X zjazd Gnieźnieński 11 marzec 2016
Muzeum początków państwa Polskiego
W muzeum początków państwa Polskiego [1] w
pierwszym dniu zjazdu Gnieźnieńskiego została otwarta wystawa zatytułowana: „Chrzest
święty Wojciech -Polska dziedzictwo średniowiecznego Gniezna”. [2] Uroczystego
otwarcia i przecięcia wstęgi dokonali Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda i Prymas Polski Wojciech Polak. [3]
Wystawa
została przygotowana w współpracy Muzeum, oraz archiwum Archidiecezjalnym w
Gnieźnie i Muzeum Archidiecezji Gnieźnieńskiej. Ekspozycja podzielona jest na
trzy części i przybliża problematykę początków polski wspólnoty
narodowo-państwowej i roli Gniezna.
Otwarcie wystawy ,,Chrzest święty Wojciech Polska dziedzictwo średniowiecznego Gniezna"
Tytuł części pierwszej to: „W gnieźnieńskim grodzie”-[4] istotą
tej ekspozycji to sięgnięcie do okresu przedchrześcijańskiego, w ujęciu Gniezna
jako ośrodka kultu religijnego. Zatrzymajmy się na chwilę na średniowiecznym
znaczeniu „Świętej Góry”- [5] czyli
Góry Lecha w Gnieźnie. To właśnie tam grupa archeologów potwierdziła
ponadregionalny ośrodek kultu pogańskiego , można przypuszczać że tam trwały
intronizacje pogańskich książąt -gdzie korzeniami sięgają pierwsi Piastowie[6].
Niewątpliwie rola społeczną odgrywał zespół grodowy , który osiągnął szczytową
formę w 1 połowie XI wieku i składał się z czterech oddzielnych członów na
powierzchni, aż 4,5 hektara .
zespół grodowy piastów
Kolejna część ekspozycji zatytułowana: „Chrzest -początki kościoła w Gnieźnie”.[7] Wystawa
przytacza tezę domniemanego chrztu Polski że mógł się odbyć w Gnieźnie. Nie znamy
z przekazów historycznych pisanych miejsca, gdzie książę Mieszko I
płaskożeźba chrzest Mieszka I
dał się
ochrzcić wraz z najbliższym swym otoczeniem. Poszukiwania archeologiczne nie
dają odpowiedzi, gdzie w Wielkopolsce dokonywały się masowe chrzty. Różne
hipotezy; przeważają że na terenie władztwa polskiego władcy. Mogły to był
cztery grody: Gniezno, Poznań, Ostrów Lednicki i Giecz[8]. W tym
kontekście Gniezno jako duchowa stolica pogańskich plemion – miejsce ośrodka
kultowego – było szczególnie predestynowane do manifestacji zmiany obrządku
religijnego i narzucenia nowej wiary. Tym samym odwoływał się do czytelnego znaku
dla wszystkich, określający początek nowej epoki. W część tej wystawy podkreśla
się rolę osoby świętego Wojciecha
Monstrancja św Wojciecha
i jego związki z Gnieznem. Ale i zjazd
Gnieźnieński w roku 1000[9] czyni
Gniezno stolicą Kościoła w Polsce.
Trzecia część wystawy to sięgnięcie do roli kościoła katedralnego
i w swoim tytule „Gnieźnieński
kościół katedralny”. [10]
W
późnym średniowieczu Gniezno przestało być stolicą Królestwa, ale zostało nadal
stolicą Kościoła w Polsce. To właśnie katedrze czczono jednego z
najważniejszych patronów Królestwa Polskiego i jego grób przyciągał rzesze
pielgrzymów z kraju i zagranicy. W centrum znajdują się drzwi z katedry
-tworzące jakby bramę. Unikatowym zabiegiem wystawy może być próba odtworzenia
w skali 1: 1 kaplicy św. Wojciecha, znajdującej się pośrodku nawy głównej
kościoła, ochraniającej znajdującą się wewnątrz gotycką tumbę św. Wojciecha z
jego relikwiami. Warto dodać że katedra gnieźnieńska pełniła rolę miejsc koronacji
królów polskich a było ich pięć ostatnia koronacja w 1300 roku. Na wystawie
można zobaczyć dokumenty z pieczęciami władców koronowanych właśnie w kościele
gnieźnieńskim. Całość dopełniają cenne naczynia liturgiczne i księgi używane do
sprawowania liturgii.
Wystawę „Chrzest – Św. Wojciech – Polska.
Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna” można oglądać w dużej sali wystaw
czasowych Muzeum Początków Państwa Polskiego do 25 października 2016 roku.
Patronem honorowym tejże wystawy jest Prymas Polski, arcybiskup Wojciech Polak.
Jacek Źróbek
[1] Muzeum
Początków Państwa Polskiego –Gniezno (kostrzemska ) 11 marzec 2016 X zjazd
Gnieźnieński
[2] Tytuł
wystawy: Chrzest św. Wojciecha -Polska. Dziedzictwo średniowiecznego Gniezna
[3]
Uroczyste odsłonięcie wstęgi – Prezydent RP Andrzej Duda Prymas Polski Wojciech
Polak
[4] Tytuł ekspozycji
części pierwszej: W gnieźnieńskim grodzie -
[5] Święta
Góra – czyli góra Lecha średniowieczny ośrodek kultu pogańskiego
[6] Okres
Piastów
[7] Tytuł części
drugiej wystawy „Chrzest -początki kościoła w Gnieźnie”
[8] Grody Wielkopolskie,
których mogły dokonywać się chrzty
[9] I zjazd
Gnieźnieński.
[10] Trzecia
część wystawy rola katedry
