Spojrzenia Kłodzkie

Best Stories of 2019

Kolędowanie u Kolbego w Mysłowicach - Janowie

MODLITWA DO ŚWIĘTEGO WOLGANGA – BISKUPA RATYZBONY

MODLITWA

DO ŚWIĘTEGO WOLGANGA –

BISKUPA RATYZBONY

Boże, [1]

Światłości i Pasterzu dusz,

który ustanowiłeś świętego Wolfganga biskupem w Twoim kościele,

by karmił wiernych słowem i kształtował przykładem,

spraw abyśmy dzięki niemu zachowali wiarę,

której on nauczał i podążali drogą,

którą on nam ukazał.

Amen.

---

[1] Modlitwa do świętego Wolfganga biskupa Ratyzbony.

Orszak Trzech Króli 2020 Mysłowice składanie darów

Orszak Trzech Króli 2020 rozpoczęcie

Regensburg

SZLAKIEM AUSTRYJACKIM – SALZBURG SPOJRZENIA SYLWESTROWE

SZLAKIEM AUSTRYJACKIM – SALZBURG

SPOJRZENIA SYLWESTROWE

Co można robić na ziemi Salzburskiej po świętach Bożonarodzeniowych?

Podróżując [1] po Austrii zatrzymałem się na krótko w Salzburgu [2] w dzielnicy Obergnigl. Dzielnica Gnigl [3] znajduje się w północno- wschodniej części miasta. Do starego miasta jest około 3 kilometry.

W hotelu Meininger [4] atrakcją bazy turystycznej to widoki na górskie pasmo Salzkammergut u podnóża szczytu Gaisberg [5] o wysokości 1287 metrów nad poziomem morza.

Jakie ciekawostki czekają turystów?

Miasto ma dość długą historię sięgającą starożytnego Iuvavum [6] chociaż pierwszymi osadnikami byli Celtowie to właśnie w okresie Cesarstwa Rzymskiego za panowania Klaudiusza, było ważnym ośrodkiem prowincji Noricum. 

Książe Theodo II [7] w 693 roku zlecił pochodzącemu z Worms biskupowi „ Hrodbertusowi” – świętemu Rupertowi [8] zreformowanie Bawarskiego chrześcijaństwa. Święty Rupert wyrusza na ziemie dorzecza Salzach. Tam też Święty Rupert nadaje miastu „ Salzburg” co oznacza

„Zamek Solny” rejon ten jest bogaty w sól. Wędrując od strony zamku Mirabelle [9] i parku (zobacz też)  zobaczymy architektoniczną perełkę sakralną to właśnie katedra Świętego Ruperta i Świętego Wirgiliusza, [10] a powyżej góruje twierdza Hohensalzburg [11] usytuowana na wzgórzu Festungsberg. 

SALZBURG - WIDOK NA STARE MIASTO -
 KATEDRĘ ZE WZGÓRZA FESTUNGSBERG -
TWIERDZY HOHENSALZBURG 

Zamek ten jest największą budowlą średniowiecza Europie. Tu warto dodać że do twierdzy dojedziemy najstarszą kolejką linowo –terenową dziś już zmodernizowana. Kolej szynowo – linowa była maszyną z 1504 roku i transportowano nią towary do twierdzy. 

KOLEJKA TERENOWO - LINOWA
FESTUNGBAHN  BERGSTATION 

Na zamku odbywają się też muzyczne koncerty [12] np. Adventkonzerte czy Silvester – Neujahrskonzerte. W tym roku na galach sylwestrowych można było posłuchać tradycyjnie kompozycji Wolfganga Amadeusza Mozarta arie i duety, oraz Jana Straussa – Walce. Muzyczną ucztę wykonał zespół „Mozart Kammerorchester Salzburg” ceny na galę to od 78 € do 245 €. Miasto kryje jeszcze wiele tajemnic które warto jeszcze poszukać. Spacerując starym centrum miasta obowiązkowo trzeba wstąpić do kawiarni, aby wypić kawę. Najstarszą kawiarnią Europy Zachodniej jest Cafe Tomaselli [13] do której bywalcami byli między innymi: Wolfgang Amadeusz Mozart, Michael Haydn, Max Reinhardt. Cafe Tomaselii powstała w 1703 roku założona przez Johanna Fontaine. Początkowo znajdowała przy Goldgasse w 1760 roku przeniesiona do Alter Markt.

