Zespół klasztorny Bernardynów w Rzeszowie -bazylika MB

Zespół klasztorny Bernardynów z Rzeszowie
Podróżując na ziemie Podkarpacia jednym z miast jest Rzeszów Wśród zabytkowych cech miasta możemy znaleźć kilka architektonicznych perełek niewątpliwie jest to ratusz, zamek, wille oraz kościoły. Życie religijne i kulturalne od pokoleń zatrzymuje się w zespole klasztornym Bernardynów. Zatrzymajmy się na chwilę aby poznać klasztor bernardynów i tajemnice jakie kryje wnętrze kościoła pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Panny . Gdy budzi się dzień w bocznej kaplicy Matka Boża Rzeszowska wita mieszkańców i pielgrzymów wtedy to o godzinie 6 zostaje odsłonięta figura Matki Bożej Rzeszowskiej. Ale sięgnijmy początków powstania-datuje się XVI w. jako drewniany kościółek, który został zbudowany w 1536 r. cały kompleks klasztorny powstał w pierwszej połowie XVII w. Jak podaje legenda powstanie kościółka to znalezienie w tym miejscu w 1513 r. figury Matki Boskiej zwanej Rzeszowską,

która znajduje się dziś w kaplicy stanowiącej Sanktuarium Maryjne. ,,Jakub Ado w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny przechadzał się po swoim sadzie ciesząc się pięknymi tego roku owocami. Przyglądał się dorodnym jabłkom, a niektóre z nich brał do swoich spracowanych rąk, delikatnie głaskał i dziękował Bogu za wyjątkowy urodzaj, jakim pobłogosławił ziemię rzeszowską tego roku’’. Kościół i budynek klasztoru zostały wzniesione prawdopodobnie w latach 1624-29 przez budowniczych z Lipska. Istotną datą jest 25.03.1929 r. w której to fundator przekazał budowlę konwentowi bernardynów. W latach 1898-1906 pod kierunkiem Zbigniewa Hendla świątynia została gruntownie odnowiona, a w latach 1978-79 restaurowana. Fundatorem zespołu klasztornego był właściciel Rzeszowa Mikołaj Spytek Ligęza. kościół to też mauzoleum rodu Ligęzów. Zespół klasztorny miał charakter obronny, wznosząc się nad niewielkim wzgórzu ,obok bagien i rozlewisk rzeczki Mikośki ,świadczą zachowane do dziś otwory strzelnicze spełniał rolę obronnego bastionu w tworzonym przez Ligęzę systemie fortyfikacyjnym miasta. Kościół pw. Wniebowzięcia NMP budowany w stylu późnego renesansu, z elementami baroku. Zbudowany został na rzucie krzyża łacińskiego z dwoma kaplicami po bokach i kwadratową wieżą-dzwonnicą z kruchtą w podziemiu. Wyposażenie kościoła, późnobarokowe pochodzi z XVIII w. Wyjątek stanowi umieszczony w apsydzie prezbiterium renesansowy ołtarz główny pochodzący z I połowy XVII w. Wykonany jest z drewna, alabastru i marmuru, bogato zdobiony rzeźbami, płaskorzeźbami i malowidłami. W prezbiterium na szczególną uwagę zasługują pomniki grobowe członków rodziny Ligęzów, pochodzące z I połowy XVII w. (sprzed 1637 r.). Z prawej strony znajduje się kaplica Matki Boskiej Rzeszowskiej z późnogotycką figurą Madonny z Dzieciątkiem, pochodząca z XV/XVI w., koronowana w 1763 r. Figura madonny to drewniana, polichromowana rzeźba, ubrana w suknię i płaszcz barokowy bogato zdobiony, z koroną ze złocistego srebra. Dzieciątko ma podobną suknię i koronę na główce. Po lewej stronie znajduje kaplica