SZLAKIEM OPOLSKIM – KĘDZIERZYN-KOŹLE HISTORIE POWSTAŃ ŚLĄSKICH

SZLAKIEM OPOLSKIM – KĘDZIERZYN-KOŹLE

HISTORIE POWSTAŃ ŚLĄSKICH

Wakacyjny czas dla turysty to okazja poznania różnych zakątków Polski jednym z miast może być Kędzierzyn – Koźle [1] znane np.: z zakładów Azotowych, [2] czy dawnej twierdzy Koźle. [3] Spacerując uliczkami Kędzierzyna dotarłem na plac przed urzędem miasta. [4] Ukwiecony plac z fontanną dla mieszkańców to raj w upalne dni. 

Ale mnie zainteresowała wystawa plenerowa. [5] Ekspozycja związana jest 100 rocznicą powstań Śląskich. [6] Tytułem wystawy to Śląskie drogi do Niepodległości.

Na kilkunastu planszach zobaczymy Śląską ziemię regionu szczególnie regionu Koźla i Opolskiego, gdzie toczyły się walki w czasie powstań Śląskich szczególnie w III powstaniu.

W pobliskim rejonie Góry świętej Anny. [7] Przyglądając się planszom poznamy dlaczego wybuchły powstania i rolę postaci. Po 123 latach gdy Polska [8] wróciła na mapy świata to niewątpliwie ważne świadectwo społeczności walczącej, ale i nauka dla dzisiejszego pokolenia, które powinno pamiętać o Ojczyźnie. Jedną z twarzy niepodległości tamtych czasów był ksiądz Józef Lodzin. [9] W czasie III powstania 6maja 1921 z Łabęd wyruszył 1 Katowicki pułk piechoty imieniem Józefa Piłsudskiego dowodzony przez Walentego Fojkisa .7 maja 1921 roku zajął Sławięcice i Blachownie 4 czerwca 1921roku niemieckie odziały zdobywają port Koźle, Kłodnicę i Kędzierzyn. W tym samy czasie powstańcy w Sławięcicach wysadzają most kolejowy. 

W pałacu  w Slawentzitz –Sławięcice grupa oficerów polskich spotkała się podczas III powstania śląskiego, a byli to kapitan Leon Bulowski, kapitan Robert Oszek ( Zobacz), kapitan Jan Chodźko, porucznik Jan Kowalewski [10]

Istotną rolą była też walka plakatowa, która przygotowała mieszkańców Śląska do plebiscytu. Gdy już zapoznamy się historią powstańczego Śląska możemy wybrać się szlakiem pamięci powstańców [11] w Kędzierzynie i Koźlu. 

W Kędzierzynie pomnik powstańczy znajduje się na cmentarza komunalnym – Kuźniczka, i przy Piotra Skargi, Dziergowicach, Odsłonięcie ostatniego odbyło się 7 maja 1971 roku na placu Rodła na osiedlu Pogorzelec. 

Napis na żeliwnej tablicy umieszczonej na pomniku głosi: 

"Miejsce uświęcono krwią Powstańców Śląskich - Jana Kałuży, Ignacego Leszczyka, Jana Leszczyka, Leona Stolorza, Józefa Honczy, Józefa Droni - zamordowanych przez siepaczy pruskich dnia 7 V 1921 roku. Cześć ich pamięci. Społeczeństwo Kędzierzyna w 50. rocznicę trzeciego Powstania Śląskiego". 

W Koźlu jeden z pomników jest poświęcony kadetowi znajduje się na Piastowskiej. (Link tekstu muzyczny )

JZ [12]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Kędzierzyn –Koźle – miasto w województwie Opolskim

[2] Zakłady Azotowe

[3] Twierdza Koźle

[4] Urząd miasta w Kędzierzynie

[5] Wystawa pt.: „Śląsk – drogi do Niepodległości ”

[6] 100 lecie –Powstań Śląskich 1919-1920-1921

[7] Góra Świętej Anny - Najwyższe wzniesienie grzbietu Chełma wieś w województwie Opolskim - ważny punkt walk w III Powstaniu Śląskim 21-26 maja 1921 roku. Góra była miejscem zaciekłych walk z Freikorpsem .Walki powstańców zostały upamiętnione po 1990 na jednej z tablic z pól bitewnych, napisem Góra świętej Anny 21-27 V 1921 Na górze znajduje się też muzeum Czynu Powstańczego powstało w 40 rocznicę III powstania Śląskiego i klasztor Franciszkanów.

[8] Polska-po 123 latach wraca na mapy świata

[9] Józef Lodzin – duchowny jedna postać z twarzy Niepodległości. Urodzony 3 lutego 1862 w Zabrzegu koło Czechowic, zmarł 21 kwietnia 1929 roku w Cieszynie Był reprezentantem księstwa Cieszyńskiego w Wiedniu z ramienia Katolików. Potem był uczestnikiem i reprezentantem rady Narodowej księstwa Cieszyńskiego i konferencji w Paryżu . Działacz społeczny i polityk historyk był za przyłączeniem księstwa Cieszyńskiego do Polski.

