NA SZLAKU SŁOWACKIM - ZAMEK DEVIN

NA SZLAKU SŁOWACKIM

ZAMEK DEVIN

Na bursztynowym szlaku u zbiegu rzek Dunaju i Morawy odkryjemy w pradawnym dunajskich brodach zamek Devin. [1] 

Z Bratysławy dojedziemy autobusem linii 29. Turyści, którzy lubią wędrować mogą iść znakowanym szlakiem Cesta hrdinov SNP [2] zwanym pod nazwą Generała Stefanika –(Štefánika) ,prowadzącego aż z przełęczy Dukielskiej w Beskidzie Niskim. 

Urok zamku wyróżnia się nad krajobrazem dorzecza Dunaj i Morava,

Zakole Dunaju i Morawicy

 gdyż znajduje na wielkim skalnym kopcu.
 Zatrzymajmy się chwilę poznając najstarsze dzieje Słowaków i Słowacji. Wędrując ulicą Murańską dotrzemy do dużego parkingu i bramy Morawskiej.

 W bliskości bramy możemy się zatrzymać w hotelu Hradná Brána na kilka dni, a w restauracji możemy zjeść.

Po lewej stronie  zatrzymasz się  w hotelu 

 Gdy już dotrzemy do zachodniej bramy Morawskiej - Moravská brána [3]

Brama Morawska 

przeczytamy o powstaniu zamku i osadnictwie madziarskim. Historia osadnictwa [4] na tych terenach sięga młodej epoki kamienia [5] we wczesnej epoce brązu z kręgu kultury mogitowej. 

Co potwierdzają wykopaliska archeologiczne. Gdybyśmy oglądali z lotu ptaka to zamek ze swoim areałem ma nieregularny rzut poziomy i jest dostosowany do kształtu skały zamkowej.

Cały zamek jest otoczony murem obronnym. Brama prowadząca do zamku jest kamienna bramą łukową , chroniona przez dwie półkuliste baszty.

 Powstała w XV wieku na starszym wielkomorawskim wale.

W bramie kupimy bilet do zamku. Spacerując dalej niedaleko bramy w małym budynku znajdziemy cenny zabytek archeologiczny z epoki rzymskiej.

zabytek archeologiczny z epoki rzymskiej 

 Są tam resztki masywnej budowy z IV wieku swoim rzutem poziomym przypominają antyczny grobowiec. Osadnictwo na wzgórzu potwierdza że wśród ludów byli też Celtowie [6] z późnej epoki żelaza w I wieku przed naszą erą ,który tworzyli swoją kulturę i warsztaty rzemieślnicze.

 Ostatecznie Celtowie zostali wyparci przez plemiona Germańskie w 20 i 30 latach I wieku, co potwierdzają artefakty. 

Kolejnymi ludami były ludy z Imperium Rzymskiego podbijając ziemie w końcu I wieku przed naszą erą rozszerzając swoje granice, aż po region nad centralnym Dunajem. 

Devin stał się wtedy przyłączonym i tworzącym systemem fortyfikacji obronnej zwanym Limes Romamus [7]

i był kluczowym posterunkiem obozu XIV i XV legionu w Carnuntum. Wraz z osadnictwem różnych ludów odkryjemy coś jeszcze, że w krajobraz wpisała się zwierzyna do dzisiaj tam zobaczymy małych kosiarzy- a są to owce i osiołek.

zawsze najlepiej smakuje od turystów (link do zdjęć)

Rzymianie zostawili po sobie kamienne budowle był to zamek niski, gdzie spędzali czas notable. 

Dla archeologów poznawanie Devina może dać wiele ciekawych artefaktów. Pokazując, że ziemia ta posiadała też religijność to wykopaliska ukazały świątynię z okresu wczesnego chrześcijaństwa datowanej na 2 połowę IV wieku.

Stary krzyż -jako pamięć o
religijności wczesnochrześcijańska 

W tym samym czasie ludy Rzymskie wycofują się z regionu Dunaju,

a przybywają ludy Germańskie, których migracje związane z napływem Hunów, dały nazwę okresowi wędrówek ludów.

 Na terenie wzgórza Devín odkryto ślady bytności Gotów, Herulów, Gepidów i Longobardów. Ciekawostki dawnego pokolenia z V wieku zostawiło jedyne w Europie zachowane znalezisko skarbonizowanego bochenka sfermentowanego chleba. [8] 

Turyści współcześni wędrują poznając naddunajską ziemię ,tak też wielką wędrówkę ludów prowadziło dawne pokolenia Słowian, co umacniało zasiedlanie części wzgórza. Dając wzmocnienie w tworzenie imperium wielkomorawskiego.

