SZLAKIEM OPOLSKIM – KĘDZIERZYN-KOŹLE KRÓTKO

SZLAKIEM OPOLSKIM – KĘDZIERZYN-KOŹLE

„Jaki powód rzeki miały,

 że się nagle posprzeczały,

I jak długo trwały w gniewie.

Tego nikt naprawdę nie wie…”

Jan Brzechwa [1]

Z humorem Jana Brzechwy możemy powędrować na szlak Opolski do jednego miast znajdujących się nad rzeką Odrą [2] i przy wylocie ujścia Kłodnicy, a jest to Kędzierzyn – Koźle. [3] Chociaż historia miasta jest krótka, bo powstała w 1975 roku z połączenia czterech osobnych organizmów administracyjnych: Kędzierzyna, Koźla, Sławięcic i Kłodnicy. Ale sięgnijmy do źródeł, wtedy nam pojawi się jedna nazwa, a jest nim Koźle [4] (Kosle) Była to ufortyfikowana osada Kosle, którą opisał po łacinie w latach 1112–1116 Gall Anonim w Kronice polskiej. Z kolei w 1283 roku nazwa Kędzierzyna [5] wymieniona została w zlatynizowanej formie jako Kandersino, a w 1410 roku, Candirsyn.
 Pierwsze wzmianki historyczne o Koźlu pochodzą z 1104 roku , jednak nadanie praw miejskich nastąpiło w 1281 roku. Ziemie te wówczas były księstwem Kozielsko-Bytomskim zarządzanymi przez Piastów Śląskich. 10 stycznia 1289 roku książę Kazimierz Bytomski jako pierwszy z książąt Śląskich złożył w Pradze hołd lenny królowi Czeskiemu Wacławowi II. Tu trzeba zwrócić uwagę że Koźle to ważny szlak handlowy, co przyczyniło się do budowy przed 1431 rokiem murów obronnych miasta, z co najmniej czterema bramami. W 1526 roku księstwo Kozielsko-Bytomskie przeszło pod władzę Habsburgów. Kolejne zmiany następują 1741 roku gdy ziemie przejmują Prusy. Czas ten rozpoczyna ekspansję w 1743 roku rozbudowy twierdzy w Koźlu. Ale najważniejszy rozwój gospodarczy całej okolicy rozpoczął się wraz z budową Kanału Kłodnickiego w latach 1792–1812. To tylko mała część historii miasta. Gdy już dotrzemy Kędzierzyna – Koźla koleją węzła Gliwicko – Opolskiego. [6] 

Po raz pierwszy uruchomiono tą linię kolejową w1845 roku, a stacja była usytuowana we wsi Kędzierzyn. Od tego czasu rozpoczyna się ekspansja Kędzierzyna.

Jakie zabytki warto zobaczyć Kędzierzynie to: [7]

kościół parafialny pod wezwaniem Matki Bożej Bolesnej z 1928roku, zespół klasztorny franciszkanów, kościół ewangelicko-augsburski z lat 1902–1903 kapliczka-dzwonnica, tzw. Pańszczyźniana z 1814 roku. Mogiły żołnierzy polskich, uczestników Kampanii Wrześniowej 1939 roku, na cmentarzu, mogiła zbiorowa żołnierzy I Armii WP poległych w 1945 roku

W Koźlu to: [8]

zamek. Fortyfikacje „fryderycjańskie” Twierdzy Koźle: obwałowania i fosy, murowano-ziemne, z XVIII wieku Zachowane fragmenty fortyfikacji na lewym brzegu Odry. Wieża Montalemberta. Zespół wodociągów miejskich z lat 1900–1902: wieża ciśnień, pompownia, budynek biurowy. stary Kanał Kłodnicki, który łączył Koźle z Gliwicami wybudowany w latach 1792–1812 w Kłodnicy, na terenie miasta i w granicach województwa sześć śluz – Śluzy Koźle. Kościół pod wezwaniem świętego Zygmunta i świętej Jadwigi Śląskiej.

Ta niewielka część miasta skrywa jeszcze wiele tajemnic, które turysta może odkryć.

