Brnieńska katedra Apostoła Piotra i Pawła

Gotyk Antona Pilgrama w Brnie

SZLAKIEM MORAW I AUSTRII GOTYK ANTONA PILGRAMA

SZLAKIEM MORAW I AUSTRII

GOTYK ANTONA PILGRAMA

Podróżując po Europie Południowej w stronę Morawskiej [1] i Austriackiej [2] ziemi możemy odkryć zachowany jeszcze styl architektoniczny – gotycki. [3] Historia architektury gotyckiej sięga późnego średniowiecza i czasów XIII wieku do początków XVI wieku.

Architektura gotycka w swoim zamierzeniu ma odzwierciedlać Boską naturę i wielbić Boga. Tak też przyglądając się stylowi zobaczymy strzeliste ogromne bryły kościołów tworzą swoją formę delikatną ekspresyjną i lekką. Gdy wejdziemy do środka to barwne światło wnikające do środka przez wysokie witraże daje poczucie uduchowienia. Często człowiek zwracając uwagę na sklepienie kieruje wzrok ku górze. Kolebką stylu gotyckiego jest Francja [4] jest rok 1144 wtedy opat Sugeriusz podejmuje się przebudowy chóru w opactwie Saint Denis [5] jest to znane miejsce pochówków królów Francji. Warto tu dodać że przebudowa miała związek z odkryciem pism neoplatońskich Pseudodioziego. Powoli styl gotycki zaczął się rozwijać w Europie najpierw około 1175 roku w Anglii po 1200 roku dotarł do Niemiec. Sklepienia krzyżowo-żebrowe stały się symbolem wielu kościołów. Pierwszym gotyckim obiektem jest Bazylika świętego Dionizego w Saint-Denis. Charakterystyczne budynki ze sklepieniem krzyżowo-żebrowym z XI i XII wieku powstały w Normandii, oraz w północnych Włochach np. w Mediolanie. Kolejnym wyróżnieniem jest tzw. łuk ostry, który możemy odkryć w Burgundii w sklepieniu kościoła benedyktynów w Cluny. [6] Najbardziej znanym w stylu łuków ostrych można zaliczyć bazylikę Saint Martin des Champ w Paryżu. Dziś wiele sakralnych budynków we Francji zostało zniszczonych przez laicyzację społeczeństwa. W wiele z nich pełni rolę muzeów lub bezpowrotnie zostało rozebranych. Konstrukcje okresu gotyckiego charakteryzują się budowlami kościołów na planie trójnawowej bazyliki ale też stylu halowego. Zatrzymując się w Brnie [7] jednym z gotyckich kościołów trójnawowych może być bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny,[8] a ufundowana przez córkę Ryksę Elżbietę króla Polskiego Przemysława II. Architektura okresu gotyckiego to też budownictwo świeckie które wpisuje się w zabudowę miast. Są to ratusze i siedziby władz miejskich, czy mosty i barbakany. Warto tu jeszcze zwrócić uwagę na gotycki styl w szpitalach, a budowane przez bractwo Świętego Ducha. Ale przejdźmy już do budowniczych stylu gotyckiego. Gdy będziemy wędrować po stolicy Moraw Brnie. Na pewno zauważymy ciekawy portal starego ratusza. Jeden z symboli Brna niewątpliwie oddaje kunszt rzeźbiarza.

Kim był ten budowniczy?

Gdy podróżujemy i odwiedzamy różne zabytki często spotkamy się z nazwiskiem Anton Pilgram. [9] Będąc w Znojmo [10] natrafiłem na rysunki Pilgrama klasztoru Louka. [11] Historia Antona Pilgrama wiąże się z dwoma miastami to Brno i przede wszystkim Wiedeń. Anton Pilgram urodzony około 1460 roku w Brnie tam też rozpoczynał swoją przygodę jako budowniczy i rzeźbiarz architektury gotyckiej. Anton to urodzony w rodzinie malarzy i rzeźbiarzy osiadłej w Brnie i Igławie to Jihlava co najmniej od połowy XIV wieku. W Brnie najważniejsze dzieła to portal starego Ratusza i kościół świętego Jakuba. Wielcy przedstawiciele rzeźbiarstwa gotyckiego to niewątpliwie pochodzą z Salzburga.

