„CHRZEST-ŚWIĘTY WOJCIECH- POLSKA .DZIEDZICTWO ŚREDNIOWIECZNEGO GNIEZNA’’

„CHRZEST-ŚWIĘTY WOJCIECH- POLSKA .DZIEDZICTWO ŚREDNIOWIECZNEGO GNIEZNA’’

X zjazd Gnieźnieński 11 marzec 2016

Muzeum początków państwa Polskiego

W muzeum początków państwa Polskiego [1] w pierwszym dniu zjazdu Gnieźnieńskiego została otwarta wystawa zatytułowana: „Chrzest święty Wojciech -Polska dziedzictwo średniowiecznego Gniezna”. [2] Uroczystego otwarcia i przecięcia wstęgi dokonali Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda i Prymas Polski Wojciech Polak. [3]

Otwarcie wystawy ,,Chrzest święty Wojciech Polska dziedzictwo średniowiecznego Gniezna"

Wystawa została przygotowana w współpracy Muzeum, oraz archiwum Archidiecezjalnym w Gnieźnie i Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Ekspozycja podzielona jest na trzy części i przybliża problematykę początków polski wspólnoty narodowo-państwowej i roli Gniezna.

Tytuł części pierwszej to: „W gnieźnieńskim grodzie”-[4] istotą tej ekspozycji to sięgnięcie do okresu przedchrześcijańskiego, w ujęciu Gniezna jako ośrodka kultu religijnego. Zatrzymajmy się na chwilę na średniowiecznym znaczeniu „Świętej Góry”- [5] czyli Góry Lecha w Gnieźnie. To właśnie tam grupa archeologów potwierdziła ponadregionalny ośrodek kultu pogańskiego , można przypuszczać że tam trwały intronizacje pogańskich książąt -gdzie korzeniami sięgają pierwsi Piastowie[6]. Niewątpliwie rola społeczną odgrywał zespół grodowy , który osiągnął szczytową formę w 1 połowie XI wieku i składał się z czterech oddzielnych członów na powierzchni, aż 4,5 hektara .

zespół grodowy piastów 

Kolejna część ekspozycji zatytułowana: „Chrzest -początki kościoła w Gnieźnie”.[7] Wystawa przytacza tezę domniemanego chrztu Polski że mógł się odbyć w Gnieźnie. Nie znamy z przekazów historycznych pisanych miejsca, gdzie książę Mieszko I

płaskożeźba  chrzest Mieszka I

dał się ochrzcić wraz z najbliższym swym otoczeniem. Poszukiwania archeologiczne nie dają odpowiedzi, gdzie w Wielkopolsce dokonywały się masowe chrzty. Różne hipotezy; przeważają że na terenie władztwa polskiego władcy. Mogły to był cztery grody: Gniezno, Poznań, Ostrów Lednicki i Giecz[8]. W tym kontekście Gniezno jako duchowa stolica pogańskich plemion – miejsce ośrodka kultowego – było szczególnie predestynowane do manifestacji zmiany obrządku religijnego i narzucenia nowej wiary. Tym samym odwoływał się do czytelnego znaku dla wszystkich, określający początek nowej epoki. W część tej wystawy podkreśla się rolę osoby świętego Wojciecha

Monstrancja św Wojciecha 

i jego związki z Gnieznem. Ale i zjazd Gnieźnieński w roku 1000[9] czyni Gniezno stolicą Kościoła w Polsce.

Trzecia część wystawy to sięgnięcie do roli kościoła katedralnego i w swoim tytule „Gnieźnieński kościół katedralny”. [10]

W późnym średniowieczu Gniezno przestało być stolicą Królestwa, ale zostało nadal stolicą Kościoła w Polsce. To właśnie katedrze czczono jednego z najważniejszych patronów Królestwa Polskiego i jego grób przyciągał rzesze pielgrzymów z kraju i zagranicy. W centrum znajdują się drzwi z katedry -tworzące jakby bramę. Unikatowym zabiegiem wystawy może być próba odtworzenia w skali 1: 1 kaplicy św. Wojciecha, znajdującej się pośrodku nawy głównej kościoła, ochraniającej znajdującą się wewnątrz gotycką tumbę św. Wojciecha z jego relikwiami. Warto dodać że katedra gnieźnieńska pełniła rolę miejsc koronacji królów polskich a było ich pięć ostatnia koronacja w 1300 roku. Na wystawie można zobaczyć dokumenty z pieczęciami władców koronowanych właśnie w kościele gnieźnieńskim. Całość dopełniają cenne naczynia liturgiczne i księgi używane do sprawowania liturgii.

Wystawę „Chrzest – Św. Wojciech – Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna” można oglądać w dużej sali wystaw czasowych Muzeum Początków Państwa Polskiego do 25 października 2016 roku. Patronem honorowym tejże wystawy jest Prymas Polski, arcybiskup Wojciech Polak.

Jacek Źróbek

---

[1] Muzeum Początków Państwa Polskiego –Gniezno (kostrzemska ) 11 marzec 2016 X zjazd Gnieźnieński

[2] Tytuł wystawy: Chrzest św. Wojciecha -Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna

[3] Uroczyste odsłonięcie wstęgi – Prezydent RP Andrzej Duda Prymas Polski Wojciech Polak

[4] Tytuł ekspozycji części pierwszej: W gnieźnieńskim grodzie -

[5] Święta Góra – czyli góra Lecha średniowieczny ośrodek kultu pogańskiego

[6] Okres Piastów

[7] Tytuł części drugiej wystawy „Chrzest -początki kościoła w Gnieźnie”

[8] Grody Wielkopolskie, których mogły dokonywać się chrzty

[9] I zjazd Gnieźnieński.

[10] Trzecia część wystawy rola katedry