RYGA - SZLAKIEM ZABYTKÓW - DOM CZARNOGŁOWYCH

RYGA - SZLAKIEM ZABYTKÓW

DOM CZARNOGŁOWYCH

Wędrując ulicami starej Rygi natrafimy na ciekawy budynek zwany Czarnogłowym[1]. Dom- Rātslaukums 7 znajduje się przy placu ratuszowym i jest piękną wizytówką miasta.

Zatrzymajmy się nad samą nazwą Czarnogłowych.

BRACTWO CZARNOGŁOWYCH

 Czarnogłowi [2] to bractwo skupiające bogatych kawalerów i kupców, pochodzenia Niemieckiego, ale nie Wielkiej Gildy [3] -pierwotnie powstało w Tallinie jako organizacja militarna, pomagająca chronić miasto w razie zagrożeń rozruchów wewnętrznych lub najazdów z zewnątrz. Członkowie bractwa patrolowali mury miejskie. Patronem bractwa jest święty Maurycy, przedstawiany w ikonografii jako postać ciemnej karnacji. Powstanie bractwa to początek XV wiek.

 W źródłach kronik Tallina [4] pod datą 1460 roku odkryjemy ważnego członka czarnogłowych Hansa Pawels, który wywarł wielki wpływ na rozwój miasta Tallina i Rygi.

 Warto tu dopowiedzieć że odnoga „ryska” bractwa powstała niemal równocześnie z Tallińską – na początku XV wieku. Ryska organizacja Czarogłowych istniała od 1416 do 1939 roku. Bractwo działo bardzo prężnie i prowadzili towarzyskie życie.

 Gdy już poznaliśmy historię bractwa Czarnogłowych przyjrzyjmy się samemu Ryskiemu placowi ratuszowemu. Każdy pasjonat zabytków niewątpliwie swój wzrok skieruje na dom Czarnogłowych.

DOM CZARNOGŁOWYCH - PRZED WEJSCIEM 

W otoczeniu placu są jeszcze dwa budynki jeden to ratusz, [5] drugi Muzeum Okupacji Łotwy, [6] które prezentuje czasy od 1940 do 1991 roku, to okres okupacji niemieckiej i sowieckiej. Wstęp do muzeum jest bezpłatny -ale obowiązują dobrowolne datki.

Centralnym punktem placu ratuszowego jest pomnik Rolanda i jest patronem miasta.

 Ale wróćmy do domu Czarnogłowych. 

W pisanych źródłach budynek pierwszy raz pojawia w 1334 roku, wybudowany przez miasto i wynajęty początkowo kupcom z Wielkiej Gildii kupieckiej. Równocześnie siedzibę miało tu także Bractwo Czarnogłowych – kupców, nie powiązanych z Gildą.

Pierwszymi budowniczymi byli z Niemiec, którzy przybyli w 1202 roku , a osiedlili się na  zachód od dzisiejszych ulic Masarskiej (Skarnju) i Stodolnej (Skunju). Koncepcja rynku i powstanie to XIV wiek i stanowił dzisiejszy zarys placu ratuszowego.

 W średniowieczu zgromadzenie narodowe podejmowało decyzje w sprawach miasta i mieszkańców.

 To właśnie mistrz budowlany Dietrich Kreige [7]w 1334 roku upomina się o ten budynek dla organizacji kupieckich i rzemieślników.

 Dwie kamienice są w stylu architektonicznym wcześniej jako gotycka dziś przypomina formę w część barokową.

 Patrząc na fasadę [8] zobaczymy w centrum cztery posągi to:

 Neptun- Bóg morza i oceanów,

 Merkurego – bóg handlu i kupców

 i alegorie zgody i pokoju. 

FASADA KAMIENICY Z RZEŹBAMI :
NEPTUNA ,MERKUREGO I ALEGORII ZGODY I POKOJU 

Zobaczymy też tam rzeźbę głowy króla Artura,

 oraz świętego Jerzego na koniu.

 Kiedyś dom w Rydze był zwany Dworem Artura.

Na szczycie znajduje się astronomiczny zegar.

ZEGAR ASTRONOMICZNY - POWYŻEJ ZOBACZYMY DATY
ANNO DOMINNI 1334 I REKONSTUCJA ANNO DOMINNI 1999

 Powyżej zegara dostrzeżemy dwie daty Anno domini 1334 i dokonana renowacja 1999 roku. [9] 

W różnych okresach budynek był przebudowywany.

Pierwotnie budynek był domem mieszalnym. Największej przebudowy, dokonano w stylu Północnoeuropejskiego manieryzmu [10] w latach 1619 – 1625 roku.

Wtedy to elewacja frontonowa zyskała nową formę przez kamienne rzeźby dostały ozdoby z klępami metalowymi i został dodany ozdobny zegar. Bogactwo kupców Ryskich kawalerów czarnogłowych przyczyniło się do kupienia kamienicy w 1713 roku. 

Na drzwiach zobaczymy wyrzeźbioną głowę świętego Maurycego.

Kilka ciekawostek zobaczymy na elewacji frontonu są to pisane słowa: [11]

DEN GERECHT DICH GOTT LIEBT UND EHRT.