W 1764 roku Anton Staiger kupił kawiarnię zmieniając nazwę na „Staiger”. Sto lat później w1852 roku nabywa lokal cukiernik Carl Tomaselli. Ale zanim rozpoczniesz kawową ucztę to proponuję odwiedzić kawiarenkę nie popularną gdyż możesz się rozczarować. (O kawach tutaj) Inną słynną kawiarnią dziewiętnastowieczną jest Cafe Fürst [14] w której wymyślono w 1890 roku znane czekoladki: Mozartkugel czyli tzw kule Mozarta.
 W dalszą podróż wyruszam na południe do Bawarskiej ziemi: Monachium i Ratyzbony.(zobacz też)

JZ [15]

https://youtu.be/uF8OyzU9PmU

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/salzburg-swiateczny

PODRÓŻNICY POLECAJĄ SPRAWDZONĄ BAZĘ NOCLEGOWĄ

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] W Salzburgu główne centrum przesiadkowe autobusów dalekobieżnych Flixbusa, Eurolinies, Leo Express jest w dzielnicy południowej (Salzburg Süd -Hellbrunner Landesstraße) a lotnisko znajduje się na zachodzie od centrum około 5 km Innsbucker Bundesstrasße. Taxi to cena 15 €. Kolej z Wiednia do Salzburga to od 39,90 € do 56, 80 € Do zwiedzania warto kupić turystyczną kartę - Salzburg Card - 24 godziny to 26 €, 48 godzin to 34 €, oraz 72 godziny to 39 € upoważnia do bezpłatnych przejazdów komunikacją publiczną oraz zniżki na różne imprezy. Kartę turystyczną można zamówić internetowo: cards@salzburg.info  lub telefonicznie +486628897-0

[2] Salzburg – Czeskie: Salcburk – Solonhrad, Polski: Solnygród – to miasto leżące w Austrii Położone w pobliżu granicy z Niemcami w Alpach, nad rzeką Salzach.

[3] Gnigl - dzielnica Salzburga znajduje się w północno – wschodniej części miasta. Między Kühberg u podnóża Gaisberga na południe i Heubergu na północy. Tu warto zwrócić uwagę, że obszar lokowany stanowi wejście do doliny Alterbach i do Salzburga Prealps. Gnigl to celtyckie słowo Glanicle – czyli oznacza czystą wodę. Ciekawostki to- zamek Neuhaus – stoi na Kühberg i był częścią fortyfikacji – powstał w XIII wieku. Pierwsze wzmianki pochodzą z 1219 roku.

[4] Hotel Meininger –MEININGER Hotel Salzburg City Center Fürbergstraße 18-20, Schallmoos, 5020 Salzburg, Austria, Salzburg. Duża sieć hotelowa w Austrii i Niemczech o wysokim standardzie zamawiałem przez Booking com

[5] Gaisberg – szczyt górki pasma gór Salzkammergut.

[6] Iuvavum- to Rzymska nazwa Salzburga. Celtycka osada założona około 15 przed naszą erą okupowane przez Rzymian.

[7] Książę Theodo II - to książę Bawarii urodzony około 625 – zmarł 11 grudnia 719 roku okres panowania to 680 – 716. W słownictwie Europejskim książę - monarcha oznacza Dux czy Princers – to wódź dowódca w armii Rzymskiej. Niemiecka forma Herzog. Dziś Dux w Polskiej administracji oznacza wojewodę. W tłumaczeniu niemieckim Herzog to prowadzi wojsko.