JZ [9]

DO GALERII ZDJĘĆ

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

SZLAKIEM OPOLSKIM-
 KĘDZIERZYN - KOŹLE KRÓTKO

---

[1] Jan Brzechwa  cytat poezji pt „Kłótnia rzek”

[2] Odra – rzeka

[3] Kędzierzyn –Koźle –miasto w województwie Opolskim powstałe z połączenia czterech grodów Kędzierzyna, Koźla, Sławięcic i Kłodnicy

[4] Koźle – miasto na prawach miejskich od 1281 pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z 1104

[5] Kędzierzyn – pierwsze wzmianki pochodzą z 1283 roku

[6] Ważny węzeł kolejowy – Gliwicko- Opolski wybudowany w 1845 roku. Jedna ze stacji mieści się wsi Kędzierzyn – dziś to miasto Kędzierzyn- Koźle

[7] Zabytki Kędzierzyna

[8] Zabytki Koźla

[9] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne, zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

SZLAKIEM ŚLASKIM - GLIWICE FONTANNA TRZECH DIABŁÓW

SZLAKIEM ŚLASKIM - GLIWICE

FONTANNA TRZECH DIABŁÓW

Historia grodu Gliwickiego [1] sięga czasów księcia Władysława Opolskiego, kiedy to w 1276 roku nadaje prawa miejskie.

Gdy będziemy poznawali różne miejsca miasta to zauważymy, że ma wiele ciekawostek architektonicznych i są zachowane , a które przetrwały nawet zawieruchy wojenne. Gdy spacerujemy w kierunku rynku na ulicy Zwycięstwa odkryjemy ciekawą fontannę [2] z trzema faunami - czyli diabełkami.

Co to jest faun? [3]

Do nazwy musimy sięgnąć starożytnego Rzymu, gdzie Faun występuje jako Bóg płodności, lasów górskich, był też opiekunem pasterzy oraz miał darzyć płodnością ich stada.

Ale wróćmy już do fontanny.

 Przyglądając się fontannie zobaczymy trzymające się za ręce tańczące fauny- diabełki. Projekt rzeźby pochodzi od niemieckiego artysty Hansa Dammanna. [4] 
Rzeźby zostały odlane z żeliwa w Hucie Gliwice [5] w 1928 roku. 
Fontanna znajduje się na cylindrycznym cokole z ornamentem z motywem baranich głów i festonów. Dno misy wyłożone jest mozaiką. Fontanna jest przez Gliwiczan potocznie zwana Diabełkami.

Jak mówią legendy [6] jedna ma symbolizować prezydentów miast Gliwice, Zabrze i Bytom, niemogących się dogadać w kwestii planowanego przed wojną połączenia miast w jedno miasto - Tripolis.
 Inna mówi że fauny przedstawiają właścicieli trzech firm budowlanych, którzy według pierwotnych planów mieli wybudować nowoczesny jak na lata trzydzieste XX wieku Hotel Oberschlesien na tyłach dzisiejszego placu Piłsudskiego, w okolicach skrzyżowania ulic Powstańców i Orlickiego. 
Były to tereny bagienne i podczas trzykrotnie ponawianych prac budowlanych doszło do przerwania robót z powodu podmokłego gruntu i wysokiego stanu wód gruntowych.
 Wszystkie trzy firmy splajtowały, a ich właściciele do dzisiaj tańczą pod postaciami faunów wokół studni i wypatrują w niej utopionych w wodzie pieniędzy. Po takich doświadczeniach z wodami gruntowymi Hotel Oberschlesien [7] wybudowano  na twardszym gruncie, przy głównej ulicy łączącej Rynek z dworcem kolejowym.
 Przedwojenny Hotel Oberschlesien to dzisiejszy urząd miejski.

JZ [8]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Gliwice – miasto w województwie Śląskim powstało 1276 roku za Księcia Władysława Opolskiego

[2] Fontanna trzech Faun czyli diabełków znajduje się na ulicy Zwycięstwa 30 przed urzędem miasta jeden z symboli miasta.

[3] Faun może też Faunus – to staroitalski bóg płodności lasów górskich, pasterzy ,oraz płodności ich stada

[4] Hans Dammann urodzony 16 czerwca 1867 roku w Prószkowie, zmarł 15 czerwca 1942 roku w Berlinie niemiecki rzeźbiarz

[5] Huta Gliwice (Eisengiesserei bei Gliwitz) – powstała przed rewolucją przemysłową w XIX wieku w 1835 roku w Gliwicach, wtedy należały do Prus. Niemieccy przemysłowcy Salomon Huldschinsky i Albert Hahn początkowo zakładają wytwórnię rur, potem stalownię. Dziś huta nie istnieje za przyczyną byłego premiera Buzka (TW Karol) i Balcerowicza ,którzy przyczynili się do zniszczenia  gospodarki narodowej

[6] Legendy o fontannie

[7] Hotel Oberschlesien- reprezentacyjny hotel dziś to urząd miasta

[8] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

W podróży szlakiem Polskich miast

PODWÓJNIE WOLNE - PRAWO POLITYCZNE W 1918 ROKU

PODWÓJNIE  WOLNE - PRAWO POLITYCZNE W 1918 ROKU

W czasie podróżowania do Krakowa [1] zatrzymałem się w parku Jordana [2] na uroczystościach 89 rocznicy urodzin generała Ryszarda Kuklińskiego. [3]

W oprawie pocztów sztandarowych wojska i jednostki „Strzelec” z Mysłowic, oraz w asyście minister Marii Anders [4] dotarliście pod pomnik popiersia generała Ryszarda Kuklińskiego.