Czy Anton Pilgram w młodości otarł się o warsztat wielkiego Nicolausa Gerhaerta van Leyden? Tego nie wiemy. Swoje doświadczenie  w młodości nabierał w krajach Germańskich. Gdzie ślady jego dłuta poprowadzą nas do Badenii-Wirtembergii: u świętego Kilana w Heilbronn i w kościele w Schwieberdingen koło Stuttgartu. 30 lat później powraca do swojego miejsca urodzenia Brna i w 1495 roku rzeźbi gmerka przy kręconych schodach w kościele świętego Jakuba, a drugi miał powstać w 1502 roku i znajduje się przed wejściem do kaplicy mariackiej tego kościoła. W bliskości kościoła odkryjemy kruchtę. Kolejna perełka budowlana pochodzi z 1508 roku i była to brama Żydowska, dziś już nie istnieje. Część rzeźb możemy zobaczyć w miejskim lapidarium. Ale najcenniejszym rzeźbiarskim dziełem Antona Pilgrama jest portal Brneńskiego ratusza  tzw.: Stará radnice, który powstał w 1511 roku.

Zatrzymajmy się na chwilę przy starym ratuszu. Tu trzeba wspomnieć że ratusz jest w bocznej uliczce. Wejście do ratusza wyznacza portal który jest smukły pełnoplastyczną konstrukcją. Patrząc na architektoniczną perełkę zauważymy kamienne pnącze sięgające aż ponad drugiego piętra. Kunszt rzeźbiarza wpisuje się w precyzję i misterną i rytmiczną sztukę dłuta. Czy dzisiaj rzeźby odzwierciedlają myśl Pilgrama pewnie nie. Tak też dzisiejsza centralna  Iutitia powstała później zastępując rzeźbę Tronu Łaski to przedstawienie Trójcy Świętej: Bóg Ojciec trzymający Chrystusa ukrzyżowanego, nad nimi widnieje gołębica Ducha Świętego. To często było wpisane w styl kanonu architektury gotyckiej. Poniżej zobaczymy herb. Ach ten kunszt!- przyściennych fial, gdzie cokoły figur niesione na grubych, poskręcanych liściach, kunsztownie zaplecionych, łodygi płożące się po żebrach i dramatycznie wędrujące ku licu muru, przypominając egzotyczne stwory, plątanina żeber, skręcone, potargane sterczynki baldachimów – zachwyca widza. Ale emocje nabierają sensu gdy patrzymy na środkowy pinakiel, którego iglica zgina się, wije, cud. Jak mówią legendy to może zemsta mistrza za niedotrzymanie warunków zapłaty. Ale to tylko legenda. To kunszt rzeźbiarza pokazuje jak skutecznie wspierał się cyrklem i kątownicą nad materiałem.

Dziś podziwiane dzieło Pilgrama stało się zwięczeniem dla Morawskiej ziemi i Brna. Tak też Anton wyrusza do Wiednia, aby stać się budowniczym katedry świętego Szczepana. Gdzie w ciągu kilku lat wznosi chór muzyczny w nawie północnej, tuż przed transeptem i kazalnicę przy filarze nawy głównej. W Europie południowej w tym samym czasie powstają inne dzieła. Michał Anioł wyrzeźbił już Dawida, zmaga się z Mojżeszem na nagrobek Juliusza II, Bramante przymierza się do monumentalnej przebudowy bazyliki świętego Piotra – we Włoszech renesans wkroczył w fazę dojrzałą. Ale w Europie środkowej gotyk odgrywa ważną rolę w architekturze tamtego czasu. Nawiedzając katedrę Wiedeńską poszukajmy sztuki rzeźbiarskie Antona Pilgrama.

Chór przypomina ekscentryczną roślinę o mocno unerwionych liściach, uwieńczoną okazałym, pełnym kwiatem o naprzemian obłych i kanciastych płatkach. Na dole umieścił architekt i rzeźbiarz swą podobiznę zaznaczając że po wsze czasy chce uwiecznić swoje oblicze i imię.