W kronikach Fuldiana [9] w 864 roku rozpoczyna się historia i wzmianka o Devinie. 

Na grzbiecie wzgórza zamkowego ścieżka się rozwidla.

Lewa odnoga prowadzi do miejsca, w którym w IX wieku stał wielkomorawski kościół. Miejscem tym było na południowo-wschodnim zboczu wzgórza zamkowego. Kościół ten był w kształcie prostokąta z trzema absydami z ołtarzem zorientowanym na wschód. Wnętrze świątyni ozdobione było polichromią z motywami roślinnymi figuratywnymi. Kształtowanie kultury chrześcijańskiej i apostolstwa prawdopodobnie rozpoczęli na tych regionie Cyryl i Metody. [10]

 Warto dodać ,że w południowej części odkryto 6 grobów z bogatym wyposażeniem. Idąc dalej na ruiny zamku średniego zobaczymy studnię zamkową o głębokości 55metów powstała za czasów Garayów.

Studnia  o głębokości 55 metrów za czasów Garayów 

 Devin posiadał status zamku królewskiego i służył jako przygraniczna forteca Imperium Węgierskiego. Kolejna pisana wzmianka pochodzi z roku 1223 ,kiedy to zamek przechodzi w ręce austriackiego księcia Leopolda VI Sławnego [11] zwanego Babenberg. W niedalekiej bliskości zobaczysz austriackie wzgórze Braunsberg.

Widok na zamek środkowy i górę Braunberg 

 W pierwszej połowie XV wieku został zbudowany dwupiętrowy pałac gotycki. W XVI wieku był do niego dołączony pałac renesansowy i nowe fortyfikacje.
 W przepięknej scenerii z dwukolorowym dorzeczem rzek Dunaju i Morawy wznosi się elegancka iglasta wieża z zębatymi murami. Pokolenia sobie opowiadają i nazywają Wieżą dziewiczą (Panenská veža). [12] 

Mostem nad fosą można dojść do górnej platformy z pozostałościami baszty z XIII wieku, która była przebudowana w XV wieku. Zamek przekazywany był sukcesją kolejnym arystokratycznym rodom. Palatyn Mikulasz (Mikołaj) III z Gary [13] otrzymuje zamek w 1419 roku od cesarza Zygmunta Luksemburskiego. Ród ten posiadał zamek do 1460 i do dokonał kompleksowej rozbudowy i przebudowy zamku górnego. 

Kolejnymi posiadaczami byli hrabia ze święty Jura (Jerzy) i Pezinka do roku 1521.W niedalekiej bliskości znajduje się miejscowość. W 1527 Ferdynand I Habsburg przyznaje zamek Stefanowi Batoremu. [14] 

zamek Stefana Batorego

Rodzina Batorych ufundowała pałac w stylu renesansowym w centralnej części dziedzińca, a przy zbiegu Dunaju i Morawy wieżę strażniczą zwaną „Mniszką”.

Wieża  strażnicza -zwana Mniszka
-lub Panieńska

Jak każdy zamek ma swoją opowieść i tak wieża strażnica ma legendę, mówiącą nieszczęśliwie zakochanymi dziewczętami skaczącymi w odmęty rzeki lub dziewicami ratującymi w ten sam sposób swoją cnotę zagrożoną przez niechcianych adoratorów. 

Ostatnimi posiadaczami zamku od 1635 roku była rodzina Pálffy. [15] 

Wojna Napoleońskie w 1809 roku wysadzają zamek po tych wydarzeniu rodzina Palffy zostawia zamek sprzedając w 1935 za 1000 koron i w taki stanie jako ruina zostaje do dziś. 

Spacerując po ruinach zamku zobaczymy dwie wystawy. Tajemnice zamku kryją jeszcze inne ciekawostki, rycerskie dziedzictwo, gdzie z łuku sprawdzisz swoją krzepę strzelając do tarczy i posiądziesz pisemną wiedzę zapisując swoje imiona w języku staro-cerkiewno-słowiańskim [16]. 

Każda chwila zbliża nas do końca podziwiając zakole Dunaju zejdźmy do portu łodzią popłyńmy w stronę Bratysławy Hainburga lub Budapesztu.

