W podróży szlakiem Polskich miast

Na szlaku Gliwice Kędzierzyn-Koźle

Nysa patriotyczna

PRZYSŁOWIE NORWESKIE

SZLAKIEM CHORWACKIM – ZAGRZEB KRÓTKO

SZLAKIEM CHORWACKIM – ZAGRZEB

KRÓTKO

Wyruszając w podróż na ziemię Chorwacką [1] po drodze zatrzymałem się krótko w Brnie. [2] (Zobacz też) Tradycyjnie już szlak podróżniczy zaczynał się autobusami Flixbusem [3] w godzinach wieczornych. Podróż była w dwóch etapach. Na szlaku było Czeskie –Brno. Nocne spojrzenie na miasto pokazało uroki życia morawskiej ziemi, gdzie na głównym rynku odkryłem wystawę poświęconą półwiecza stosunków Czesko –Polskich czyli lat 1968-2018. [4] (Zobacz też)
Na wystawie można zobaczyć początki „Solidarności” w Czechach i pomarańczowej rewolucji, oraz postacie z Polski między innymi papieża Jana Pawła II, Lecha Kaczyńskiego i innych.

Po krótkim spacerze przyszedł czas już na dalszą część podróży.
 Wyruszając z dworca autobusowego przy hotelu Grad [5] do Chorwacji i Zagrzebia. 
Po drodze za szyby autobusu można było zobaczyć nocną Austrię, [6] (zobacz też) a nad ranem Słowenię. [7] Podziwiając piękne górzyste tereny i tak z turystami dotarliśmy do Zagrzebia. Chorwacka ziemia przywitała nas słoneczną pogodą. Zostaje wziąć plecak i wyruszyć w stronę starówki.

Od dworca do centrum jest dość daleko więc najlepiej podjechać transportem miejskim [8] autobusem to 2,6 lub tramwajami do dolnego rynku pod pomnik i plac bana Josipa Jelačicia [9]-Trg bana Josipa Jelačića. 
Niewątpliwie z każdego punktu stolicy Zagrzebia - zobaczymy monumentalną wieżę jest to katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny [10] w Zagrzebiu - Katedrala Uznesenja Blažene Djevice Marije i svetih Stjepana i Ladislava powstała w XI wieku jako romański kościół.

KATEDRA -WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY

 Po odbudowaniu i przebudowach uzyskała styl neogotycki.

Prace były prowadzone pod kierownictwem austriackiego architekta Hermanna Bollégo. Dwie wieże dzwonnicze mają 104 i 105 wysokości.

Katedra znajduje się na ulicy Kaptol, w części górnego miasta.

Jakie atrakcje możemy zobaczyć w Zagrzebiu?

Każdy turysta na pewno znajdzie coś do siebie i tak możemy starówkę podzielić na górne miasto i dolne

Gornji Grad „Górne Miasto” [11] zwane Gradec to historyczne centrum Zagrzebia. Założony w średniowieczu, aż do XIX wieku stanowił, razem z Kaptolem, centralną strefę Zagrzebia. Głównym placem Górnego Miasta jest plac świętego Marka - Trg svetog Marka z kościołem [12] na dachu którym znajdują herby Chorwacji i Zagrzebia. Na Górnym Mieście znajduje się szereg muzeów i galerii, oraz szereg barokowych domów i pałaców. Najważniejszym z nich jest pałac Vojkoviciów - palača Vojković w stylu baroku Marii Teresy z reprezentacyjną fasadą z motywami muszli.

 Dziś tam mieści się w nim Muzeum Historyczne Chorwacji. Pomiędzy Górnym Miastem , a Kaptolem znajduje się obszar zwany Dolac z Targiem Dolac, [13] to Zagrzebski targ pod gołym niebem.