[8] Święty Rupert - urodzony 650 roku Wormacji zmarł 27 marca 718 tamże. Pierwszy biskup Salzburga. Patron Austrii, Salzburga, apostoł Bawarii, górników. Patron w ikonografii pokazywany jest jako biskup z naczyniem soli.

[9] Pałac Mirabelle mieści się na Mirabellplatz 4 - to XVII wieczny pałac z pięknymi ogrodami. Kompleks powstał w 1606 roku przez księcia arcybiskupa Wolfa Dietricha von Raitenau i był darem dla córki kupca Salzburskiego Salome Alt. Dziś w barokowych salach odbywają się klasyczne koncerty. Zachwyć się chwilą Mirabelle – czyli „godna podziwu”.

[10] Katedra Świętego Ruperta i Świętego Wirgiliusza – Salzburger Dom. Powstanie w latach 1614 -1628 w stylu barokowym. Projektantem był włoski architekt Santino Solarii, wcześniej była tam katedra średniowieczna. Tam też zobaczymy chrzcielnicę w której był ochrzczony Wolfgang Amadeusz Mozart późniejszy organista katedry.

[11] Twierdza Hohensalzburg – to największy zamek średniowiecza w Europie. Znajduje się na wzgórzu Festungsberg nad miastem. Budowę twierdzy zapoczątkowano w 1077 za czasów arcybiskupa Gerharda von Helfenstiein. Warto dodać że forteca od początku nie została zdobyta przez wojska. Do zamku dojedziemy najstarszą kolejka linowo- terenową z 1504 roku dziś już zmodernizowaną. Bilet na kolejkę i do twierdzy kosztuje od 12,90 € do 16 €

[12] Gala koncertów klasycznych na zamku Hohensalzburg odbywa się w 6 salach np. w czasie świąt Bożego Narodzenia (Adventkonzerte czy Silvester – Neujahrskonzerte) ceny to od 78 – do 245 €. W czasie roku to 44 € do 106 €

[13] Cafe Tomaselli – najstarsza kawiarnia w Europie Zachodniej powstała w 1703 roku przez Antona Staiger.

[14] Cafe Fürst – to kawiarenka z 1890 roku znana z słynnych czekoladek „ Mozartkugel - czyli tzw. kule Mozarta. Ta czekoladowa kreacja jest z marcepanem, pistacjami pokryte nugatem i ciemną czekoladą. Kawiarnie mieszczą się na  starym rynku - Brodgasse 13, Mirabellplatz 5, oraz Getreidegasse 47, Ritzebogen, Sigmund Haffener Gasse.

[15] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

SZLAKIEM NIEMIECKIM - RATYZBONA MOST KAMIENNY

SZLAKIEM NIEMIECKIM - RATYZBONA

MOST KAMIENNY

Jednym z najstarszych miast Niemiec [1] na Bawarskiej ziemi jest Ratyzbona [2] – (Regensburg) leżąca nad Dunajem. Historia sięga czasów Rzymskich w 90 roku naszej Ery wybudowano fort. Potem w 179 roku istniała warownia Castra Regina – czyli obóz Regina założony przez III legion w czasie panowania cesarza Marka Aureliusza. W okresie średniowiecza miasto umożliwiło szybki rozwój gospodarczy kupcom co w XII i XIII wieku było najbogatszym miastem Niemiec. Tak też średniowieczna potęga miasta jest bogata w architekturę romańską i gotycką. To właśnie most kamienny i katedra są symbolami Ratyzbony. Spacerując już bulwarami rzeki Dunaju dotrzemy do perełki średniowiecznego majstersztyku sztuki architektonicznej - kamiennego mostu [3] (Steinerne Brücke) wybudowanego w latach 1135 - 1146 był to jedyny most na Dunaju pomiędzy Ulm a Wiedniem. 