Patrząc na wizerunek dostrzeżemy: na głowie akademicki biret, w ręku kątownica i cyrkiel.

Co daje mu poczucie wiedzy i talentu, by unieść w powietrze kamienną emporę i siły, by ją na swych barkach trzymać. Ta umiejętność wiedzy łączy średniowiecze z renesansem. Dalsza część przygody to lata 1514-1515 wtedy to powstaje słynna Wiedeńska ambona z przedstawieniami Ojców Kościoła: naturalistyczne, ekspresyjne popiersia, przebogaty, mięsisty detal, kamienne ażury i grubo łamane tafle. Gdzie zza okiennicy wygląda nasz Anton że tu osiągnął tu szczyt swych możliwości jako rzeźbiarz. Wielkość tego architekta możemy jeszcze dostrzec na sklepienia w licznych kościołach [12] pogranicza Czesko -Morawsko-Austriackiego to między innymi: Freistadt, Rožmberk koło Czeskiego Krumlowa, Bad Zell, Weißenkirchen an der Traun. To ostatni wielki mistrz gotyku w środkowej Europie, który zmarł w 1515 roku w Wiedniu. Czas już powoli wyruszyć w meandry myśli i okresu gotyku sięgając ku przeszłości.

JZ [13]

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/brno-katedra-architektura

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/szlakiem-austriackim-wieden

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Morawy Czeski: Morava, Łacinski: Moravia ,Niemiecki: Mähren – to znajdującą we wschodniej części Republiki Czeskiej - kraina historyczna. Kilka miast Morawskiej części: Ostrava, Ołomuniec, Zlin, Igława, Prościejów ,Kromieryż, Brzesław, Znojmo Hranice. Stolicą jest Brno.

[2] Austria -kraj w środkowej Europie.

[3] Gotyk styl architektoniczny w XIII do XVI wieku w swoim zamierzeniu ma odzwierciedlać Boską naturę i wielbić Boga.

[4] Francja kolebka stylu Gotyckiego.

[5] Opactwo Saint Denis miejsce pochówku królów Francuskich.

[6] Kościół benedyktynów w Cluny charakterystyczny łuk ostry dla stylu gotyckiego

[7] Brno z Niemieckiego: Brünn, Łacińska to Bruna, dawna Polska nazwa to Berno – stolica Moraw leżąca w południowo –wschodniej części Czech u zbiegu rzek Svratki i Svitavy.

[8] Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Brnie. Powstanie w 1323 roku, a zakończenie w 1364 roku. Fundatorem była Królowa Czech księżniczka Polska  Ryksa Elżbieta, budowla w stylu Gotyckim z 3 nawami i jedną kopułą. W 1335 roku królowa została tam pochowana i miejsce jej pochówku zaznaczone jest w posadzce literą E z koroną królewską. Warto tu dodać w czasie koronacji obrazu Czarnej Madonny w 1736 roku, Augustianie zlecili wykonane „srebrnego ołtarza” w Augsburgu. Obraz Czarnej Madonny patronuje Brnu i Morawom.

[9] Anton Pilgram urodzony około 1460 roku w Brnie prawdopodobnie, zmarł 1515 w Wiedniu to austriacki budowniczy i rzeźbiarz, przedstawiciel późnego gotyku. Jego ważne dzieła to portal starego Ratusza w Brnie,oraz Kościół świętego Jakuba. Budowniczy i rzeźbiarz katedry świętego Szczepana w Wiedniu - to ambona i chór.

[10] Znojmo miasto w Czechach – w krainie Południowo- morawskiej.

[11] Klasztor Louka z Czeskiego Loucký klášter; z Niemieckiego: Klosterbruck, w 1190 roku. Fundacja Konrad II Otto wraz z matką zakładają klasztor. Najcenniejszym zabytkiem klasztoru jest ukryta w podziemiach romańsko-gotycka kaplica Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i świętego Wacława.