ZAGRZEB -DOLEC - TARG
RZEŹBA  KOBIETY TARGOWEJ
KUMICA BARICA
 AUTOR POMNIKA  STJEPAN GRAĆJAN 
POWSTANIE  2006 ROK 

 Obok niego wznosi się barokowy kościół świętej Marii. Na zachód od kościoła przebiega ulica Tkalčićeva, powstała w miejscu potoku Medveščak, oddzielającego niegdyś od siebie Gradec i Kaptol.

W pierwszej połowie XX wieku potok przykryto, a ulica, ze swoimi hostelami [14] ,kawiarniami, restauracjami i sklepami, jest dziś centrum wiosennego i nocnego życia Zagrzebia.

 Na uwagę warto zwrócić jeszcze jedno muzeum zerwanych związków. [15]

To tylko niewielka część podróżniczego szlaku stolicy Zagrzebia .

 Zostały jeszcze chwile, aby wyruszyć w inne zakątki ziemi chorwackiej np. Dubrownika ,Splitu .

W drodze powrotnej turyści mogą się zatrzymać w Budapeszcie na Węgrzech

WĘGRY- BUDAPESZT NOCĄ

JZ [16]

Zobacz też

https://swiatznanyinieznany-jack.blogspot.com/2019/04/molitva-za-proglasenje-svetim-blazenoga.html

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/zagrzeb-katedra

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/zagrzeb

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Chorwacja –Państwo w Europie  leżące na pograniczu Europy Środkowej i Europy Południowej, nad Morzem Adriatyckim

[2] Brno –miasto na Morawach leży w Czechach

[3] Flixbus – firma przewozowa

[4] Wystawa uliczna na rynku głównym Brna zatytułowana –„społeczne” ukazująca 50 lecie Czesko –Polskich stosunków i tworzenia Solidarności w Czechach z lat 1968- 2018

[5] Hotel Grand – reprezentacyjny hotel w Brnie

[6] Austria – trasa podróży Wiedeń, Grac

[7] Słowenia trasa podróży Malibor

[8] Transport miejski Linie nr 2,6 autobus lub tramwaje

[9] Josip Jelačic - urodzony 16 października 1801 w Petrovaradinie, zmarł 20 maja 1859 w Zagrzebiu to Chorwacki hrabia i ban (1848–1859), Feldzeugmeister armii austriackiej. Naczelny dowódca wojsk Chorwacji, tłumił rewolucję w Wiedniu i powstanie węgierskie 1848–1849

[10] Katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – wizytówka miasta w stylu neogotyckim pierwotnie była romańska powstała XI wieku w 1093 roku

[11] Górne miasto –zwane Gradec –najstarsza część miasta założona  w średniowieczu

[12] Kościół świętego Marka Crkva sv. Marka jest to kościół rzymskokatolicki pierwsza wzmianka pochodzi z 1256 roku Charakterystyczny jest dach kościoła św. Marka. Całość ułożona jest z różnokolorowych dachówek. Na południowym spadzie dachu ułożono wzór dwóch herbów – po stronie wschodniej Zagrzebia, zaś po zachodniej Trójjedynego Królestwa Chorwacji, Slawonii i Dalmacji, którego od 1868 roku Zagrzeb był stolicą.

[13] Dolac –dolne miasto –pomiędzy Kaptonem a dolacem znajduje się największy targ do południa kupisz tam owoce warzywa ryby i kwiaty

[14] Hostel Taban –tani nocleg

[15] Muzeum zerwanych związków . Muzej prekinutih veza to muzeum założone przez byłą parę – producentkę filmową, Olinkę Višticę i projektanta wnętrz Dražena Grubišicia.

[16] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

Na szlaku Zagrzeb

NA SZLAKU SAKSONII – GÖRLITZ

NA SZLAKU SAKSONII – GÖRLITZ

Na granicy Polsko - Niemieckiej rozciąga się kraina ziemi Łużyckiej.[1]

 Tym razem wyruszyłem na szlak Niemiecki landu Saksońskiego [2] do Görlitz. [3] Podróż tradycyjnie odbyła się autobusem FlixBusem, [4] który jechał do Drezna. Chociaż zimową porą podróże [5] nie zachęcają do zwiedzania to uroku dodaje biały puch. 

