NA KANALE GLIWICKIM INDUSTRIADA 2020

SZLAK ZABYTKÓW TECHNIKI SZTOLNIA KRÓLOWA LUIZA W ZABRZU

SZLAKIEM ZABYTKÓW TECHNIKI – ZABRZE

SZTOLNIA KRÓLOWA LUIZA

 Na industrialnym szlaku Zabytków Techniki [1] - Śląska ziemia daje dość ciekawy szlak przemysłowy.

Dwa ciekawe zabytki - sztolnie mogą uchodzić za doskonały przykład wykorzystania natury w przemyśle. Najbardziej znaną sztolnią jest znajdująca się w Tarnowskich Górach sztolnia „Czarnego Pstrąga” [2] wpisana na światową listę UNESCO.

Ale my zatrzymamy się w innym kompleksie Zabrzańskiej „Sztolni Królowej Luiza” i kopalni.

Pierwotnie Zabrze [3] było małą rolniczą wioską. Leżącą pomiędzy dwoma szlakami Bytomia, a Gliwicami. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1295 roku jako Sadbre sive Cuncznidorf - co ma oznaczać jako miejsce za debrami zarośniętymi dołami z płynącym wśród wzgórz strumieniem. Jeszcze w 1672 roku samo Zabrze zamieszkiwało tylko 34 gospodarzy.

Jest rok 1675 wtedy to nabywa ziemie Zabrzańskie kanclerz baron Jerzy Welczek (Wilczek) [4] i rozpoczyna się rozwój gospodarczy tych terenów. Gdzie powstaje browar, młyny wodne, tartaki. Ale najważniejszym odkryciem przez Salomona Isaaca (Izaak) z Brabantu [5] w 24 listopada 1790 roku, były pokłady węgla o grubości 1 metra. To właśnie Fryderyk Wilhelm von Reden [6] zlecił poszukiwanie węgla dla potrzeb przemysłu. Na północnych ziemiach Zabrza zwanych Carnall powstaje w 1796 roku pierwsza państwowa Kopalnia Królowa Luiza. [7] Tak rozpoczęła się historia rozwoju przemysłu ciężkiego na Górnym Śląsku. A sam obszar pola górniczego kopalni wynosił 19 km i wydobywano 3miliony ton węgla rocznie.

Chociaż pokłady węgla były blisko powierzchni ziemi, to dla górników problemem była woda. 

Tak też w czerwcu 1799 roku rozpoczęto budowę podziemnego szlaku wodnego [8] tzw. sztolni i służył do spływu węgla. Sztolnię budowano aż 64 lat do 10 października 1863 roku. Sama kopalnia z czasem stała się najnowocześniejszą kopalnią w Europie. 

W kopalni zamontowano wyciągową maszynę parową [9] w 1795 roku. 

Sama sztolnia była łącznikiem w transporcie wodnym. Woda spływała sztolnią w naturalny sposób, od najwyższego punktu do najniższego. Węgiel był ładowany na łodzie, transportowany do kanału Kłodnickiego i spławiany rzeką do dalekich Prus i innych zakątków Europy. Dziś część trasy wodnej jest udostępniona turystom i ma długość 14 kilometrów.

JZ [10]

http://swiatznanyinieznany-jack.blogspot.com/2020/09/przed-industriada-2020-w-parku-slaskim.html

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/zabrze-sztolnia-krolowa-luiza

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Szlak Zabytków Techniki - to po industrialne obiekty przemysłowe  znajdujące  się w Województwie Śląskim mieszczące się 26 miastach .Szlak odwołuje się do tradycji kopal, hut, wody, czy prasy. Cechą wspólną są dawne maszyny przemysłowe - kiedyś napędzane parą wodną. 26 wrzesień 2020 roku – Święto szlaku zabytków Techniki - INDUSTRIADA 2020 - tytuł tegorocznej edycji to „Natura w Przemyśle”.

[2] Sztolnia Czarnego Pstrąga i kopalnia srebra – kompleks znajdujący się w Tarnowskich Górach i jest arcydziełem podziemnej hydrotechniki. Sama sztolnia dla turystów jest udostępniana w fragmencie.  Ulica Repecka, park Repecki Tarnowskie Góry.

[3] Zabrze –miasto na Górnym Śląsku znajdujące się pomiędzy Gliwicami, a Katowicami. Pierwotnie była to mała wioska. Pierwsza wzmianka pisana pochodzi z 1295 roku i mówiła „Sadre sive Cuncznidorf” - co w tłumaczeniu to miejsce za debrami i zarośniętymi dołami płynącym wzdłuż strumieniem. Samo miasto Zabrze  prawa miejskie  otrzymało dopiero niedawno 1 października 1922 roku i było to rozporządzenie Pruskiego Rządu Państwowego z dnia 22 września 1922 roku. Gmina nazywała się Hindenburg .

[4] W 1675 ziemie Zabrzańskie nabywa kanclerz baron Jerzy Welczek (Wilczek)

[5] Salomon Isaac (Izaak) z Brabantu - odkrywa pokłady węgla 24 listopada 1790 roku.

[6] Fryderyk Wilhelm von Reden ( Friedrich Wilhelm von Reden) urodzony 23 marca 1752 roku w Hameln, zmarł 3 lipca 1815 roku w Bukowcu - był niemieckim dyrektorem Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu ,póżniej ministrem w rządzie Pruskim. Zasłużył się w rozwój przemysłu na Górnym Śląsku. W 1786 roku otrzymuje tytuł hrabiowski z rąk króla Fryderyka Wilhelma II. W 50 rocznicę od uruchomienia pierwszego pieca Hutniczego w Królewskiej Hucie – dziś Chorzów powstał pomnik dwa razy został zburzony ostatecznie trzeci na Chorzowskim rynku postawiono 6 września 2002 roku i był autorstwa Tyskiego rzeźbiarza Augusta Dyrdy. W inskrypcji zostały zawarte słowa: (…) Miłośnicy Miasta Chorzów po zniszczeniach zrekonstruowali pomnik wielkiego człowieka twórcy przemysłu XVIII i XIX wieku na Śląsku, oddając tym cześć Fryderykowi Wilhelowi Hrabiemu von Reden.

[7] Królowa Luiza - Pierwsza kopalnia w Zabrzu powstała w 1796 roku znajdująca się na północnych ziemiach zwanych Carnall.

[8] W czerwcu 1799 roku rozpoczęto drążyć sztolnię ukończono dopiero po 64 latach w 1863 roku. Sama sztolnia ciągnęła się od kopalni „Król” w Królewskiej Hucie –dziś to Chorzów do kopalni „Królowa Luiza” w Zaborzu i do dzisiejszej ulicy: Miarki. Sztolnia służyła do transportu węgla i odwodnienia . W latach 1792 -1822  zbudowano kanał Kłodnicki co było przedłużeniem Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej.

[9] W maszynowni szybu Carnall - znajduje się parowa maszyna wyciągowa wyprodukowana w 1915 roku w hucie Eisenhütte Prinz Rudolfh w niemieckim Dülmen o mocy 2 tysięcy koni mechanicznych i jest uruchomiana dla zwiedzających.

[10] Jacek Źróbek –Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

Industriada -Natura w Przemyśle