Ale zatrzymajmy się na innym temacie pt:

„Podwójnie wolne –prawo polityczne w 1918 roku ”[5]- 

Liberated Twice Women‘s Political Rights In Poland 1918. 

To plenerowa wystawa przygotowana przez instytut Pileckiego ukazująca istotę i rolę kobiet w czasie okresu międzywojennego. 100 rocznica odzyskania niepodległości dla Polski powinna stanowić pewien dar zadumy nad losem tamtego pokolenia i naszych potomków.

 Jakie były nazwiska Polskich emancypantek?

Jaka była droga, aby uzyskać prawa wyborcze?

Na te pytania próbuje odpowiedzieć wystawa „Podwójnie wolne” gdzie zobaczyć możemy polskie działaczki, patriotki i sufrażystki.

Na mocy dekretu Naczelnika Państwa z 28 listopada 1918 roku. [6]

Polki otrzymały czynne i bierne prawa wyborcze, dzięki czemu Polska znalazła się wśród najbardziej demokratycznych i nowoczesnych państw Europy. W dniu 26 stycznia 1919 r. Polki z miast i wsi po raz pierwszy w historii poszły do urn, aby wybrać swoich przedstawicieli w parlamencie!

Jedna z plansz ukazuje feministki w całym swoim życia . 

Założycielką Polskiego ruchu feministycznego w 1907 była Paulina Kuczalska-Reinschmit [7] współtwórczyni i redaktorka naczelna „ Ster ” Lwów 1895-1997 i Warszawie od 1997 roku organu prasowego Związku równouprawnienia kobiet Polskich.

„Możemy używać lub nie używać w języku

 w naszym określeniu „Feminizm”; to zależne od uznania,

skoro mamy wyraz równoznaczny –równouprawnienie,

ale przekręcać ducha wyrazu,

 już dziś przyjętego ogólnie w językach kulturalnym,

nie należy choćby przez wzgląd na siebie samych.”

 Wystawa to najlepszy sposób, aby przypomnieć, że dorobek i życiorysy kobiet stanowią integralną część historii Polski.

JZ [8]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Kraków – stolica województwa Małopolskiego

[2] Park Jordana w Krakowie

[3] Ryszard Kukliński – ur. 13 czerwca 1930 w Warszawie, zm. 11 lutego 2004 w Tampie– pułkownik ludowego Wojska Polskiego pośmiertnie uhonorowany generałem brygady

[4] Anna Maria Anders -ur. 22 listopada 1950 w Londynie to polska polityk i działaczka polonijna. W latach 2016–2019 sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i pełnomocnik prezesa Rady Ministrów do spraw dialogu międzynarodowego, senator IX kadencji, w 2016 przewodnicząca Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

[5] Tytuł wystawy plenerowej „Podwójnie wolne –prawo polityczne w 1918 roku ” - Liberated Twice Women‘s Political Rights In Poland 1918.

[6] Dekret Naczelnika Państwa z 28listopada 1918 roku –o prawie wyborczym dla kobiet

[7] Paulina Kuczalska -Reinschmit –założycielka  Polskiego ruch feministycznego w1907 roku

[8] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

SZLAKIEM OPOLSKIM – NYSA WILGEFORTIS

SZLAKIEM OPOLSKIM – NYSA

WILGEFORTIS

Wędrówki po szlaku Opolskim zaprowadziły mnie do Nyskiego dawnego pałacu biskupów [1]– dzisiaj tam mieści się muzeum.
Jedna z ekspozycji zwróciła na mnie uwagę za zaszklonym wnętrzem widniała postać na krzyżu [2] – pewnie ktoś pomyśli - że to zwykły wizerunek jaki spotyka się np. przy drogach, czy w kościoła?

Co to jest Wilgefortis? [3]

Tak właśnie jest nazwana postać na krzyżu?

Rzeźba wykonana w drewnie polichromowanym prawdopodobnie w Czechach, w XVIII wieku.