Wrażenia, które czekają na odkrycie zostają na szlaku i jest prawdziwym rajem dla turysty.

Dla lubiących adrenalinę mogą być wycieczki piesze w Parku Krajobrazowym Gór Żytawskich (Zittauer) [6] na południu rozciąga się perełka urbanistyczna, jest nią Görlitz, oraz parkiem Mużakowskim [7] wpisanym na Światową listę Dziedzictwa kultury UNESCO „Fürst-Pückler-Park”, a usytuowanej w północnej części Bad Muskau. Tu warto dodać że leży po obu stronach rzeki Nysy Łużyckiej, stanowiąca granicę Polsko- Niemiecką. Gdy już nastrój i pogoda pozwoli  wyrusz spacerem po mieście lub parku Krajobrazowym. Odrywając bogatą zabudowę i historię regionu. Pewnie zauważysz że znajduje się na trójstyku graniczącym ze Śląskiem i Czechami.
 Görlitz jest najbardziej wysuniętym na wschód miastem Niemiec i jako szóste co do wielkości miasto Saksonii - po Lipsku, Dreźnie, Chemnitz, Zwickau i Plauen. 

Siedziba biskupów: ewangelickiego i katolickiego. 

Dawniej tworzyło jedno miasto wraz ze Zgorzelcem, dzisiejszym miastem położonym w województwie Dolnośląskim.

 Görlitz jest jednym z niewielu niemieckich miast tej wielkości niezniszczonych podczas II wojny światowej. 

Ciekawa historia osadnictwa na przełomie X i XI wieku gród Serbołużyczan został zajęty i włączony do Polski wraz z Łużycami przez Bolesława I Chrobrego.

 1076 roku - osada wraz ze wschodnią częścią Milska została przyłączona do Czech.

 W 1131 roku - powstał gród nad Nysą Łużycką z polecenia czeskiego księcia Sobiesława. 

1377roku powstaje księstwo Görlitz (Herzogtum Görlitz) utworzone przez króla czeskiego i Świętego Cesarza Rzymskiego Karola IV. 

Gdy wgłębi się w różne okresy ziemi Łużyckiej, to przechodziła w różnych władców Polskich, Czeskich, Węgierskich, Niemieckich. Gdy już przyjedziemy do Görlitz to zobaczymy dworzec kolejowy [8] z 1846 roku.



Zauważymy też górujący nad  dworcem kościół katedrę Świętego Jakuba [9] pochodzący z 1900 roku.

 Wędrując ulicami odkryjemy różnorodność stylów architektonicznych. Przyglądając się zabytkowej architekturze, odkryjemy że pochodzą z epok gotyku,renesansu, baroku i secesji niewątpliwie świadczącej o bogactwie minionych czasów. Pięknie odrestaurowanie kamienice w średniowiecznych murach tworzą przytulną atmosferę restauracji i kawiarenek. 

A wybijający zegar astronomiczny na ratuszu opowiada średniowieczne dzieje, gdzie wciela się w wiele obliczy łącząc w sobie filmowe produkcje np. Grand Budapeszt Hotel. Spacerując dotrzesz nad brzeg Nysy gdzie wznosi się kościół Świętego Piotra i Pawła. [10]

Już w 1230 roku była to bazylika późnoromańska. Obecna pochodzi z 1475 roku budowana w stylu późnogotyckim. Jest kościołem Luterańskim. Perełką tej świątyni są słynne organy słoneczne [11] Eugenio Caspariniego pochodzące z 1703 roku. 

Tajemnice przeszłości można odkryć w kopii Grobu Pańskiego [12] pochodzącego z 1504 roku.

