący w Armii cesarskiej jako kapitan, od 1919 roku w marynarce Wojennej Polskiej ,jako oficer ,Dowódca III Powstania Śląskiego

[5] „Powstaniec Śląski” - gazeta śląska Organ Związku Powstańców górnośląskich P. P. S

[6] Cytat – dzieciństwo – Roberta Oszka w gazecie „Powstaniec Śląski” 1938 rok

[7] Murwik(Mürwik) - miasto w Niemczech dzielnica Flensburga po wschodniej stronie Zatoki Flensburskiej, Znajdowała się tam Akademia Marynarki Wojennej Niemiec

[8] SMS „Blücher”- niemiecki krążownik pancerny z okresu I wojny światowej, w służbie od 1909 roku. Zatopiony 24 stycznia 1915 roku podczas bitwy na Dogger Bank.

[9] Krzyż Żelazny I klasy to  pruskie, potem niemieckie odznaczenie wojskowe nadawane za męstwo na polu walki, czy sukcesy dowódcze.

[10] 27 luty 1921 roku Robert Oszek zgłasza się do Dowództwa obrony plebiscytu . Potem staje się dowódcą grupy „północ” walcząc z swoimi marynarzami w III powstaniu Śląskim na Górze Świętej Anny

[11] Mieczysław Kucharuk – wspomnienie o Robercie Oszku – „ Zaranie Śląskie”- jako powstańcu III powstania Śląskiego

[12] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

JASIELSKIE OPOWIEŚCI MORZEM PISANE

JASIELSKIE OPOWIEŚCI MORZEM PISANE

Na szlaku Podkarpacia jednym z wielu miast może być Jasło.

Co warto zobaczyć, gdzie się udać?

Niedaleko rynku znajduje się muzeum regionalne Jasła[1], które posiada ciekawe eksponaty, są to zegary, numizmatyka, czy regionalne dziedzictwo.

 Zatrzymując się na chwilę tam  można zobaczyć wystawę czasową pt:

,,Morskie opowieści –czyli jasielskie opowieści z morzem w tle”.[2]

Z Kroniki muzeum regionalnego w Jaśle 

Jednym z osób które przybliżyły morze sprzed milionów lat był jasielski lekarz okulista Stanisław Kadyi [3]żyjący od 1900-1980 roku pochodzący z rodziny Węgierskiej. Stanisław zostawił po sobie wiele ciekawych eksponatów przyrodniczych paleontologicznych i geologicznych. Chociaż wykształcił się w Krakowie wrócił do swojego miasta. Podkreślał w słowach swoją rolę mówiąc tak:

"Nigdy nie żałowałem swojej decyzji powrotu do Jasła, mimo iż w Krakowie stała przede mną kariera naukowa, praca w klinice, zdawałem sobie sprawę z tego, jak bardzo byłem tu potrzebny..."

Gdy oglądamy ekspozycję  dostrzeżemy, że Stanisław zbierał swoje zbiory z pasją kolekcjonerką i umiał opracować swoje kolekcje paleontologiczne.

Kolekcja paleontologiczna  Stanisława Kadiego 

Jak możemy dowiedzieć się Kadyi zebrał kilka tysięcy eksponatów reprezentujących ponad 1000 gatunków flory i fauny kopalnej. W bogatym zbiorze znalazły się między innymi 2 unikaty: świstak z plejstocenu oraz żółw maski z okresu oligocenu, którego Kadyi był odkrywcą. Niewielkich rozmiarów żółw zamieszkiwał niegdyś płytkie wody morza pokrywającego tereny obecnych okolic Jasła, a obecny brzeg lub wyspy umożliwiały składanie jaj. Panujący wówczas klimat był klimatem tropikalnym lub subtropikalnym. Na wystawie zobaczymy liczne okazy organizmów morskich; ttylobity, odciski ryb wraz z roślinnością wodną, amonity. Powracając z dalekiej podróży w dawny morski świat zobaczymy inne opowieści malowane pędzlem artystów Jasielskich, którzy spędzali chwile nad Bałtykiem. Prezentowane obrazy pochodzące Ignacego Pinkasa [4]– to nostalgiczne pejzaże.

Ignacy Pinkas-Łódka na brzegu morza-olej na płótnie 1933 rok

 Kolejny artysta to Stanisław Witkowski ,który odwiedzał córkę  w Szczecinie. Zobaczymy jeszcze malarzy Jana Wodyńskiego, Erwina Czerwenki i Prosnowskiego.

Ale cóż opowieści o morzu znaczyły, gdyby nie było marynarza i statku.