pod wezwaniem Pana Jezusa. W kaplicy znajduje się ołtarz drewniany, częściowo rzeźbiony, w stylu regencji, z pierwszej ćwierci XVIII w. z manierystycznym obrazem Chrystus u Słupa, z II połowy XVII w. i dwoma rokokowymi posągami Mojżesza i Melchizedeka z I połowy XVIII w. Pątnik dostrzeże inne ołtarze to ołtarz św. Franciszka, rokokowy z połowy . XVIII w., z późnobarokowym obrazem olejnym "Św. Franciszek przed Chrystusem" z połowy XVIII w. i dwoma rokokowymi posągami św. Jerzego i św. Floriana,. późnobarokowy ołtarz z obrazem św. Antoniego i dwoma rokokowymi posągami św. Stanisława biskupa i św. Wojciecha, całość pochodzi z połowy XVIII w. W nawach znajdują się też ołtarze to ołtarz bł. Jana z Dukli, rokokowy z połowy XVIII w. z dwoma późnobarokowymi obrazami bł. Jana z połowy XVIII w. oraz dwoma rokokowymi posągami św. Jana Chrzciciela i św. Barbary. Relikwiarz w formie trumienki z relikwiami bł. Jana z Dukli w stylu regencji z pocz. XVIII w. został wykonany ze srebra, w części złocony, bogato rzeźbiony. Ołtarz św. Józefa, rokokowy z połowy XVIII w., z dwoma późnobarokowymi obrazami św. Józefa z Dzieciątkiem i św. Jana Nepomucena i rokokowymi rzeźbami św. Anny i św. Joachima z połowy XVIII w. Warto zwrócić na ambonę ,utrzymaną w stylu regencji, pochodząca z pocz. XVIII w. Wnętrze kościoła zostało pokryte polichromią rokokową z okresu 1760-1780. W kościele możemy też odkryć relikwie Papieża Jana Pawła II. Ta niezwykła chwila w historii Bazyliki była zapisana22 października 2011 r.- podczas uroczystej Mszy świętej miała miejsce intronizacja relikwii bł. Jana Pawła II połączona z poświęceniem obrazu Ojca Świętego Relikwie przypominają pątnikom i mieszkańcom województwa podkarpackiego 2 czerwca 1991 roku o pobycie Ojca Świętego w Rzeszowie, który wtedy podczas Mszy świętej beatyfikował biskupa Józefa Sebastiana Pelczara(Biskup Przemyski).Wspomnieć warto wydarzenie drugiej rekoronacji figury Madonny dopiero 30 lat później. Tym razem przygotowano srebrne korony, pokryto je złotem i wysadzono drogimi kamieniami. Uroczystość rekoronacji zgromadziła ok. 60 tysięcy wiernych, przewodniczył jej arcybiskup wileński Karol Hryniewiecki. Znaczące uroczystości na cześć Matki Boskiej należał zorganizowany w 1913 r.jubileusz objawienia Matki Bożej w Rzeszowie, a także przemyskiego ordynariusza Józefa Pelczara, oraz obchody dwusetnej rocznicy koronacji, które miały miejsce w roku 1963. Dla mieszkańców Rzeszowa istotną datą jest ogłoszona w czasie uroczystości Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dnia 15 sierpnia 1999 r Matka Boża z Sanktuarium OO. Bernardynów czczona jako Patronką Miasta Rzeszowa. Inną datą która wieńczy zespół klasztory Bernardynów jest nadanie kościołowi tytułu Bazyliki Mniejszej 12 września 2008 r od tego czasu jest to święto Matki Bożej Rzeszowskiej. Na zewnątrz kościoła możemy jeszcze zobaczyć tablice poświęcone żołnierzom WIN i AK, którzy wpisali się w życie miasta .Zespół klasztorny posiada przyległy do klasztoru ogród ,którym mieszkańcy i pielgrzymi spotykają aby odpocząć po pracy ,czy podróży.
Jacek Źróbek