Wśród wielu dróg uroku dodają bogate zbiory historii miasta, a półki starej biblioteki zapisują karty pokoleń. Gdy przygoda zmierza do końca czas przejść jeszcze mostem Papieża Jana Pawła II [13] do Zgorzelca i powrotnej drodze jeszcze Bolesławca i Wrocławia, aby poznać drogi Wolności w Muzeum Pana Tadeusza na rynku. Potem już tylko dalsza podróż Neobusem[14] (link do autobusów ) do Mysłowic.

JZ[15]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Ziemia Łużycka – to kraina leżąca częściowo Niemcami ,a Polską w dorzeczu Łaby i Kwisy.

[2] Saksonia – to kraina związkowa w Niemczech granicząca z Polską i Czechami

[3] Görlitz- miasto na prawach powiatu w krainie Saksonii należące do Niemiec .Graniczące z Zgorzelcem po stronie Polskiej

[4] FlixBus – Niemiecka firma przewoźnica

[5] Podróż 9-10 styczeń 2019 rok

[6] Zittauer - Żytawa miasto leżące w południowo –wschodniej Saksonii z Parkiem krajobrazowym Gór Żytawskich – O każdej porze roku można przejechać się kolejką wąskotorową

[7] Park Mużakowski to park przedzielony rzeką Nysy Łużyckiej ,oraz granicę Polsko –Niemiecką

[8] Dworzec kolejowy - z 1846 roku

[9] Katedra Świętego Jakuba (St.-Jakobus) z 1900 roku to trzynawowy kościół projektu Josepha Ebersa

[10] Katedra Świętego Piotra i Pawła (St. Peter und Paul) – świątynia Luterańska – pierwotnie katolicka powstała jako późnoromańska w 1230 roku obecna pochodzi z 1475 roku jako późnogotycka

[11] Organy słoneczne (Sonnenorgel )– zostały utworzone  w kształcie promieni słonecznych – pochodzące z 1703 wykonane przez Eugenio Caspariniego

[12] Święty Grób (Heiliges Grab)- to replika grobu pańskiego pochodząca z 1504 roku

[13] Most graniczący Görlitz a Zgorzelec ,jest to też granica Polsko -Niemiecka nazwany mostem Papieża Jana Pawła II poświęcony 18 czerwca 2006 roku

[14] Neobus – Polska firma przewozowa z Karpat swój autobusowy tabor mają nowoczesny i siedzenia wygodne

[15] Jacek Źróbek – Podróżnik, fotograf, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, architektury i sztuk pięknych. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia część Europy . pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku  ,pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych. Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia. W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny.

Zobacz też: http://swiatznanyinieznany-jack.blogspot.com/

NA SZLAKU ŁOTEWSKIM – RYGA „MIASTO HANZEATYCKIE”

NA SZLAKU ŁOTEWSKIM – RYGA

„MIASTO HANZEATYCKIE”

Poznawanie Europejskich krajów zaprowadziło mnie na szlak północny. [1] Wyznacznikiem turystyki był trochę inny wiązał się z 100 rocznicą odzyskania Niepodległości przez Polskę w Wilnie. 

Podróż na północny szlak była wieloetapowa tradycyjnie już podróż była autobusami. Wyruszając z Śląska w pierwszej kolejności dotarłem do Warszawy z firmą FlixBus [2] bilety kupiłem bardzo tanio.

 Gdy już autobus się zatrzymał w Warszawie Zachodniej. Kolejny etap to Centrum tam już czekała na mnie sprawdzona linia Lux Ekspress. [3] Przewoźnik w swojej ofercie ma szlak północny, aż do Helsinek i Moskwy. Można też skorzystać z taniego latania (z Katowic do Rygi i powrót to 700 zł i opłata bagażowa)

 Podróżowanie często preferuję nocą. W budzący poranek przywitała nas stolica Litwy – Wilno, tam przesiadłem się przy galerii Panorama do autobusu zmierzającego do Rygi.

 Podróż z Wilna na Łotwę do stolicy Rygi [4] to około 4 godzinny. 