Budowniczowie mostu zainspirowani byli konstrukcją rzymskiego mostu Trajana [4] – dzisiejszym mieście Drobeta – Turnu Severin [5] leżącym w Rumunii. Przyjrzymy się konstrukcji mostu liczy sobie 16 (dziś 14) przęseł o rozpiętości 10,55 metra i szerokości filarów 5,85 do 7,40 metra. Długość mostu 336 metrów i szerokość 8 metrów. Pierwsze przęsło i filar zabudowano od strony południowej w latach 1616-200 Same filary znajdują się podkładach z pni dębowych na żwirowym dnie Dunaju. Aby woda nie wypłukiwała zostały stworzone sztuczne wysepki tworząc przewężenia, co daje półmetrową różnicę w stanie wody pomiędzy odcinkiem Dunaju za mostem a przed mostem.
 Gdy przypatrzymy się z mostu na rzekę to zauważymy że tworzy się tam silny prąd. Często nazywany Ratyzbońskim wirem [6] - „Regensburg Danube Strudel”. Pierwotnie most posiadał 3 wieże. [7] 

RATYZBONA (REGENSBURG)
 ŚREDNIOWIECZNY MOST KAMIENNY Z XII WIEKU
  NA GRAFICE WIDAĆ  TRZY WIEŻE 

Wieża południowa spoczywa na pierwszym filarze. Wieża środkowa istniała na 4 filarze od północy i Czarna wieża istniała na północnym końcu mostu po lewej stronie Obertrom. Z filaru 10 jest zejście mostowe, które prowadzi do Górnego Wörhd czyli Wyspy Dunaju, który obejmuje łuki 9 i 10. Dziś zobaczymy tak zwaną bramę prowadzącą do starego miasta od strony południowej tam też znajdowała się administracja opłat za most, co dokumentuje pieczęcią, której najstarszy przykład pochodzi z 1307 roku. Idąc od starego miasta w stronę bramy zobaczymy wieżę i budynki. 

WIEŻA POŁUDNIOWA
 OD LEWEJ STRONY DAWNY MAGAZYN SOLI
DZIŚ TAM JEST INFORMACJA TURYSTYCZNA 

Wieża południowa została zbudowana około 1300 roku; obok stała kaplica świętej Małgorzaty. 