Opactwo Cysterskie Rudy Raciborskie

OPACTWO CYSTERSKIE RUDY

Na Śląskim szlaku Cystersów jedną z architektonicznych perełek znajdziemy opactwo w Rudach. Historia zakonu cystersów sięga aż roku 1098 ,kiedy to opat Robert De Molesmens wyrusza aby założyć w Dijon w Burgundii nowy zakon nawiązujący do reguły Św.Benedykta. Niewątpliwie staje się kolepką kultu maryjnego i zaczynem popularności we Francji i innych częściach Europy .Na ziemie Polskie dociera około 1140 do Jędrzejowa ,gdzie znajduje się najstarszy klasztor Cysterski Polski. W niedługim czasie w połowie XIII wieku zostają sprowadzeni pierwsi zakonnicy do Rud. Ciekawostką jest że chociaż opactwo jest położone w granicach diecezji Wrocławskiej, to powstało jako filia małopolskiego Jędrzejowa Fundatorem klasztoru jest książę Władysław III. Jak możemy się dowiedzieć z dawnych kronik opactwo rudzie od początku ważnym ośrodkiem religijnym posiadającym własną bibliotekę i skryptorium ,ale też ośrodkiem szkolnym na Śląsku. Wiek XIX klasztor na mocy edyktu króla pruskiego Fryderyka Wilhelma II w dniu 30 X 1810 następuje kasata klasztoru na rzecz skarbu pruskiego ,ocalał kościół. Rok później w 1811 na aukcji mienia klasztor przechodzi w prywatne ręce. Po spaleniu 1945 staje się ruiną ,ale wraca pod struktury kościelne najpierw w diecezję Wrocławską potem 1972 Opolską, a od 1992 po reorganizacji Dekretem papieża Jana Pawła II do diecezji Gliwickiej. Najcenniejszą perełką opactwa jest obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem znajdującej się w dzisiejszej bazylice pw. Wniebowzięcia NMP. Obraz został przywieziony do Rud z Jędrzejowa w 1228,a podarowany przez książąt raciborskich Kazimierza i Władysława . Wizerunek Matki Bożej z dzieciątkiem u dołu zawiera modlitwę o opiekę nad Rudami która powstała w XV wieku, a mówi tak:
Maryjo ,
Ty jesteś jedyną matką i służebnicą ,
Ty najczystsza,
pomóż mi opłakiwać
moje grzechy ciężkie i lekkie.
W matczynej wierności
Udziel mi żalu prawdziwego.
Krew Twego Syna
Niech da mi koniec szczęśliwy
i wybawi od ognia piekielnego. Amen.

Rosnący kult maryjny przyczynia się do dużego znaczenia Rud dla życia religijnego na Śląsku. Świadectwem tego są liczne pielgrzymki i przekazywane wota do Maryjnych miejsc Śląska m.in. Piekar Śląskich, Rud czy Barda Śląskiego. Jednym z pielgrzymów był Ojciec św. Jan Paweł II, który w obecności półmilionowej rzeszy wiernych 17 czerwca 1999 roku na Gliwickim lotnisku poświęcił korony dla obrazu Matki Bożej Pokornej z Rud tak mówiąc:
,,Was wszystkich ,
wasze rodziny i wasze sprawy składam u stóp Matki Najświętszej,
która jest czczona w wielu sanktuariach tej diecezji i na całej ziemi śląskiej.
Niech uczy miłości Boga i człowieka tak jak Ona czyniła w swoim życiu.”

Ostatecznym aktem była koronacja wizerunku dokonana 4 czerwca 2000 roku przez Nuncjusza Apostolskiego Arcybiskupa Józefa Kowalczyka w asyście kardynała Franciszka Macharskiego i biskupów diecezji Gliwickiej i Katowickiej ,a homilię wygłosił arcybiskup Metropolita Górnośląski Damian Zimoń. W 750 rocznicę erygowania klasztoru cystersów w Rudach ,oraz 780 rocznicę ofiarowania obrazu Matki Bożej Rudzkiej przez księcia Władysława i 10 rocznicę pobytu papieża Jana Pawła II pobytu w Gliwicach i poświęceni koron Matki Bożej Pokornej 14 czerwca 2009 kościół w Rudach zostaje nadany tytuł Bazyliki Mniejszej. Bazylika Wniebowzięcia NMP została konsekrowana 1303r. jest kościołem trójnawowy z transeptem i czworobocznym prezbiterium , po bokach znajdują się umieszczone kaplice: kaplica Św. Krzyża ,który ołtarz pochodzi z 1703 roku, a freski wykonane warsztatu Sebastiniego. Kaplica NMP wybudowana w 1723-1726 znajdująca się w południowej części ,posiada gotyckie sklepienie krzyżowe z żebrami . Kaplica św. Jana Nepomucena z ołtarzem wykonanym przez warsztat Jana Schuberta, a freski malował wrocławski malarz Johan Ignacy Depee w 1725 roku. W kaplicach możemy jeszcze zobaczyć kilka relikwii m.in. Relikwiarz św. Walentego (286roku) Wokół klasztoru posadzone są drzewka Papieży Jana Pawła II,Benedykta XVI, oraz biskupa Wieczorka. Gdy oczy już nacieszą się widokiem możemy wyruszyć na dalszy szlak Cysterski do Henrykowa gdzie zobaczyły dokument gdzie zostały napisane pierwsze słowa po Polsku.
©Jacek Źróbek