Na wystawie zobaczymy pamiątki Wincentego Cygana[5],

Wincenty Cygan - autoportret

który urodził się w Bieszczadach, ale wychowywał w Jaśle, gdzie mieszkał od 4 roku życia. Tu ukończył szkołę powszechną i rozpoczął naukę w Gimnazjum, którą musiał jednak przerwać ze względu na trudną sytuację finansową. Uczył się malarstwa u Zdzisława Truskolaskiego. Jako ochotnik w 1937 roku wstąpił do Marynarki Wojennej. Przeszkolenie odbył na okrętach O.R.P. Mazuń i O.R.P. Bałtyk. W czasie II wojny światowej pływał na O.R.P. Błyskawica i O.R.P. Dragon. Od 1945 roku mieszkał w Szkocji. Brał udział w obronie Narwiku, uczestniczył w konwojach morskich na Atlantyku, Morzu Północnym i Śródziemnym. Odznaczony wieloma medalami: Medalem Morskim, Gwiazdą Atlantyku, Gwiazdą Afryki, Gwiazdą Wojny 1939-45, Medalem za Obronę Narwiku, Medalem za Wojnę Obronną 1939r., Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Jest autorem książki "Granatowa załoga" i zbioru opowiadań: "Z falą i pod fale. W 1996 roku wrócił do Jasła. Pamiątki i obrazy przekazał do Muzeum w Jaśle. Zmarł 1 marca 1998 roku Spoczywa na cmentarzu w Jaśle. Zmierzając już dalej odkryjemy że Jasło w swojej historii ma swój statek Z okazji 600 rocznicy nadania praw miejskich, z inicjatywy Koła Jaślan na Wybrzeżu, w tym jego założyciela i prezesa Kazimierza Hefka, podjęto starania, aby jeden ze statków Polskich Linii Oceanicznych nazwać imieniem „Jasło". [6] Statek Jasło to motorowiec chłodnia, drobnicowiec wybudowany w 1967 roku w Aalborg w Danii, którego serce, wysokoprężny silnik, został wykonany w Polsce. Liczył ponad 100 m długości i prawie 15 m szerokości. Uroczystość wodowania odbyła się 1 kwietnia 1967 roku, a podniesienie bandery 7 sierpnia w Gdyni. Na uroczystości obecna była 15-to osobowa delegacja z Jasła. Przywieźli na tę okazję dary dla statku: wykonany przez jasielskich rzemieślników herb miasta, emblemat cechowy oraz regionalne prace plastyczne' Wśród darów były też: makieta szybu naftowego i model wieży destylacyjnej, szklane patery z herbem oraz beczułki z najlepszym winem z Pektowinu Pierwszy rejs odbył się 10 sierpnia 1967 roku Kapitanem statku został Jan Drączkowski. Patronat nad statkiem sprawował ZTS Gamrat oraz Liceum Ogólnokształcące w Jaśle. W szkole założone zostało Koło Przyjaciół Morza. „Jasło" odbył w sumie ok. 250 rejsów. Służył Polskim Liniom Oceanicznym 20 lat, po czym został sprzedany egipskiemu armatorowi i przemianowany na Heliopolis Sea. W listopadzie 1998 zapalił się i zatonął Pamiątką po MS ,Jasło” jest pomnik ,,Jasielska Kotwica” Kotwica, która jest wkomponowana w pomnik nie pochodzi z MS „Jasło" ale z jednostki MS „Oleśnica'. Na pomniku znajduje się napis „Pamiątka wodowania 10 IV 1967." Pomnik został odsłonięty podczas „Dni Jasła", które miały miejsce w dniach 29 maja-6 czerwca 1971 roku. Głębiny oceanów i mórz zostawiają  inne jeszcze dary ,a są to muszle[7]. Na wystawie  możemy podziwiać prywatną kolekcję dyrektora Jasielskiego Muzeum pana Alfreda Sepioła ,a pochodzącą z  różnych zakątków mórz świata. Piękno kształtów zachwyca oczy. Conchifera, tak nazywamy muszlowce to obejmujące ponad 125.000 gatunków. Najpopularniejsze wśród kolekcjonerów to porcelanki. Jest ich około 200 gatunków. Muszle mają od kilku do kilkunastu centymetrów wielkości, gładką, błyszczącą powierzchnię, z charakterystycznymi zębami na wardze zawiniętej do wewnątrz. Od wieków obecne były w różnych kulturach świata, od starożytnego Egiptu, przez Rzym, gdzie poświęcane były Afrodycie, jako amulety przeciwko bezpłodności, na Fidżi i Wyspach Salomona zaś jako oznaka piastowanego urzędu i odpowiednik korony królewskiej. Niektóre odmiany były środkiem płatniczym w Chinach i Afryce. Nasza wędrówka po muzealnej ekspozycji dobiega końca. Co jeszcze można zobaczyć w Muzeum zostawiam już podróżnikom i odkrywcom.

 JZ

Jasielskie opowieści morzem pisane 

__________________________________________

zdjęcia można zobaczyć i zamówić (tutaj)

cod QR do zdjęć

---

[1] Muzeum regionalne w Jaśle – ul. Kadyiego 11

[2] Morskie opowieści ,czyli jasielskie opowieści z morzem w tle –tytuł  czasowej wystawy -7lipca do 20 sierpnia 2017

[3] Stanisław Kadyi -lekarz okulista -1900 -1980

[4] Ignacy Pinkasa  malarz 1888-1935

[5] Wincenty Cygan –marynarz 1916 - 1998

[6] Statek Polskich Linii Oceanicznych – Imieniem „Jasło” 1 kwiecień 1967 rok. Pomnik ,,Jasielska kotwica ” znajduje się w Jaśle

[7] Muszle – prywatna kolekcja pana Alfreda Sepioły