W połowie XVI wieku przekształcono je w więzienie dla dłużników, a wieża nazywana była wieżą Długów - Schuldturm. Wieża środkowa została zbudowana około 1200 roku. Wieża południowa, jak i środkowa zostały zniszczone przez pożar w czasie wojny trzydziestoletniej, gdy miasto przejęli Szwedzi. Zostały one odbudowane w 1648 roku. Zegar został dodany do wieży południowej. Ostatecznie środkowa wieża została rozebrana w 1784 roku. Wieża północna twz Czarna Wieża została prawdopodobnie zbudowana w drugiej połowie XII wieku, w związku z samym mostem. Według przekazów most był silnie ufortyfikowany w latach 1383–1429 i był to most zwodzony. Kaplica została usunięta i zastąpiona bramą w 1829 roku. Zanim przejdziemy mostem przez bramę zwróćmy jeszcze na dwa budynki – jeden to dawny magazyn soli, a drugi budynek na wschód od wieży to dawna stołówka dla budowniczych mostu. Dziś tam znajduje się słynna restauracja [8] (Regensburg Sausage Kitchen) serwująca Ratyzbońskie kiełbasy. Ciekawostką jest to że restauracja ponoć jest najstarszą w świecie. W 1135 roku wzniesiono budynek jako biuro konstrukcyjne kamiennego mostu w Ratyzbonie. Gdy most został ukończony w 1146 roku. Budynek stał się restauracją o nazwie „Garkueche auf dem Kranchen” czyli „piekarnia przy dźwigu”, znajdowała się w pobliżu ówczesnego portu rzecznego. Północny kraniec mostu to dawniej granica między księstwem Bawarii a Wolnym Cesarskim Miastem w Ratyzbonie. W najwyższym punkcie mostu powyżej 7 łuku znajduje się kamienna rzeźba o nazwie Bruckmandl [9] lub Brückenmännchen to nagi młody mężczyzna osłaniający oczy jedną ręką i napisem „ Schuck wie heiß ” to nawiązanie do gorącego lata kiedy to budowa mostu została rozpoczęta. Często mieszkańcy podkreślają że symbolizuje wolności miasta i jego emancypację spod kontroli biskupa oraz reprezentuje budowniczego mostu, a także inną postać na katedrze reprezentującą budowniczego katedry. Pierwotnie siedział na dachu młyna, a teraz siedzi na samym moście na dachu miniaturowego budynku poboru opłat. Obecna wersja to trzecia. Oryginał zastąpiono w 1579 roku. Kopia obecnej statuy została wzniesiona 23 kwietnia 1854 roku. A oryginalna statua z 1579 roku, która straciła nogi i ręce podczas walk w 1809 roku, znajduje się w Muzeum Historycznym w Ratyzbonie. Dawniej na moście był krucyfiks, został usunięty w 1694 roku. Spacerując mostem zwróćmy jeszcze na inne rzeźby: pełne posągi cesarza Fryderyka II stojącego na zamaskowanej głowie z rogami barana i pierwotnie na rozebranej obecnie północnej wieży; obecna statua to replika z 1930 roku. Filip z Szwabii i jego małżonka Królowa Irena i płaskorzeźby, w tym różne bronie, głowy, które pochodzą z oryginalnego producenta i Rebuilders później w średniowieczu to  jaszczurka, bazyliszek, łasica, lew walczący z dwoma kogutami i leżącym psem. Pierwotnie na środkowej wieży znajdowała się maska apotropeiczna i rzymska rzeźba skrzydlatego lwa. Koguty i pies są związane z legendą o budowie mostu; alternatywnie Bruckmandl, bazyliszek, pies, trzy głowy i zagubiony „mały kamień w wielkim kamieniu”, który znajdował się w podłodze chaty strażnika obok środkowej wieży, interpretowano jako: Symbolika chrześcijańska wskazująca, że most był dziełem szkoły architektów duchownych.

Po krótkim spacerze średniowiecznym moście kamiennym zatrzymajmy się jeszcze przy figurze mężczyzny i posłuchajmy legendy jaka przekazywana jest: [10]

Budowniczy mostu i budowniczy katedry założyli się kto jako pierwszy skończy. Kiedy budowanie katedry miało przebiegać szybciej niż budowanie mostu, budowniczy mostu zawarł pakt z diabłem. Diabeł pomógłby mu w zamian za pierwsze trzy dusze, które przekroczą most. Diabeł pomógł zgodnie z żądaniem, a most został ukończony jako pierwszy. Ale mądrość budowniczych mostu dała się we znaki diabłu i wysłał najpierw przez most koguta, kurę i psa. A posąg ma sugerować upadającego człowieka w katedrze, który reprezentuje mistrza rzucającego się w reakcji. Rozwścieczony diabeł próbował zniszczyć most, ale mu się nie udało. W rzeczywistości most był już ukończony, gdy budowę katedry rozpoczęto w 1273 roku. Gdy przyglądniemy posągowi od strony północnej to mężczyzna patrzy na katedrę. W noc sylwestrową most kamienny jest zamknięty.

JZ [11]

DO GALERII ZDJĘĆ

http://www.vertis.pl/albumy/jacekzr/ratyzbona

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Niemcy - państwo federacyjne położone w zachodniej i środkowej Europie. Składa się z 16 krajów związkowych – landów.