Zatrzymajmy się nad słowem i znaczeniem Wilgefortis to zwana jest świętą Liberatą bądź świętą Kummernis, gdzie indziej Dzielną Dziewicą, na terenie Czech - świętą Starostą. W gwarze ludowej Śląska pojawia się jako Starostka, dobra opiekunka i patronka kobiet Jej imię „Wilgefortis", etymologicznie związane z łacińskim zwrotem „Virgo Fortis", oznaczającym silną i dzielną dziewicę, ulegało przez wieki zniekształceniom i uproszczeniom. Sama historia i legenda Wilgefortis ma swoje korzenie w tradycji ludowych wierzeń i obrzędów Portugalii bądź Italii, których narodziny datuje się na okres IV wieku naszej ery. Legenda osadzona jest na pograniczu religii chrześcijańskiej i muzułmańskiej. W katedrze pod wezwaniem świętego Marcina w Lukce [4] we włoskiej Toskanii, odnajdziemy drewnianą rzeźbę Volta Santo czyli Święta Twarz, pochodząca z okresu średniowiecza. Przedstawienie Zbawiciela, z szeroko otwartymi oczami i długimi włosami opadającymi na ramiona. Wysokość krzyża wynosi 4,3 metra, wysokość samej figury Chrystusa 2,5 metra, rzeźba wykonana jest z drewna cedrowego. 

Najstarsze świadectwa kultu Volto Santo pochodzą z XII wieku Volto Santo wyrzeźbić miał Nikodem, świadek Ukrzyżowania, stąd krucyfiks nabierał szczególnego znaczenia i zaliczany był do powstałych cudownie.

Krucyfiks przypłynął w łodzi bez załogi do portu w Lunii, a stąd dostał się do rąk biskupa Jana z Lukki. Istniejące dokumenty mówią, że w 1070 roku odbyła się uroczysta procesja, podczas której wprowadzono krzyż do katedry w Lukce. 

Czczony od średniowiecza w Lukce romański krucyfiks jest wykonaną w XIII wieku prawdopodobnie kopią starszego krucyfiksu. Wizerunek w średniowieczu był bardzo popularny w Europie między innymi możemy zobaczyć go na freskach w katedrze kwidzyńskiej [5] z ujęciem nietypowej sceny ukrzyżowania. Jej nietypowość polega na tym, że adorowana przez dwa anioły ukrzyżowana postać nie przypomina wizerunków Jezusa na krzyżu. W postaci nie zobaczymy zarostu, ma otwarte oczy, ubrana jest w długą szatę, głowę zdobi korona, a stopy swobodnie zwisają, w tym jedna nie posiada buta.  Poniżej klęcząca postać grająca na skrzypcach. Nad obrazem zachował się gotycki napis: 

„Das crutze von Luca”. 

Warto tu zwrócić uwagę w literaturze obraz Kwidzyński zwany jest męczeństwem świętej Kümmernis. Ale wróćmy do historii. Pokolenia przekazują sobie w tradycji. Wilgefortis była córką króla Luzytanii [6] dziś to Portugalia, ale mogła też z Sycylii.  Wilgefortis -w tajemnicy przed surowym ojcem i rodziną wyznania muzułmańskiego, ofiarowuje siebie i swoją czystość Bogu. Ojciec ma wobec córki [7] odmienne plany, żądając by poślubiła jednego z wybranych przez niego kandydatów na męża. Piękna dziewczyna, wtrącona przez ojca za nieposłuszeństwo do ciemnicy, podczas gorliwych modlitw prosi Boga, aby odebrał jej urodę, gdyż nie pragnie podobać się żadnemu mężczyźnie, a swoje życie zamierza poświęcić służbie Najwyższemu, pokorze wobec wiary i wiecznej czystości. W efekcie modlitw na twarzy dziewczyny pojawia się męski zarost, który doprowadza jej ojca do wściekłości i decyzji, że musi zostać dotkliwie ukarana i zginąć w taki sposób jak Chrystus. Gdy przyjrzymy się Nyskiej postaci zauważymy jeszcze jedną ciekawostkę rzeźba jest tylko z jednym butem na stopie.

 I tu znów możemy doszukać się legendy ,którą przekazują sobie pokolenia. 

O cudotwórczej mocy „świętej” Wilgefortis [8] dostrzeżemy w średniowiecznych obrazkach, gdzie pojawia się pewien grajek pod krzyżem, oraz trzewik spadający z nóg ukrzyżowanej. Muzykant  grający pod ukrzyżowaną Wilgefortis został przez nią obdarowany złotym trzewikiem, w co mu nie uwierzono i za kradzież skazano na śmierć. Przed egzekucją prosił on o danie mu jeszcze szansy na powtórny występ pod krzyżem i wówczas to miał się powtórzyć ów cud ze spadającym trzewikiem, co ocaliło mu życie. 