[10] Jan Kowalski urodzony 24 października 1892 w Łodzi, zmarł 31 października 1965 w Londynie– podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, matematyk, lingwista i kryptolog, który złamał sowieckie szyfry w czasie wojny z bolszewikami, wieloletni oficer Oddziału II Sztabu Głównego.

[11] Pomniki znajdujące się ziemi Kędzierzyna - Koźla

[12] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

Robert Oszek Śląski żołnierz Niepodległości

ŚLĄSKIE POWSTAŃCZE HISTORIE ROBERT OSZEK – ŚLĄSKI ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁOŚCI

ŚLĄSKIE POWSTAŃCZE HISTORIE

ROBERT OSZEK – ŚLĄSKI ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁOŚCI

W Katowicach przy placu kopalni KWK „Wujek” [1] na ulicy Pola zobaczymy wystawę poświęconą Robertowi Oszkowi –żołnierzowi Niepodległości. [2]

ROBERT OSZEK - ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - WYSTAWA 

 Kim był Robert Oszek?

W 100 lecie rocznicy Powstań Śląskich, [3] dla Śląska to Robert był jednym z dyktatorów powstań Śląskich. Zatrzymajmy się na chwilę na życiorysie. Robert Oszek [4]urodził się 29 maja 1896 w Zabrzu przemysłowej wsi, wtedy położonej w Niemczech pomiędzy Gliwicami a Bytomiem. 
Jego rodzice wywodzili się z klasy robotniczej Georg – Jerzy Oschek, oraz mama Catharina – Katarzyna Oschek z domu Danch. 
31 maja 1896 roku w kościele pod wezwaniem świętego Andrzeja w Zabrzu został ochrzczony Robert Oszek. Rodzina mieszkała przy Sosnitzerchaussee 25 obecnie to ulica Franklina Delano Roosevelta. Dziś domu Oszków już nie ma. Dla Śląska to czas dynamicznego rozwoju przemysłu i Polskiego odrodzenia narodowego. Swoje wykształcenie rozpoczął w technicznej szkole realnej w Gliwicach.

ROBERT OSZEK - ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁOŚCI - DZIECIŃSTWO 

W gazecie „Powstaniec Śląski” [5] z 1938 tak opisuje dzieciństwo Oszka :[6]

„Natura żądna przygód , fantazja rycerska,

charakter bezkompromisowy, dzielny i twardy,

 duch odważny i pełen hardu….”

Dalej możemy przeczytać:

„ Nieletni chłopiec opiera się woli rodziny

i wybiera zawód marynarza,

odpowiadający jego romantycznym skłonnościom.”

Mając 15 lat w 1911 roku Robert postanawia uciec z domu 
wyruszając do Hamburga i podejmuje pracę na pokładzie
 Norweskiego statku wielorybniczym „Olaf II”,
spełniając swoje marzenia podróżnicze na którym pracował przez dwa lata.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - W CESARSKIEJ SŁUŻBIE 

Po powrocie do Niemiec, został powołany do cesarskiej floty marynarki wojennej i w latach 1912–1914 i tam też ukończył szkołę marynarki w Murwik(Mürwik) pod Flensburgiem.[7] Podczas I wojny światowej uczestniczył w ekspedycji do Meksyku i Haiti na krążowniku SMS „Blücher” [8] W trakcie pobytu w Meksyku, załoga krążownika wzięła udział w tłumieniu strajku robotników przemysłu naftowego. Za wypuszczenie kilku zatrzymanych robotników stanął przed sądem, został skazany na karę aresztu i zdegradowany. Po powrocie do Niemiec pełnił służbę na okrętach szkolnych „Hertha” i „Kaiserin Augusta”. Podczas pełnienia służby na krążowniku pancernym SMS „Blücher”, jako jeden z nielicznych członków załogi uratował się po jego zatopieniu w dniu 24 stycznia 1915.

Wtedy to zostaje awansowany do stopnia bosmana i skierowany do szkoły nawigacyjnej w Altonie. Potem zostaje oficerem pokładowym i dowódcą torpedowca „D-8”, którym dowodził do zakończenia I wojny światowej. W 1917 r. został odznaczony za męstwo Krzyżem Żelaznym I klasy.[9] Ostatecznie w 1919 roku porzuca służbę w Niemieckiej marynarce. 
W grudniu 1919 roku znalazł się w Polsce i wstąpił do Marynarki Wojennej. Swoją służbę rozpoczął w stopniu podporucznika marynarki w porcie wojennym w Toruniu. 