[12] Kilka kościołów ze Sklepienie Pilgrama na pograniczu Czesko- Morawsko Austriackim: Freistadt, Rožmberk koło Czeskiego Krumlowa, Bad Zell, Weißenkirchen an der Traun.

[13] Jacek Źróbek – Członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

Społeczeństwo półwieczne stosunki Polsko Czeskie 1968 2018 Brno

SPOŁECZEŃSTWO - PÓŁWIECZNE STOSUNKI POLSKO-CZESKIE 1968-2018

SPOŁECZEŃSTWO - PÓŁWIECZNE STOSUNKI

POLSKO-CZESKIE 1968-2018

W Brnie [1] na placu Náměstí Svobody [2] zobaczymy ciekawą wystawę o relacjach Czesko –Polskich. 

Wystawa uliczna składa się z 12 plansz i została przygotowana przez Polski Instytut w Pradze [3], a autorem tekstów jest historyk Piotr -Petr Blažek. [4]

Na pierwszej planszy tytułowej :

 „sPOLeCZně / Půl století polsko-českých vztahů”

co znaczy:

„Społeczeństwo , półwieczne stosunki Polsko-Czeskie 1968-2018”

Zobaczymy tam tekst Tomasza Garrigura Masaryka [5] z 6 września 1918 roku:[6]

„Jestem przekonany,

że Polacy i Czesi muszą teraz pracować

w ścisłej jedności - nasza historia nas uczy ,

że bez wolnej Polski nie będą wolnymi

 Czechami i żadna wolna

Polska bez wolnych Czechów.”

„Jsem přesvědčen, že Poláci Češi nyní musí pracovat v úzké jednotě - naše dějiny nás učí,

že bez svobodného Polska nebudou svobodné Čechy

a bez svobodných Čech nebude svobodné Polsko.”

Niestety historia pokazuje też wydarzenia z 1968 kiedy to zbrodniarz Jaruzelski z układu Warszawskiego [7] napadł na Czechosłowację.

Na znak protestu 19 stycznia 1969 roku podpalił się Jan Palach [8] młody student historii na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze .

 Tak w ostatnim liście zaznaczył :

„Mój czyn ma sens, ale nikt nie powinien go naśladować. Studenci powinni zachować życie, aby spełnić jego cele, by mogli żywi wesprzeć walkę "

Kolejne plansze pokazują inne wydarzenia początków „ Aksamitnej rewolucji” [9]- rozpoczynającej protestami w Pradze, wkrótce Brnie, Ostrawie, Bratysławie. Zobaczymy tam między innymi Václava Havla [10]– póżniejszego prezydenta Czech, ale i Polaków Papieża Jana Pawła II i wielu innych między innymi Lecha Kaczyńskiego. 

Wystawa wpisuje się w ramy obchodów 100 rocznicy odzyskania Niepodległości Czechów i Polski. 
W czasie Dni Polskich w Brnie odbyło się spotkanie i dyskusja z politykiem Moniką Bartoszewicz, w bibliotece Jiří Mahena.

JZ [11]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Brno – miasto na Morawach w Czechach –stolica  ziemi Morawskiej

[2] Náměstí Svobody – główny rynek w Brnie

[3] Polski Instytut w Pradze

[4] Petr Blažek –Piotr Blazek – czeski historyk urodzony 20 czerwca 1973 roku pracujący w Instytucie Studiów reżimów Totalitarnych.

[5] Tomasz Garrigue Masaryk -urodzony 7 marca 1850 roku w Hodoninie zmarł 14 września 1937 w Lanach pierwszy i najdłużej urzędujący prezydent, często nazywany ojcem niepodległości Czechosłowacji – często też w narodzie miał przydomek Tatuś –ojczulek

[6] Cytat z dnia 6 września 1918 roku – Masaryka

[7] Układ Warszawski tak zwany układ przyjaźni współpracy i pomocy wzajemnej z bloku wschodniego z dominacją ZSRR. Układ Warszawski prowadził jedną zbrojną operację „Dunaj” była to interwencja podczas Praskiej Wiosny 21 sierpnia 1968 roku

[8] Jan Palach – młody student historii na  wydziale filozofii Uniwersytetu Karola urodzony 11 sierpnia 1948 roku w Pradze zmarł 19 stycznia 1969 roku podpalając się na znak protestu na interwencję układu Warszawskiego.