INFORMACJE PRAKTYCZNE [17]

Godziny otwarcia: od listopada do marca: Codziennie: 10:00 – 16:00

kwiecień i październik Wtorek – Sobota:  10:00 – 17:00

od maja do września  Wtorek – Piątek: 10:00 – 18:00

Sobota – Niedziela: 10:00 – 19:00

Ceny Biletów:

Bilet normalny: 4,- €  Bilet ulgowy: 2,- €

Bilet rodzinny: 8,- € (z dziećmi do 14 r.ż.) Grupy szkolne: 1,30 €

Adres: Muzeum Miasta Bratysławy – Hrad Devín  Muránská    841 10 Bratislava-Devín

Moja baza hotelowa z której korzystam rezerwując  

możesz otrzymać 60 złotych 

https://www.booking.com/s/34_6/jacekz97

ZOBACZ TEŻ ZDJĘCIA 

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/devin-zamek-slowackie-dziedzictwo

Kosiarze – Devina –Owce

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/owce-zamku-devin

---

[1] Zamek Devin – dawna fortyfikacja obronna - znajdująca się nad rzeką Dunaj i Morawy na szlaku handlowym Bursztynowym. Początki powstania to koniec I wieku przed naszą erą był to  system fortyfikacji Imperium Rzymskiego – zwanego Limes Romanus z posterunkami XIV I XV legionu w Carnuntum – zamek wybudowany był około 864 roku wtedy to jest wymieniany w kronikach Fuldiana . znajduje się  na Słowacji około pół godziny drogi autobusem z Bratysławy  Dziś  to zamek jest ruiną

[2] szlak Cesta hrdinov SNP zwanym pod nazwą Generała Stefanika –(Štefánika) Czerwony - to najdłuższy szlak na Słowacji kończący się na zamku Devin , a rozpoczyna się od przełęczy Dukielskiej

[3] Morawska Brama - -jedna z 3 bram – do zamku znajduje się na zachodniej części . Tam dostaniemy się do zamku i zakupimy bilet

[4] Osadnictwo – to działalność ludzka na zajmowaniu środowiska  geograficznego i podziału terenu z użytkowaniem

[5] Epoka kamienia – najwcześniejsza i najdłuższa z epok prehistorycznych – to okres kiedy pierwsi ludzi zaczynają tworzyć i używać narzędzi kamiennych

[6] Celtowie –to grupa ludów indoeuropejskich  - wywodząca sięz regionu Kurhanów w południowych  Niemczech  od 800 roku p.n.e. osiedlają się nad Dunajem w Europie środkowej

[7] Limes Romanus z łacińskiego –to droga ,droga graniczna – system rzymski umocnień granicznych wznoszony na krańcach imperium  system tworzony był od I-V wieku

[8] Bochenek chleba –jedyny zachowany w Europie pochodzi V wieku

[9] Kroniki Fuldiana – (annales Fuldenses) – roczniki fuldajskie –to zbiór pochodzący  z różnych klasztorów tekstów opisujący historię Europy  w latach 714 -901 – nazwa pochodzi od klasztoru  Fuldzie – o Devinie pisała Rudolf z Fuldy – w latach 838-863 .- XI wieczną kopie Annales Fuldensses przechowuje się w bibliotece humanistycznej w Selestat we Francji w regionie Grand Est

[10] Cyryl i Metody – Apostołowie ,misjonarze Prowadzili w IX wieku misje chrystianizacyjne na ziemiach Słowian, warto tu zwrócić uwagę że byli twórcami rytu słowiańskiego , święci kościoła katolickiego i prawosławnego, apostołowie Słowian i Bułgarii . Święty Cyryl ur. ok 827 w Tesalonice zm 14lutego 869 roku , a święty Metody ur. około 815 zm. 6 kwietnia 885 roku

[11] Leopold VI Sławny - -Babenberg – ur 1176 zm 28 lipca 1230 w san Germano – książę Austrii i Styrii w latach 1190-1230 – Dynasta Babenbergowie – dobrodziej klasztorów franciszkańskich i dominikańskich. Fundator pierwszej gotyckiej budowli w naddunajskim Capella Spieciosa w Klosterneuburg

[12] Wieża dziewicza – zwana mniszka Panenská veža –wysunięta na skale wieża przypominająca wieżę z szachów znajduje się przy zbiegu rzek Dunaju i Morawy

[13] Mikołaj III z Gary ( Mikołaj III d’Este) ur. 9 listopada 1383, zm. 26 grudnia 1441 - Ród Garów

[14] Stefan Batory (Báthory István)–Król Polski i Węgier, ur 27 września 1533 w Szilágysomlyó , zm 12grudnia 1586 w Grodnie koronowany na króla Polski 1 maja 1576 roku

[15] Pálffy – (palffy)-znany ród arystokratyczny Węgierski  początek istnienia rodziny to XVI wiek za rządów Habsburgów fundator wielu budynków w Bratysławie