SEIN GESCHLECHT SEGNET UND VERMERT

SPRAWIEDLIWOŚĆ, KTÓRĄ UWIELBIAM JEST UDZIAŁEM W BOGU. 

JEGO MIŁOŚĆ JEST WIELKA!

 WIDER GESETZ UND GEWISSEN HANDDELN

THUT GOTTES SEGEN IN FLUCH VERWANDELN

PRAWO ODPOWIEDZIALNE I PEŁNE AKCJI.

ŻE BÓG BŁOGOSŁAWI

18 marca 1921 roku [12]w domu czarnogłowych podpisano traktat Ryski – pokój Ryski. Traktat pokojowy został zawarty pomiędzy Polską, Rosją i Ukrainą. Traktat składał się z 26 artykułów i był zobowiązaniem o nieingerowanie w sprawy wewnętrzne drugiego państwa. 

W czerwcu 1941 roku architektoniczny zespół Domu Czarnogłowych został zburzony. 1996 roku zaczęła się rekonstrukcja zakończona w 1999 roku.

 W grudniu 1999 roku odnowiony budynek zostaje poświęcony.

 Na portalu w domu widnieje napis

SOLLTICH EINMAL FALLEN NIEDER,

 SO ERBAUET MICH DOCH WIEDER !

Gdybym niegdyś zrujnowanym miał być,

wy znów musicie mnie odnowić

Dziś ta perełka architektoniczna stanowi wizówkę miasta i jest najważniejszą i najpiękniejszą atrakcją starej Rygi. 

Uroku dodaje bliskość kościoła świętego Piotra.

JZ[13]

Zobacz zdjęcia

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/ryga-szlakiem-zabytkow-dom-czarnoglowych

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Kamienica Czarnogłowych łot. Melngalvju nams, niem. Schwarzhäupterhaus ul Rātslaukums 7, Centra rajons, Rīga, LV-1050, Łotwa. Najpiękniejszy budynek starej Rygi

[2] Bractwo Czarnogłowych – to bogaci kawalerowie i kupcy . Założone w Tallinie XV wieku działała też w Rydze od 1416-1939 Patronem jest Święty Maurycy łacińska nazwa Mauritius zmarł około 286 lub na przełomie III i IV wieku w Agaunum, dzisiejsze Saint-Maurice ,to dowódca oddziału legendarnej Legii Tebańskiej męczennik chrześcijański, Kościoła katolickiego, prawosławnego i koptyjskiego, wspominany również przez ewangelików. W ikonografii ukazywany jest z gałązką palmową, sztandarem i lancą, koń, miecz, sztylet i tarcza . Wspomnienie przypada na 22 września

[3] Gildia z niemieckiego Gilde to związek; lub konfraternia z łacińskiego to współbractwo – W średniowieczu istniało jako stowarzyszenie o charakterze obronnym, religijnym lub towarzyskim. Dziś to izby przemysłowo handlowe, kupieckie. W XI wieku kupiectwo było najbogatszą warstwą miejskiej społeczności. kupcy organizowali się w gildie, wspólnie ponosząc koszty organizowania podróży i gromadzenia towarów, dzięki czemu rozkładało się ryzyko związane z handlem. Nazwą tą określano w północnej Europie także cechy rzemieślnicze.

Polska nazwa to „giełda” pochodzi od dolnoniemieckiego słowa „die Gilde”, a ta ze staroskandynawskiego gildi – oznaczająca zebranie, stowarzyszenie, następnie cech rzemieślniczy.

[4] Tallin –stolica Estonii

[5] Ratusz –siedziba  władz miasta Rygi  

[6] Muzeum Okupacji Łotwy – prezentuje okupację Niemiec i okresu sowieckiego

[7] Dietrich Kreige- mistrz budowlany

[8] Fasada kamienicy – z 4 rzeźbami Neptuna, Merkurego i alegorie zgody i pokoju

[9] Dwie daty widnieją na fasadzie budynku to 1334 i odnowienie kamienicy w 1999

[10] Północnoeuropejski manieryzm- to zjawisko w sztuce Europejskiej okresu XVI wieku wywodzące się z Włoch kształtujące okres Baroku. W północnej Europie możemy też odnaleźć Marcina Lutra co też wyrażało się w protestantyzmie. Manieryzm – to dążenie swoją  formą do doskonałości i wyrafinowania i subtelnością, ale w pewnym sensie rozrzutnością formy. Przedstawicielami tej sztuki są: Polidoro da Caravaggio, Perino del Vaga, Parmigianino, Rosso Fiorentino. Warto zwrócić uwagę na freski w kaplicy Sykstyńskiej „Sąd ostateczny” malowanej przez Michała Anioła –mają też cechy manieryzmu. W Polskiej architekturze możemy zobaczyć: domek loretański w Gołębiu, Brama Złota w Gdańsku i Wielka Zbrojownia w Gdańsku.

[11] Cytaty znajdujące się na frontonie budynku

[12] Traktat Ryski – często zwany pokojowym podpisany 18 marca 1921 roku pomiędzy Polską, Rosją i Ukrainą . Składał się z 26 artykułów. I zobowiązywał nie ingerowania w sprawy wewnętrzne drugiego państwa.  

[13] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku ,podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter, pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia. W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.