Nyska rzeźba pierwotnie była w kościele świętego Jakuba i świętej Agnieszki w Nysie. [9]

Jest rzeźbą wykonaną w drewnie, o wysokości 175 centymetrów. 

Niewątpliwie bryła rzeźbiarska jest na bardzo wysokim poziomie.

NYSKA -RZEŹBA KOBIETY NA KRZYŻU
 -ZWANA WILGEFORTIS 

Oczy dostrzegą że postać kobiety wyrzeźbiona jest zachowaniem proporcji, a suknia stanowi szczegóły XVIII-wiecznego stroju dworskiego. 

Niewątpliwie wykończenie rzeźby jest nietypowe i wymagające dużych umiejętności technologicznych. Zabytek został opracowany w technice szypolenu, która należy do arsenału rokoka. 

Rzeźba wykonana w bieli, stosując odpowiedni sposób nakładania białych zapraw i lakierów. Miały imitować powierzchnie bardziej szlachetne, takie jak kość słoniowa, marmur carraryjski, porcelana. Możliwość imitowania powierzchni porcelanowych na wybujałych formach snycerskich i łączenia ich z technikami pozłotniczymi na wysoki połysk, dawała efekty niebywale zachwycające, nieosiągalne warsztatowo w marmurze. Praca malarzy polichromii były opłacane o wiele wyżej niż prace rzeźbiarzy.

 Dziś możemy podziwiać kunszt pracy XVIII-wiecznych malarzy polichromii.

W ikonografii postać Wilgefortis odnajdujemy w obrazach i rzeźbach jako kobietę z brodą, przybitą do krzyża i bez jednego buta. 

Malowali ją między innymi tej miary artyści, co Hans Memling i Hieronim Bosch.

JZ[10]

Podróżnicy polecają sprawdzoną bazę noclegową

https://www.booking.com/s/11_6/jacekz97

---

[1] Nysa – Muzeum powiatowe

[2] Krzyż – Łaciński Crucyfiks

[3] Wilgefortis- święta liberatka , świętą Kümmernis- kummernis – dzielną dziewicą, świętą starostką ,

[4] Luka- Włoskie miasto w Toskanii Katedra świętego Marcina  drewniana rzeźba Volta Santo – czyli święta twarz w 1070 roku odbyła się tam procesja wprowadzająca święty krzyż do katedry.

[5] Katedra w Kwidzyniu – malowidło męczeństwo świętej Kümmernis. Gotyckie freski pochodzące z XIV wieku 1376-1414.

[6] Król Luzytanii – Portugalia

[7] Córka króla Luzytanii, która miała być ukrzyżowana za nieposłuszeństwo wobec swojego ojca.

[8] Legenda o świętej Wilgeforis i grajku.

[9] Katedra świętego Jakuba i swiętej Agnieszki w Nysie – proboszcz ksiądz Franz von Zosseln, w swoim pamiętniku napisał, że 6 czerwca 1807 roku odprawił nabożeństwo i wygłosił kazanie z ambony „przy św. Kümmernis”.

[10] Jacek Źróbek – pracownik w jednostce samorządowej. członek Archikonfraterni Literackiej od 2000 roku, podróżnik, fotograf, - udział w konkursach World Press photo, reporter pasjonat turystyki górskiej, miejskiej, pisarz, dziennikarz, Katolik blogowy redaktor parafialnego ,,Dzwonka Janowskiego” lata 2007- 2018, oraz współautor publikacji w gazecie „Co tydzień”, i innych, książkowych religijnych między innymi o Prymasie Józefie Glempie. Autor zdjęć i filmów podróżniczych.

Autor kilku wystaw. Między innymi wystawy o dekanacie Mysłowickim w 140 rocznicę istnienia.

W działalności publicznej- współpraca z Muzeum Miasta Mysłowice, dla Śląska – współpraca z Stowarzyszeniem –Solidarni 2010, oraz wspieranie patriotycznych inicjatyw dla Ojczyzny. Byłem fotografem kilku wielkich wydarzeń i uroczystości państwowych w Polsce i Europie. Moje szlaki przemierzone to południowe, północne , zachodnie, w niewielkiej część wschodnia.

Na szlaku Gliwice Kędzierzyn-Koźle

Mury runą