[9] „Aksamitna rewolucja" – to określenie wydarzeń z 1989 roku w Czechosłowacji, które doprowadziły do obalenia systemu tzw. „demokracji ludowej”, elit sprawujących władzę oraz pozwoliły na transformację ustrojową i wstąpienie Czechosłowacji na drogę demokracji parlamentarnej.

[10] Václav Havel urodzony 5 października 1936 w Pradze, zmarł 18 grudnia 2011[w Hrádečku to czeski pisarz i dramaturg, działacz antykomunistyczn. Dziewiąty i ostatni prezydent Czechosłowacji 1989–1992 oraz pierwszy prezydent Czech 1993–2003

[11] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

SZLAKIEM CHORWACKIM – ZAGRZEB KRÓTKO

SZLAKIEM CHORWACKIM – ZAGRZEB

KRÓTKO

Wyruszając w podróż na ziemię Chorwacką [1] po drodze zatrzymałem się krótko w Brnie. [2] (Zobacz też) Tradycyjnie już szlak podróżniczy zaczynał się autobusami Flixbusem [3] w godzinach wieczornych. Podróż była w dwóch etapach. Na szlaku było Czeskie –Brno. Nocne spojrzenie na miasto pokazało uroki życia morawskiej ziemi, gdzie na głównym rynku odkryłem wystawę poświęconą półwiecza stosunków Czesko –Polskich czyli lat 1968-2018. [4] (Zobacz też)
Na wystawie można zobaczyć początki „Solidarności” w Czechach i pomarańczowej rewolucji, oraz postacie z Polski między innymi papieża Jana Pawła II, Lecha Kaczyńskiego i innych.

Po krótkim spacerze przyszedł czas już na dalszą część podróży.
 Wyruszając z dworca autobusowego przy hotelu Grad [5] do Chorwacji i Zagrzebia. 
Po drodze za szyby autobusu można było zobaczyć nocną Austrię, [6] (zobacz też) a nad ranem Słowenię. [7] Podziwiając piękne górzyste tereny i tak z turystami dotarliśmy do Zagrzebia. Chorwacka ziemia przywitała nas słoneczną pogodą. Zostaje wziąć plecak i wyruszyć w stronę starówki.

Od dworca do centrum jest dość daleko więc najlepiej podjechać transportem miejskim [8] autobusem to 2,6 lub tramwajami do dolnego rynku pod pomnik i plac bana Josipa Jelačicia [9]-Trg bana Josipa Jelačića. 
Niewątpliwie z każdego punktu stolicy Zagrzebia - zobaczymy monumentalną wieżę jest to katedra Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny [10] w Zagrzebiu - Katedrala Uznesenja Blažene Djevice Marije i svetih Stjepana i Ladislava powstała w XI wieku jako romański kościół.

KATEDRA -WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY

 Po odbudowaniu i przebudowach uzyskała styl neogotycki.

Prace były prowadzone pod kierownictwem austriackiego architekta Hermanna Bollégo. Dwie wieże dzwonnicze mają 104 i 105 wysokości.

Katedra znajduje się na ulicy Kaptol, w części górnego miasta.

Jakie atrakcje możemy zobaczyć w Zagrzebiu?

Każdy turysta na pewno znajdzie coś do siebie i tak możemy starówkę podzielić na górne miasto i dolne

Gornji Grad „Górne Miasto” [11] zwane Gradec to historyczne centrum Zagrzebia. Założony w średniowieczu, aż do XIX wieku stanowił, razem z Kaptolem, centralną strefę Zagrzebia. Głównym placem Górnego Miasta jest plac świętego Marka - Trg svetog Marka z kościołem [12] na dachu którym znajdują herby Chorwacji i Zagrzebia. Na Górnym Mieście znajduje się szereg muzeów i galerii, oraz szereg barokowych domów i pałaców. Najważniejszym z nich jest pałac Vojkoviciów - palača Vojković w stylu baroku Marii Teresy z reprezentacyjną fasadą z motywami muszli.