Cel został osiągnięty przewoźnik zatrzymał się na głównym dworcu autobusowym Rygi. No cóż czas wziąć bagaż (plecak)

i wyruszyć do hotelu Westa. [5] Pogoda nie zachęcała do wędrówki miejskiej z plecakiem.

 Gdy już zarezerwowałem się w hotelu i skorzystałem z oferty dań. Wyruszyłem na starówkę, gdzie już o turystyczny szlak zadbała firma Booking com [6] dając możliwość zamówienie biletów w niskich cenach.

 Co zwiedzić to każdy turysta zadaje sobie pytanie?

A może popatrzeć na port i posłuchać szumu rzeki Dźwiny?

Początki miasta Rygi uznaje się rok 1201, [7] kiedy to lokalny biskup Albert rozpoczął budowę obwarowań miejskich. Biskup został mianowany przez papieża. 

Poprzednik został zabity przez miejscową ludność, która nie zgadzała się na krzewienie wiary chrześcijańskiej, szczególnie przez krzyżowców. Wcześniej przyjeżdżali tu niemieccy kupcy, handlujący z miejscowymi Wikingami.

 I tak w bliskości dworca autobusowego zobaczymy potężne hangary, [8] które w czasie II wojny światowej służyły jako port lotniczy.

 Dziś tam to miejsce do kupców i największy targ północnej Europy.

 Każdy podróżnik tam się zatrzymuje ,aby spróbować różnych  ciekawostek z całego świata. Przechodząc obok straganów, kupcy zachęcają do spróbowania różnych dań.

 Co warto kupić?

Ryga słynie z przepysznych kiszonek [9], ale i owoców np. jabłek i warzyw. Warto spróbować kiszonego czosnku. Łotewski nabiał i mleko, [10] warto kupić, gdyż nie jest pasteryzowane. Z dań rybnych polecam kawior [11] dany z czarnym Łotewskim chlebem to przysmak Łotyszan. W 1282 roku Ryga przystępuje do Hanzy[12] i rozpoczyna się gwałtowny rozwój miasta.

 Hanza to dawny związek miast północnej Europy. Gdy już posmakowałeś uroku targu wyrusz dalej na rynek.

 W zasadzie to starówkę i Rygę zwiedzisz w jeden dzień. Najważniejsze atrakcje starej Rygi [13] –to katedra, ciekawy budynek galerii sztuki Riga Bourse, kościół świętego Piotra i Janów, Plac Ratuszowy i Dom Czarnogłowych, park Bastejkalns i „most zakochanych”. 

 Nie zapomnij o pomniku zwierząt, czyli tzw: "Bremeńskimimuzykantami"[14] -których obowiązkowo noski musisz pogłaskać. 

Spacerując po starówce mojej uwadze skupił mały pokaz wojskowy w którym każdy z mieszkańców mógł poznać tajniki broni palnej i zobaczyć wnętrza wozów bojowych. To tylko niewielka część tajemnic Rygi.

 W czasie którym byłem to Ryga przygotowywała się do swojego święta Narodowego przypadającego na 18 listopada.[15] 

Warto tu dodać Łotwa też w tym roku obchodzi 100-lecie Niepodległości. Łotewski zegar na Domu Czarnogłowych wskazywał że czas już do podróży w stronę Litwy i Wilna.

 Patrząc jeszcze na pomnik Rolanda [16] z pieśnią o rycerzu Roladzie zmierzałem na uroczystości 100-lecia odzyskania Niepodległości przez Polskę do Wilna.

 Rozpoczynając podróż z nowym przewoźnikiem Ecolines [17] w żółtych barwach.