[2] Ratyzbona – Regensburg, starszy angielski: Ratisbon, Austriacko-Bawarski: Rengschburg lub Rengschburch - miasto w południowo-wschodnich Niemczech, u zbiegu Dunaju, Rzeki Naab i Regen. Ratyzbona, jest czwartym co do wielkości miastem w Bawarii po Monachium , Norymberdze i Augsburgu. Średniowieczne centrum miasta jest wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO . Pierwszymi osadnikami pochodzą z okresu epoki kamienia łupanego i byli to Celtowie

[3] Kamienny most - Steinerne Brücke w Ratyzbonie – most średniowieczny powstał w XII wieku w latach 1350-1146. Konstrukcja to 16 przęseł i filarów wykonanych w kształcie łuków – Most jest nazywany też jako łukowy. Most ma dziś 308,71 m długości. Łącznie z lekko zwisającymi chodnikami, ich szerokość wynosi od 7,51 do 7,60 m. Szerokość wynosi 18 cm dla ścian balustrady o wysokości 93 cm, 1,15 m dla chodników dwustronnych i 4,85 do 4,94 m dla chodnika wyłożonego dużymi kamieniami. Masywne filary stanowią 93,55 m łącznej długości. Łącznie z lądowaniami na Mittleren Wöhrd i Stadthof oraz ostatnimi półkolistymi łukami w szpicy, które nie są już decydujące o odprowadzaniu wody, przyczółki mają szerokość 186,21 m. Szerokość przepływu między kanałami wynosi obecnie 122,50 m, a 209,60 m nad kanałami.

[4] Most Trajana - Rumuński: Podul lui Traian, nazywany też Mostem Apollodorusa nad Dunajem, to Rzymskim segmentowym mostem łukowym. Pierwszym mostem zbudowanym nad dolnym Dunajem i jednym z największych osiągnięć w architekturze Rzymskiej. Działał tylko przez kilka dziesięcioleci, przez ponad 1000 lat był najdłuższym mostem łukowym zarówno pod względem całkowitej, jak i rozpiętości. Most został zbudowany w zaledwie trzy lata 103–105 ne Na polecenie cesarza Trajana przez Greckiego architekta Apollodorusa z Damaszku przed jego drugą wojną dakijską, aby umożliwić wojskom Rzymskim przekroczenie rzeki.

Most był uważany za najodważniejszą pracę w świecie Rzymskim. Most został zbudowany na 20 filarach kamiennych bloków, miał 1135 m długości, 14,55 m szerokości i 18,60 m wysokości. Każda głowica mostu miała własny portalowy pomnik, którego szczątki nadal można oglądać po obu stronach Dunaju.

[5] Drobeta-Turnu Severin - Rumuński wymowa: Drobeta Turnu Severin. Łaciński: Drobeta. Węgierski: Szörényvár, Szörénytornya. Miasto w okręg mehedinţi, Oltenia, Rumunia, na lewym brzegu Dunaju, poniżej Żelaznych Wrót- wąwóz na Dunaju pomiędzy Serbią a Rumunią.

[6] Ratyzboński wir- Regensburg Danube Strudel.

[7] Pierwotnie most posiadał 3 wieże od strony południowej to wejście do miasta. Wieża środkowa i Czarna wieża znajdowała się na północnym krańcu mostu. Dziś jest tylko wieża południowa w XVI wieku była więzieniem dla dłużników.

[8] Budynek początkowo służył do projektowania mostu i stołówka dla robotników. Gdy ukończono most powstała tam pierwsza na świecie restauracja ze słynnymi Ratyzbońskimi kiełbaskami „Garkueche auf dem Kranchen”.

[9] Bruckmandl- posąg, rzeźba mężczyzny patrzącego na katedrę człowiek mostu, pochodzący z 1854 roku, znajduje się powyżej Łuku 7, najwyższego punktu mostu. Rzeźby męskich głów: powyżej środka ósmego filaru głowa męska wystaje z mostu po stronie przeciwnej.

[10] Legendy o moście i budową.

[11] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

Salzburg,Monachium.....