[16] Język Staro cerkiewno- słowiański - język starobułgarski – jest najstarszym językiem literackim słowiański kształtujący się w IX wieku- a oparty na gwarze Sołunia - czyli Saloniki. Święty Cyryl i Metody opracowali język literacki skracając do 38 liter– stając się tym samym językiem obrządku chrześcijańskiego Słowiańskiego – pismo to głagolica –wczesna cyrylica

[17] Informacje praktyczne dojazd z Bratysławy linią autobusową nr 29 wysiąść przystanek Hrad Devin ceny biletów 4 i 2 euro rodzinny 8 euro

Jesteś w niebie ,a my jesteśmy

NA SZLAKU WILEŃSKIM MENDOG – WŁADCA LITWY

NA SZLAKU WILEŃSKIM

MENDOG – WŁADCA LITWY

Spacerując wileńskimi uliczkami [1] dotrzemy do dużego placu katedralnego idźmy Šventaragio dalej na ulicę Arsenalo g. 1.[2], Tam odkryjemy pomnik króla Mendog. [3] 

To ciekawa konstrukcja o wysokości 3,5 metra władcy siedzącego na tronie w rękach trzyma regalia:

- to berło i jabłko.

 Sam postument otacza kołowa szarfa z kalendarzem słonecznym na których zobaczymy ważne święta pogańskie i chrześcijańskie.

 Pomnik powstał w 750 rocznicę koronacji Mendoga, a odsłonięty 6 lipca 2003 roku. Artystą którzy wyrzeźbił był Regimantas Midvikis [4] to Litewski malarz i rzeźbiarz urodzony w Eidintas 1947 roku. Sięgnijmy do historii władcy Mendoga po litewsku to Mindaugas.

Co w tłumaczeniu oznacza myślący dużo, a składa się na dwa słowa litewskie mintis to myśl i daug znaczy dużo.

 Urodzony około 1200 roku znaczący władca Litwy, który zjednoczył księstwa plemienne.

Pierwsze wzmianki o księciu Mendogu znajdziemy z rękopisu Halicko – Wołyńskiego 1219 roku i dotyczyła podpisania pierwszej międzynarodowej umowy pokojowej z księstwem Halickim i Wołyńskim. 19 letni Mendog był wtedy jednym z 21 książąt Litewskich kunigasów. Niewątpliwie Mendog to postać, która rozpoczyna proces tworzenia księstwa Litewskiego i wybitny wojownik, strateg, ale i dyplomata.

Od 1236–1253 jest księciem Litewskim późniejszy król.  

Umiejętności dyplomatyczne dały mu władzę królewską. Rezydencją był zamek Woruta. Historycy Litewscy do końca nie mają pewności, gdzie dokładnie mieścił się jego zamek. Wojownicze bitwy początkowo dały mu ziemie Rusi Czarnej, później w 1240 roku zdobył całą ziemię Auksztotę.

Ochmański tak opisuje silne władztwo Mendoga:[5]

”Zapewniwszy sobie panowanie nad całą Auksztotą, Mendog zapragnął pozbyć się z Litwy niewygodnych bratanków Edywida i Towciwiła oraz żmudzkiego księcia Wykinta. Nakazał im wtedy ciągnąć na Ruś ku Smoleńsku i tam szukać udziału za ojczyznę. Wygnani wkrótce okazali nieposłuszeństwo swemu wujowi, za co ten “posłał na nich woje swoje chcąc ubić ich”. Oporni wygnańcy zbiegli jednak do Daniela halickiego…”

Zdając sobie sprawę że ma wrogów postanawia zdobyć sojuszników i przeciąga na swoją stronę Krzyżaków składając obietnicę chrztu,

a innych przekupuje. Chociaż chrzest Mendoga i dworu powinien mieć znaczenie to dla Mendoga była to tylko kalkulacja wobec naporu niemieckiego i uzyskanie korony królewskiej.

 Tradycja średniowieczna liturgii kościelnej chrzcielnej wpisywała się w dwie daty to dzień narodzin Chrystusa, lub podczas Wielkanocy.

Jest 16 kwiecień 1251 rok gdzieś w księstwie Litewskim ksiądz Chrystian [6] –późniejszy pierwszy biskup chrzci Mendoga.

Chrzest daje władcy kontakty z Rzymem.

 W Mediolanie papież Innocenty IV [7]- 17 lipca 1251 roku wydaje zgodę na koronację zawartą dwoma bullami.[8] Pierwsza bulla zobowiązywał biskupa Chełmna Henrykowi Heidenrykowi [9]koronację Mendoga na króla i wyznaczała biskupa Litwy. Druga bulla sankcjonowała podległość biskupa Litwy bezpośrednio papieżowi. Zagadką jest to dlaczego koronacja nastąpiła dopiero po dwóch latach.