 Dziś tam mieści się w nim Muzeum Historyczne Chorwacji. Pomiędzy Górnym Miastem , a Kaptolem znajduje się obszar zwany Dolac z Targiem Dolac, [13] to Zagrzebski targ pod gołym niebem.

ZAGRZEB -DOLEC - TARG
RZEŹBA  KOBIETY TARGOWEJ
KUMICA BARICA
 AUTOR POMNIKA  STJEPAN GRAĆJAN 
POWSTANIE  2006 ROK 

 Obok niego wznosi się barokowy kościół świętej Marii. Na zachód od kościoła przebiega ulica Tkalčićeva, powstała w miejscu potoku Medveščak, oddzielającego niegdyś od siebie Gradec i Kaptol.

W pierwszej połowie XX wieku potok przykryto, a ulica, ze swoimi hostelami [14] ,kawiarniami, restauracjami i sklepami, jest dziś centrum wiosennego i nocnego życia Zagrzebia.

 Na uwagę warto zwrócić jeszcze jedno muzeum zerwanych związków. [15]

To tylko niewielka część podróżniczego szlaku stolicy Zagrzebia .

 Zostały jeszcze chwile, aby wyruszyć w inne zakątki ziemi chorwackiej np. Dubrownika ,Splitu .

W drodze powrotnej turyści mogą się zatrzymać w Budapeszcie na Węgrzech

WĘGRY- BUDAPESZT NOCĄ

JZ [16]

Zobacz też

https://swiatznanyinieznany-jack.blogspot.com/2019/04/molitva-za-proglasenje-svetim-blazenoga.html

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/zagrzeb-katedra

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/zagrzeb

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Chorwacja –Państwo w Europie  leżące na pograniczu Europy Środkowej i Europy Południowej, nad Morzem Adriatyckim

[2] Brno –miasto na Morawach leży w Czechach

[3] Flixbus – firma przewozowa

[4] Wystawa uliczna na rynku głównym Brna zatytułowana –„społeczne” ukazująca 50 lecie Czesko –Polskich stosunków i tworzenia Solidarności w Czechach z lat 1968- 2018

[5] Hotel Grand – reprezentacyjny hotel w Brnie

[6] Austria – trasa podróży Wiedeń, Grac

[7] Słowenia trasa podróży Malibor

[8] Transport miejski Linie nr 2,6 autobus lub tramwaje

[9] Josip Jelačic - urodzony 16 października 1801 w Petrovaradinie, zmarł 20 maja 1859 w Zagrzebiu to Chorwacki hrabia i ban (1848–1859), Feldzeugmeister armii austriackiej. Naczelny dowódca wojsk Chorwacji, tłumił rewolucję w Wiedniu i powstanie węgierskie 1848–1849

[10] Katedra pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny – wizytówka miasta w stylu neogotyckim pierwotnie była romańska powstała XI wieku w 1093 roku

[11] Górne miasto –zwane Gradec –najstarsza część miasta założona  w średniowieczu

[12] Kościół świętego Marka Crkva sv. Marka jest to kościół rzymskokatolicki pierwsza wzmianka pochodzi z 1256 roku Charakterystyczny jest dach kościoła św. Marka. Całość ułożona jest z różnokolorowych dachówek. Na południowym spadzie dachu ułożono wzór dwóch herbów – po stronie wschodniej Zagrzebia, zaś po zachodniej Trójjedynego Królestwa Chorwacji, Slawonii i Dalmacji, którego od 1868 roku Zagrzeb był stolicą.

[13] Dolac –dolne miasto –pomiędzy Kaptonem a dolacem znajduje się największy targ do południa kupisz tam owoce warzywa ryby i kwiaty

[14] Hostel Taban –tani nocleg

[15] Muzeum zerwanych związków . Muzej prekinutih veza to muzeum założone przez byłą parę – producentkę filmową, Olinkę Višticę i projektanta wnętrz Dražena Grubišicia.

[16] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.