SZLAKIEM
OPOLSKIM – KĘDZIERZYN-KOŹLE
„Jaki
powód rzeki miały,
że się nagle posprzeczały,
I
jak długo trwały w gniewie.
Tego
nikt naprawdę nie wie…”
Jan
Brzechwa [1]
Z humorem Jana Brzechwy możemy powędrować na szlak
Opolski do jednego miast znajdujących się nad rzeką Odrą [2] i przy wylocie ujścia
Kłodnicy, a jest to Kędzierzyn – Koźle. [3] Chociaż historia miasta
jest krótka, bo powstała w 1975 roku z połączenia czterech osobnych organizmów
administracyjnych: Kędzierzyna, Koźla, Sławięcic i Kłodnicy. Ale sięgnijmy do
źródeł, wtedy nam pojawi się jedna nazwa, a jest nim Koźle [4] (Kosle) Była to ufortyfikowana
osada Kosle, którą opisał po łacinie w latach 1112–1116 Gall Anonim w Kronice
polskiej. Z kolei w 1283 roku nazwa Kędzierzyna [5] wymieniona została w
zlatynizowanej formie jako Kandersino, a w 1410 roku, Candirsyn.
Pierwsze wzmianki historyczne o Koźlu pochodzą z 1104 roku , jednak nadanie praw miejskich nastąpiło w 1281 roku. Ziemie te wówczas były księstwem Kozielsko-Bytomskim zarządzanymi przez Piastów Śląskich. 10 stycznia 1289 roku książę Kazimierz Bytomski jako pierwszy z książąt Śląskich złożył w Pradze hołd lenny królowi Czeskiemu Wacławowi II. Tu trzeba zwrócić uwagę że Koźle to ważny szlak handlowy, co przyczyniło się do budowy przed 1431 rokiem murów obronnych miasta, z co najmniej czterema bramami. W 1526 roku księstwo Kozielsko-Bytomskie przeszło pod władzę Habsburgów. Kolejne zmiany następują 1741 roku gdy ziemie przejmują Prusy. Czas ten rozpoczyna ekspansję w 1743 roku rozbudowy twierdzy w Koźlu. Ale najważniejszy rozwój gospodarczy całej okolicy rozpoczął się wraz z budową Kanału Kłodnickiego w latach 1792–1812. To tylko mała część historii miasta. Gdy już dotrzemy Kędzierzyna – Koźla koleją węzła Gliwicko – Opolskiego. [6]
Pierwsze wzmianki historyczne o Koźlu pochodzą z 1104 roku , jednak nadanie praw miejskich nastąpiło w 1281 roku. Ziemie te wówczas były księstwem Kozielsko-Bytomskim zarządzanymi przez Piastów Śląskich. 10 stycznia 1289 roku książę Kazimierz Bytomski jako pierwszy z książąt Śląskich złożył w Pradze hołd lenny królowi Czeskiemu Wacławowi II. Tu trzeba zwrócić uwagę że Koźle to ważny szlak handlowy, co przyczyniło się do budowy przed 1431 rokiem murów obronnych miasta, z co najmniej czterema bramami. W 1526 roku księstwo Kozielsko-Bytomskie przeszło pod władzę Habsburgów. Kolejne zmiany następują 1741 roku gdy ziemie przejmują Prusy. Czas ten rozpoczyna ekspansję w 1743 roku rozbudowy twierdzy w Koźlu. Ale najważniejszy rozwój gospodarczy całej okolicy rozpoczął się wraz z budową Kanału Kłodnickiego w latach 1792–1812. To tylko mała część historii miasta. Gdy już dotrzemy Kędzierzyna – Koźla koleją węzła Gliwicko – Opolskiego. [6]
Po raz pierwszy uruchomiono
tą linię kolejową w1845 roku, a stacja była usytuowana we wsi Kędzierzyn. Od tego
czasu rozpoczyna się ekspansja Kędzierzyna.
Jakie
zabytki warto zobaczyć Kędzierzynie to: [7]
kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Bolesnej z
1928roku, zespół klasztorny franciszkanów, kościół ewangelicko-augsburski z lat
1902–1903 kapliczka-dzwonnica, tzw. Pańszczyźniana z 1814 roku. Mogiły
żołnierzy polskich, uczestników Kampanii Wrześniowej 1939 roku, na cmentarzu, mogiła
zbiorowa żołnierzy I Armii WP poległych w 1945 roku
W
Koźlu to: [8]
zamek. Fortyfikacje „fryderycjańskie” Twierdzy Koźle:
obwałowania i fosy, murowano-ziemne, z XVIII wieku Zachowane fragmenty fortyfikacji
na lewym brzegu Odry. Wieża Montalemberta. Zespół wodociągów miejskich z lat
1900–1902: wieża ciśnień, pompownia, budynek biurowy. stary Kanał Kłodnicki, który
łączył Koźle z Gliwicami wybudowany w latach 1792–1812 w Kłodnicy, na terenie
miasta i w granicach województwa sześć śluz – Śluzy Koźle. Kościół pod wezwaniem
świętego Zygmunta i świętej Jadwigi Śląskiej.
Ta niewielka część miasta skrywa jeszcze wiele tajemnic,
które turysta może odkryć.
JZ [9]
DO GALERII ZDJĘĆ |
SZLAKIEM OPOLSKIM- KĘDZIERZYN - KOŹLE KRÓTKO |
[1] Jan Brzechwa cytat poezji pt „Kłótnia rzek”
[2] Odra – rzeka
[3] Kędzierzyn –Koźle –miasto
w województwie Opolskim powstałe z połączenia czterech grodów Kędzierzyna,
Koźla, Sławięcic i Kłodnicy
[4] Koźle – miasto na
prawach miejskich od 1281 pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 1104
[5] Kędzierzyn –
pierwsze wzmianki pochodzą z 1283 roku
[6] Ważny węzeł
kolejowy – Gliwicko- Opolski wybudowany w 1845 roku. Jedna ze stacji mieści się
wsi Kędzierzyn – dziś to miasto Kędzierzyn- Koźle
[7] Zabytki Kędzierzyna
[8] Zabytki Koźla
[9] Jacek Źróbek –
pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od
2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo,
reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik
blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz
współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych
między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.
Autor
kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę
istnienia.
W
działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska –
współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych
inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości
państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe,
północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.