O miłosierna z Ostrej Bramy

Na pielgrzymkowym Szlaku Ziemi Podlaskiej

Sanktuaria Podlasia

Na szlaku sanktuariów Maryjnych Podlasia

Archikonfraternia Literacka w piątkowy poranek wyruszyła na pielgrzymkę do sanktuariów Podlasia. Na szlaku pielgrzymkowym najważniejszym celem była Sokółka - parafia Świętego Antoniego w której nastąpił cud Eucharystyczny. 12 października 2008 roku księdzu udzielającemu Komunii świętej  wypadł z puszki Komunikant. Podniósł go i umieścił w vasculum przy tabernakulum. Po Mszy św. przeniesiono zawartość vasculum do naczynia w sejfie w zakrystii. 19 października 2008 roku po otwarciu sejfu zobaczono na zanurzonym Komunikancie plamę, sprawiającą wrażenie krwi. W pielgrzymce uczestniczył też wikary ksiądz Czesław Tomaszek .Podróżując na ziemię Podlaską nie zabrakło najbardziej znanego sanktuarium w Kodniu ze słynnym obrazem Matki Bożej Historia tegoż miasta wiąże się z rodem Sapiehów, (zobacz też ) ale początek ma już VI na Piotrowym tronie w Rzymie gdzie znajdowała się figurka Matki Bożej.
 Jak podanie głosi Biskup Augustyn z Canterbury namalował obraz tej figury –obraz ten widniał w kaplicy papieskiej Mikołaj Sapieha przekupując zakrystiana wykrada obraz i zawozi do Kodnia i tak po wszechczasy zostaje w sanktuarium. Pielgrzymując do innych miejsc której warto nawiedzić to Sanktuarium Prawosławne Jabłeczna którym przeorem był Imuhet Minor (Chodakowski) tragicznie zginął w katastrofie Smoleńskiej. Około kilku kilometrów od Kodnia znajduje się parafia katolicka obrządku wschodniego w Kostomłotach która powstała w 1627 roku na fali wydarzeń związanych z zawarciem tzw. Unii Brzeskiej. Kostomłoty leżą nad pięknym i malowniczym Bugiem w odległości niespełna 15 km od Brześcia. Drewniana kostomłocka cerkiew pochodzi z pierwszej połowy XVII wieku. Tu mogliśmy poznać ciekawą historię kościoła prawosławnego ,ale też historii Polski.
Inne miejsca które nawiedziliśmy to Święta Góra Grabarka (klasztor prawosławny)- znana z wielu krzyży. Święta Woda –której znajduje się obraz Matki Bożej Bolesnej, tam też jest tradycja stawiania krzyży. Przybywając z daleka widzi się wznoszący nad okolicą 25 metrowy Jubileuszowy krzyż Pielgrzymów.
Gdy już wrażenia się wyczerpują z lasu rozpościera się potężna budowla jest to bazylika Różanostocka – z obrazem Matki Bożej Różanostockiej. Wieś związana jest z rodem Tyszkiewiczów którzy ufundowali kaplicę . Ciekawostką jest 1929 przybywa do Różanegostoku Jego Eminencji kardynała Augusta Hlonda, Prymasa Polski, który przewodniczył uroczystościom pierwszych obłóczyn sióstr Salezjanek w Polsce . Powoli czas pielgrzymowania dobiega końca za trzymujemy się jeszcze w dwóch miejscach jest to Lipsk z pięknym neogotyckim kościołem oraz obrazem Matki Bożej Anielskiej. Ostatnim miejscem jakie nawiedziliśmy to miasto Suchowola w której Błogosławiony ksiądz Jerzy Popiełuszko. Pielgrzymi wrócili parafii Kolbego

Jacek Źróbek AKL

Na pielgrzymkowym szlaku Ziemi Podlaskiej
Sanktuaria Maryjne