JZ [18]

---

[1] Szlak Północny – podróżowanie po  Europie np. Weekend

[2] FlixBus – autobusowa firma przewozowa dalekobieżna tania – ale niezbyt wygodny brak monitorów przy siedzeniach

[3] LUX Ekspress – autobusowa firma przewozowa dalekobieżna luksusowa polecam kursująca na trasach północnej Europy – trasy Warszawa – Wilno, Miński, Ryga, Tallinn, San Petersburg , Moskwa , Helsinki. Koszt Warszawa –Helsinki to około 312 złotych ( lot Warszawa –Helsinki – koszt 818 bez bagażu z przesiadka - Ryga )

[4] Ryga – stolica Łotwy

[5] Hotel Westa – ul Nēģu iela 5, Latgales priekšpilsēta, Rīga, LV-1010, Łotwa blisko do dworca autobusowego cena to 30 Euro

[6] Booking com – doskonała baza hotelowa i sprawdzona przez podróżników często z ich usług korzystał . https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

[7] 1201 rok - początki miasta Rygi

[8] Hangary –dawna wojenna baza lotnicza II wojny światowej jako port Lotniczy – dziś w hangarach i w otoczeniu  to największe targowisko Rygi ,ale i północnej Europy

[9] Kiszonki – Ryskie – na  straganach targowiska –kupisz doskonałe kiszonki różne  np. kiszony czosnek ,jabłka

[10] Mleko Łotewskie – Nie jest pasteryzowane, doskonale nadaje się jako zsiadłe mleko.

[11] Kawior – ikra rybna – przysmak Rosyjski i krajów skandynawskich występuje w odmianie czarnej , czerwonej. Dość drogi

[12] Hanza – dawny związek kupiecki północy

[13] Zabytki Rygi - Ryga, plac ratuszowy (Rātslaukums) i dom Bractwa Czarnogłowych; widoczny pomnik Rolanda, Budynek szwajcarskiej restauracji Alpenrose – Jauniela iela 16, Katedra w Rydze (protestancka), Katedra św. Jakuba w Rydze (katolicka), Zamek w Rydze, Baszta Prochowa, Brama Szwedzka, Budynek Sejmu ,

Centrāltirgus, Dom Kotów (Kaku nams), cerkwie prawosławne: sobór Narodzenia Pańskiego, cerkiew Zwiastowania, św. Aleksandra Newskiego, cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego, cerkiew św. Jana Chrzciciela, cerkiew św. Michała Archanioła, cerkiew Trójcy Świętej, cerkiew Wszystkich Świętych

monaster Trójcy Świętej i św. Sergiusza z Radoneża , Konventa Sēta, Koszary Jakuba

Kościół św. Jerzego , Kościół św. Piotra, Łotewskie Muzeum Etnograficzne, Mała Gildia, Mežaparks, Wieżowiec Akademii Nauk Łotwy, Pomnik Rolanda, Pomnik Wolności, Ryska wieża radiowo-telewizyjna, Synagoga Miejska, Trzej Bracia, Ulica Alberta , Wielka Gildia, Zegar Laima, gmach Biblioteki Narodowej Łotwy, Kościół Matki Boskiej Bolesnej , Kościół Jezusa , Kościół Marcina Lutra ,Kościół Zbawiciela, Kościół św. Marcina , Kościół ewangelicko-reformowany, Budynek przy ul. Alusknes Iela 5 z 1910-12

[14] Pomnik zwierząt - znajdujący się dokładnie pomiędzy kościołami świętego Piotra i świętych Janów – „bremeńskich muzykantach”, nawiązujący do bajki braci Grimm, podarowanej Rydze przez partnerskie miasto Brema. Pēterbaznīcas iela, Centra rajons, Rīga, LV-1050, Łotwa

[15] 18 listopad – święto narodowe Łotwy

[16] Pomnik rycerza Rolanda – znajduje się na placu ratuszowym – Rycerz Roland – to patron miasta

[17] Ecolines.net – przewoźnik autobusowy dalekobieżny – w barwach żółtych –średniej klasy z wygodnymi fotelami

[18] Jacek Źróbek – Podróżnik, fotograf, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej części wschodnie