 Prawdopodobną datą koronacji był 6 lipiec 1253 roku - Dzień Koronacji Króla Mendoga – 6 lipca to Litewskie święto państwowe. [10]

Po tej dacie król Mendog rozpoczyna dość znaczące rozbudowywanie swojego państwa, tworząc na Litwie sądy, nowoczesny system administracyjny, srebrną monetę.

 Jako bezwzględny i okrutny władza dla narodu stał się tyranem co przyczyniło się do zamordowania go 12 września 1263 roku razem z dwoma synami Ruklą i Repeką przez swego szwagra Dowmunta.

JZ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-wilenskim-mendog-wladca-litwy

---

[1] Wileńskie uliczki –śródmieścia

[2] Arsenalo g. 1 –plac przy muzeum narodowym

[3] Król Mendog – pierwszy i jedyny władca Litwy

[4] Regimantas Midvikis rzeźbiarz Litewski

[5] Cytat z Ochmańskiego

[6] Ksiądz Chrystian – pierwszy biskup Litwy

[7] Papież Innocenty  IV

[8] Bulla papieska - o koronacji Mendoga 17 lipiec 1251 rok wydana w Mediolanie

[9] Biskup Chełmna – Henryk Heidenryk

[10] 6 lipiec –święto państwowe Litwy

NA SZLAKU -WILNO- SCHODY CZESŁAWA MIŁOSZA

NA SZLAKU -WILNO

SCHODY CZESŁAWA MIŁOSZA

Spacerując po starówce Wileńskiej znajdziemy wiele śladami literatów jednym z wybitnych polskich literatów jest Czesław Miłosz [1] to poeta prozaik i eseista urodził się w Szetejniach w powiecie Koweńskim

30 czerwca 1911 roku. Był studentem Uniwersytetu Stefana Batorego [2] w Wilnie. W poszukiwaniu śladów Miłosza [3] powinniśmy zacząć od Republiki zarzecza. To tam na ulicy Maironio i Bokšto [4] odkryjemy schody nazwane schodami imienia Czesława Miłosza .

Na murze idąc ulicą Maironio przeczytamy krótki życiorys poety w trzech językach.

Schody imienia Czesława Miłosza w Wilnie
 krótki życiorys 

 Powstanie schodów zawdzięczamy grupie Litewskich literatów [5], którzy przygotowali cytaty w języku Polskim i Litewskim.

Jest 26 wrzesień 2016 roku pod schody przybywa grupa Litewskich poetów i dyrektor do spraw literatury i folkloru w czasie przecięcia wstęgi schody ukazują wyrzeźbione cytaty . W czasie odsłonięcia dyrektor literatury Litewskiej i folkloru Mindaugas Kvietkauskas [6] uświadomił w słowach o roli Miłosza mówiąc tak:

„ To nie jest ani popiersie,

ani schody, żywe miejsce miasta.

 Że Czesław Miłosz,

byłby szczęśliwy z formy upamiętnienia ”

W dalszych słowach podkreślił jak ważną rolę Wilno odegrało w wielokulturowości narodu cytując:

„To świadczy o wielokulturowości Wilna,

małe ciało przenosi demokratyczna atmosferę,

razem należy bronić ”

Przyjrzyjmy się schodom to 60 schodów,

na dole zobaczymy wyryty podpis poety Czesława Miłosza.

Podpis  Autora  - Czesława Miłosza 

Z cytatów możemy przeczytać [7]:

„Zdumiewają mnie ich oczy,

 rzęsy i ich całe urządzenie świata.

Wydaje mi się że z tak wielkiej wzajemnej skłonności.

 Mogłaby wreszcie wyniknąć prawda ostateczna.”

-to z tomu –„Miasto bez imienia” wydanej 1969 roku

Czesław Miłosz zmarł 2004 w Krakowie.

JZ

---

[1] Czesław Miłosz – poeta, prozaik eseista ur. 30 czerwiec 1911 rok Szetejnie powiat Koweński zm14 sierpień 2014 roku

[2] Uniwersytet Batorego – Wyższa uczelnia w Wilnie

[3] Ślady Czesława Miłosza – Wilno , Schody , i kamienice  w których przebywała i wychowywał ,

[4] Ulice  Wilna - Maironio i Bokšto

[5] Literaci Litewscy

[6] Mindaugas Kvietkauskas- dyrektor literatury i folkloru litewskiego

[7] Cytat – Miasto bez imienia  - Autora Czesława Miłosza