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - W POLSKIEJ MARYNARCE WOJENNEJ  

W lutym 1920 roku z grupą marynarzy służył w Flotylli Pińskiej.
 Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, będąc zastępcą dowódcy okrętu opancerzonego „Pancerny I”, od 17 sierpnia 1920 roku dowódcą monitora „Mozyrz”. W 1921 roku. Oszek wraca na swoje rodzinne ziemie Górnośląskie.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - NA GÓRNYM ŚLĄSKU 

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - NA GÓRNYM ŚLĄSKU
PRZY PANCERNIKU  KORFANTY 

W dniu 19 lutego 1921 roku zostaje mianowany porucznikiem marynarki, oraz urlopowany i skierowany na Górny Śląsk. 27 lutego 1921 roku [10] zgłosił się w Dowództwie Obrony Plebiscytu włączając się w działania mające na celu przyłączenia Górnego Śląska do Polski.
 Zostaje komendantem broni na powiat Katowicki.
 Na początku maja 1921 roku z byłych marynarzy tworzy specjalny oddział szturmowy, który został w zmotoryzowany i wyposażony w improwizowane samochody pancerne zwane „Korfanty”. I tak kolejne zadanie zostaje przydzielone jako dowódcy oddziału - biorąc udział w walkach w trakcie III powstania Śląskiego w składzie Grupy „Północ”, w bitwie o Górę Świętej Anny.

 W dniu 4 czerwca 1921 roku dowodził oddziałem, który stłumił bunt w dowództwie Grupy „Wschód”, którego członkowie zamierzali aresztować Wojciecha Korfantego. 
Tak wspomina Mieczysław Kucharuk [11]- wspomnienie z III powstania „Zaranie Śląskie” 1966:

„Blondyn o niebieskich oczach patrzących bystro i twardo,

o twarzy zawsze gładko wygolonej, uśmiechnięty i zadowolony z życia.

Chociaż był w granatowym cywilnym ubraniu bez żadnych odznak,

to jednak cała jego postawa i każdy ruch zdradzały urodzonego żołnierza. Krępy, silny wzrostu średniego.

Chodził – jak przystało na marynarza – lekko chwiejnym krokiem”

Po zakończeniu powstania został komendantem konspiracyjnej Organizacji „P”, której celem była ochrona polskich placówek i instytucji do momentu ich przejęcia przez władze polskie.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - W NIEPODLEGŁEJ RZECZYPOSPOLITEJ 

 Funkcję tę pełnił do czerwca 1922 roku. 
W 1922 roku został awansowany do stopnia kapitana marynarki i ponownie rozpoczął służbę w Marynarce Wojennej.

W 1924 roku został zdemobilizowany. Aktywnie też działał w Związku Powstańców Śląskich.

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - POŻEGNANIE BOHATERA 

ROBERT OSZEK ŻOŁNIERZ NIEPODLEGŁEJ - POŻEGNANIE BOHATERA

Zmarł w Katowicach 13 kwietnia 1938 roku. 
W dniu 16 kwietnia został pochowany na cmentarzu garnizonowym w Katowicach przy ul. Zgrzebnioka -obecnie pomiędzy ul. Ceglaną i ul. Meteorologów.

JZ [12]

---

[1] Plac przy kopalni Wujek w Katowicach – ulica Pola

[2] Wystawa – pt : Robert Oszek – 1896-1938 Żołnierz Niepodległości

[3] 100 rocznica Powstań Śląskich -1919 Pierwsze Powstanie Śląskie wybuchło w Mysłowicach

[4] Robert Oszek - urodzony 29 Maja 1896 roku w Zabrzu,  zmarł 13kietnia 1938 roku w Katowicach. Syn Georga –Jerzego i Cathariny –Katarzyny Oschek. Marynarz najpierw służący w Armii cesarskiej jako kapitan, od 1919 roku w marynarce Wojennej Polskiej ,jako oficer ,Dowódca III Powstania Śląskiego

[5] „Powstaniec Śląski” - gazeta śląska Organ Związku Powstańców górnośląskich P. P. S

[6] Cytat – dzieciństwo – Roberta Oszka w gazecie „Powstaniec Śląski” 1938 rok

[7] Murwik(Mürwik) - miasto w Niemczech dzielnica Flensburga po wschodniej stronie Zatoki Flensburskiej, Znajdowała się tam Akademia Marynarki Wojennej Niemiec

[8] SMS „Blücher”- niemiecki krążownik pancerny z okresu I wojny światowej, w służbie od 1909 roku. Zatopiony 24 stycznia 1915 roku podczas bitwy na Dogger Bank.

[9] Krzyż Żelazny I klasy to  pruskie, potem niemieckie odznaczenie wojskowe nadawane za męstwo na polu walki, czy sukcesy dowódcze.

[10] 27 luty 1921 roku Robert Oszek zgłasza się do Dowództwa obrony plebiscytu . Potem staje się dowódcą grupy „północ” walcząc z swoimi marynarzami w III powstaniu Śląskim na Górze Świętej Anny

[11] Mieczysław Kucharuk – wspomnienie o Robercie Oszku – „ Zaranie Śląskie”- jako powstańcu III powstania Śląskiego

[12] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.